Læknablaðið - 01.07.1925, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
95
barnasmitun viröist ekki vera mikil hjá oss, því þótt sullir séu lengi aS
taka út vöxt, þá má gera ráS fyrir, aS fæstir þeir sullir, sem koma í ljós
i sjúkling milli tvítugs og fertugs hafi byrjaS æfi sína er sjúklingurinn
var á óvitaaldri. Enda væri þá enn óskiljanlegri hinn mikli munur milli
sullaveikra karla og kvenna á þessu aldursskeiSi. Ekki þarf aS gera ráS
fyrir aS sjálft kynferSiS geri nokkurn mun, þar sem aS kunnugt er aS
meS öSrtun þjóSum af sama kynflokki og viS, er sýkingarhlutfalliS öfugt
karlmenn í meiri hluta (Ástralía og Argentína). — Breyting á lifnaSar-
hátturn hefir orSiS nokkur síSan Finsen og Jónassen rituSu um þetta, en
hún er mest fólgin í auknum þrifnaSi og nær því jafnt til allra, karla
og kvenna, yngri og eldri.
ÁstæSan til hins mikla munar á sýkingu karla og kvenna stafar ekki
af því, aS sýkingarhætan sé mest innanhúss, og á ekki heldur orsök
sína í kynferSismun. Orsökin er öll önnur.
2—4 mm. langur tæniuliSur losnar efst uppi í mjógirni hunds og leysist
i sundur og eggin lílandast saurnum á leiSinni niSur alla þarma, hund-
urinn skilur saurinn eftir á einhverri hundaþúfu, þornar hann þar og
molnar og fýkur út um haga, eSa hann leysist sundur af regni og herst
meS vatnslænum og rásum sömu leiS. Tæniueggin eru örsmá (0.0036—
0.0038 mm.) en lífseig. Þau þola þurk og þó nokkurn sólarhita í 10—11
daga, og í vatni lifa þau í 16 daga án þess í minsta máta aS missa lífs-
þrótt sinn, og dæmi eru til, aS þau hafi haldiS lífi í 4 mánuSi í -j— 10 hita
til -H i°, en voru þá aS vísu orSin mjög veikluS (Devé). Samkvæmt þessu
má gera ráS fyrir, aS þau geti lifaS góSu lífi hér undir heru lofti i hálf-
• an mánuS aS sumarlagi, og má nærri geta, aS á þessum tíma geta þau
borist víSa um nágrenni hundaþúfunnar. Þar, sem setiS er yfir fé, fylgir
jafnan hundur fénu, og er þá augljóst, aS tæniueggin er helst aS finna
á því landi, sem kvíaánum er beitt á. Egg þessi fara nú ekki öll ofan í
kindina, mikiS af þeim festist í ull hennar, bæSi þegar hún legst í haga
og er þau feykjast til og loSa á henni. MeS öSrum örSum, kindin smalar
tæniueggjum í haganum og flytur þau heim á kvíaból, þar tekur mjalta-
konan viS, hún sest á hækjur sínar í kindaþvögunni og mjólkar, má því
nærri geta, hvort ekki er hætta á aS eggin, sem hanga í ullinni berist á
hendur hennar og fatnaS og andlit, o g s v o e r b o S 1 e i S i n b e i n,
ekki aS eins ofan í þeirra eigin meltingarfæri, heldur einnig í mat og
drykk annara, ef þrifnaSur er ekki nægilegur. Svo aS heilsu fólks hefir
stafaS meiri hætta af mjöltum í kvíum en af nokkru öSru starfi. (Náttúr-
lega má einnig gera ráS fyrir, aS tæniueggin berist meS stórgripum, en
þó í minna mæli, en kúamjaltir eru einnig kvenna verk). Karlmenn hafa
aldrei eins náin afskifti af kviaám (af þeim er hættan mest) eins og
kvenfólk um mjaltir. Yfir höfuS hefir kvenfólk öll aSalafskifti af óhreinni
ull (rúning, þvottur), því er þeim svo miklu hættara viS aS fá sullaveiki
en karlmönnum.
I Tunis (Devé) er eins ástatt og hjá oss, aS konur sýkjast alt aS helrn-
ingi oftar en karlar. Eg veit ekki hvort Arabar færa frá, en þaS veit eg,
aS Jieir sjálfir eta ekki fulloröiS fé, aS eins lömbin, og er þá líklegt, aS
ær þær sem skoriö er undan, séu miólkaSar og aS mjaltir þar séu kvenna
verk, og sömu ástæöur liggi því til mismunarins hjá þeim og oss. ASrir