Fréttatíminn - 28.09.2012, Qupperneq 34

/peacething
Miðasala: www.peacething.is
-Hvert er þitt hlutverk?
Á meðal fyrirlesara eru:
Edda Björgvinsdóttir
Jákvæð samskipti dauðans alvara
Mazen Maarouf
Friður og ICORN verkefnið
Silja Bára Ómarsdóttir
Ísland og friður
Steinþór Pálsson
Friður og samfélagsleg ábyrgð
landi en þar var til-
tekið að eina megin-
skýringu á auknum
farþegafjölda til og
frá Íslandi mætti
rekja til leiðakerfis-
ins sem Flugleiðir
byggðu upp á árunum
eftir 1987. Flug-
farþegum fjölgaði
þannig hlutfallslega
meira til og frá Kefla-
víkurflugvelli en t.d.
um Kastrupflugvöll
við Kaupmannahöfn.
Á árunum 1994 til
2000 jókst tíðni flug-
ferða til og frá Íslandi
um 85%. Ein mikil-
væg forsenda stefnu-
breytingar Flugleiða
lá í ákvörðun frá
árinu 1987 um endur-
nýjun flugflotans og
önnur forsenda þess
að félagið gat byggt
Keflavíkurflugvöll upp sem skipti-
stöð var opnun Flugstöðvar Leifs
Eiríkssonar árið 1987.
Í skýrslu Oxford Economics frá
árinu 2010 var komist að þeirri
niðurstöðu að hinar góðu flugsam-
göngur, ekki síst við stóra markaði
eins og London og New York, hefðu
mikinn ávinning í för með sér.
„Samþætting Íslands við net alþjóð-
legra flugsamgangna gerbreytir
möguleikunum fyrir íslenskt hag-
kerfi,“ sagði þar.
Áhrif á ímynd svæðis og sjálfs-
mynd heimamanna
„Veigamikill liður í því að tekist hef-
ur að byggja upp Keflavíkurflugvöll
sem öfluga miðstöð millilandaflugs
hefur verið vaxandi áhugi erlendra
ferðamanna á að heimsækja Ísland.
Sá áhugi nærist á landkynningu
erlendis en er ekki síður bundinn
því að tiltölulega auðvelt og hag-
kvæmt er að ferðast til landsins,“
segir í skýrslu Ólafs. „Forsenda
þessa aukna fjölda erlendra ferða-
manna á Íslandi er tilkoma og tilvist
leiðanetsins,“ heldur hann áfram
og bendir á að samgöngunetið sem
slíkt hafi þannig átt sinn þátt í að
gera Ísland að eftirsóknarverðum
áfangastað ferðamanna og skapað
þannig grundvöll vaxandi ferða-
þjónustu og afleiddrar starfsemi
í landinu. Í takt við margföldun
ferðamanna hafa orðið til margs
konar störf í ferðaþjónustu. Fram-
boð og sala á gistinóttum hefur
margfaldast og er aukningin ekki
bundin við Reykjavík. Nefna má að
innan Ferðaþjónustu bænda eru um
160 ferðaþjónustubæir sem bjóða
samtals um 4.200 gistirými.
Ólafur vitnar í Gunnar Þór Jó-
hannesson ferðamálafræðing
sem segir að markaðssetning
ferðaþjónustu hafi
í seinni tíð æ meir
lotið að því að selja
einstaklingum upp-
lifun og reynslu
sem á einhvern hátt
er sérstæð. „Taka
má dæmi í þessum
samhengi af Vest-
fjörðum,“ segir í
skýrslu Ólafs, „en
þar má heita að í
hverjum þéttbýlis-
kjarna landshlutans
hafi verið stofnað
til starfsemi sem
tengd er ferðaþjón-
ustu með einum eða
öðrum hætti.“ Hann
nefnir Skrímsla-
setrið á Bíldudal og
Galdrasýninguna
á Hólmavík en hún
laðar árlega að sér
um 8 þúsund gesti.
Stór hluti þeirra, um
65%, eru útlendingar sem flestir
hafa komið til landsins með flugi.
„Sérstaða byggir á samanburði
og er að því leyti sköpuð í gagn-
virku sambandi sjálfsmyndar
og framandleika. Ferðamanna-
iðnaðurinn þrífst á því að vekja
athygli á því sem er frábrugðið
daglegu umhverfi ferðamannsins,“
segir í skýrslunni, þar sem vísað
er í BA-ritgerð Hönnu Bjargar
Þórarinsdóttur í ferðamálafræði
um starfsemi Strandagaldurs og
áhrifa sérstöðunnar á byggðarlagið:
„Galdrasýningin á Hólmavík, þar
sem byggt er á ríkulegum vitnis-
burði um galdrafárið á Ströndum,
er dæmi um hvernig staðir eru
byggðir upp sem áfangastaðir fyrir
ferðamenn. Sýningin er líka gott
dæmi um hvernig slík markaðs-
setning og miðlun getur haft áhrif
á ímynd svæðisins og sjálfsmynd
íbúanna. Rannsókn sem gerð var
árið 2009 á áhrifum sýningarinnar
á samfélagið á Hólmavík sýnir að
hún hafi leitt til sterkari sjálfsmynd-
ar heimamanna og haft jákvæð
félagsleg og efnahagsleg áhrif á
samfélagið á þessu svæði.“
Sérstaða í heimi dægurtón-
listar
Annað dæmi um menningarsvið
sem tengist bættum samgöngum
Íslands við umheiminn er vett-
vangur dægurtónlistar í landinu.
Stofnað var til tónlistarhátíðarinnar
Iceland Airwaves árið 1999 í sam-
starfi við Icelandair sem kynn-
ingarvettvangs fyrir nýja innlenda
og erlenda dægurtónlist og sem
tilraun til að laða að erlenda ferða-
menn utan háannatíma í ferðaþjón-
ustu. Í ár er áætlað að um 7 þúsund
manns sæki hátíðina, þar af um
3.800 erlendir gestir frá Evrópu,
Bandaríkjunum og víðar. Hátíðin
hefur náð að marka sér orðspor og
sérstöðu sem tónlistarhátíð flytj-
enda sem líklegir eru til að skipa
sér sess í heimi dægurtónlistar.
Aukin meðvitund fyrir sér-
kennum
Ólafur vísar til hugtaksins sjálfs-
myndar í skýrslu sinni þar sem
vísað er til sameiginlegra ein-
kenna eða eiginleika sem fólk
álítur sig eiga með einhverjum
tilteknum hópi sem það samsamar
sig með og þá um leið aðgreinir
sig frá öðrum og segir síðan: „Í
gegnum viðurkenningu utanað-
komandi aðila á tilteknum þáttum
sem einkenna land og þjóð byggist
upp sjálfsmynd sem getur svo birst
í því hvernig landið er kynnt á
erlendum vettvangi...“ Síðan segir
þar, og er vitnað til Guðmundar
Hálfdanarsonar og rits hans, Ís-
lenska þjóðríkið: „Rétt eins og
leiða má líkur að [því] að áhugi út-
lendinga á átjándu og nítjándu öld
á miðaldahandritum sem skrifuðu
voru á Íslandi hafi stuðlað að því að
Íslendingar tóku að líta á sig sem
bókmenntaþjóð (og þar með hafi
sjálfstraustið vaxið og Íslendingar
farið að líta á sig sem þjóð meðal
þjóða) má ætla að áhugi á íslenskri
náttúru (sem meðal annars sprett-
ur af því hversu ólík hún er nátt-
úrunni í þéttbýlum heimalöndum
ferðamannanna) hafi aukið með-
vitund Íslendinga sjálfra fyrir sér-
kennum hennar og stuðlað að því
að þeir ímyndi sér að þeir standi
í sérstöku sambandi við hana og
hlúi jafnframt að því sambandi.“
Í lok skýrslu sinnar segir Ólafur:
„Hér að framan var því varpað fram
að uppbygging í ferðaþjónustu
vegna ferðamanna sem sótt hafa
Ísland heim til að njóta íslenskrar
náttúru hafði auðveldað aðgengi
og breytt viðhorf Íslendinga sjálfra
til íslenskrar náttúru. Í því sam-
hengi má spyrja hvort tiltölulega
nýlegur áhugi útlendinga á tónlist
sem álitin er spretta á einhvern hátt
úr íslenskri náttúru eða standa í
sérstöku sambandi við hana stuðli
að því að Íslendingar tengi í ríkara
mæli sjálfsmynd sína íslenskri
dægurtónlist og hugmyndinni um
íslenska náttúru sem áhugaverða,
fallega, stórbrotna o.s.frv. Það er
ekki ósennilegt að jákvæður áhugi
og virðing annarra (útlendinga)
stuðli að því að íslensk náttúra,
eða eftir atvikum íslensk menning,
skipi hærri sess og fái jákvæðari
merkingu í hugsun Íslendinga um
sjálfa sig í leit að svari við spurn-
ingunni: „Hver er ég?“.“
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Retro Stefson á Iceland Airwaves tónlistarhátíðinni. Spyrja má hvort tiltölulega nýlegur áhugi útlendinga á tónlist sem
álitin er spretta á einhvern hátt úr íslenskri náttúru eða standa í sérstöku sambandi við hana stuðli að því að Íslendingar tengi í
ríkara mæli sjálfsmynd sína íslenskri dægurtónlist og hugmyndinni um íslenska náttúru sem áhugaverða, fallega og stórbrotna?
Ljósmynd/Iceland Airwaves
Forsenda
þessa
aukna fjölda
erlendra
ferðamanna
á Íslandi er
tilkoma og
tilvist leiða­
netsins.
34 úttekt Helgin 28.-30. september 2012