Læknablaðið - 01.12.1956, Page 47

LÆKNABLAÐIÐ
157
VII. Skal þá minnst á enn
einn flokkinn: fokal epilepsi
og Jackson’s epilepsi. Það var
frakkinn Bravais, sem fyrstur
lýsti þessu sérkennilega formi
1827 og það undirstrikaði Jack-
son alltaf, en samt var það
hans nafn, sem festist við þetta
fyrirbrigði. Þvkir mönnum það
að verðleikum, því það var
þessi tegund epilepsiu, sem
hann notaði til þess að skýra
hugmynd sína um „a discharg-
ing lesion“.
Þessi flokkur er um 8%
allrar epilepsi. Hrein folcal
epilepsi liins vegar kemur fyr-
ir hjá um það bil 5% allra
epileptici. Munurinn á þessum
tveim tegundum, sem þó eru
svo líkar og skyldar er sá, að
í hreinni fokal epilepsi eru
kramparnir bundnir við á-
kveðið svæði, andlit, hendi, o.
s. frv., en í Jackson’s epil. byrj-
ar kastið fokalt, en breiðist síð-
an út, svo næstum getur ver-
ið hægt að lesa út úr kastinu
hvernig ertingin breiðist uin
gyrus præcentralis. Því und-
arlegra er það, að það getur
komið fyrir í typisku klinisku
kasti að ekkert sjáist á heila-
i'iti, sem beri vott um epilepti-
form truflun. Þó er það ef til
vill ekki svo afar undarlegt,
þegar það er athugað, að þar
eru kannske einar einustu 4—8
elektróður, sem eiga að skrá
það, sem er að gerast í æðri
hreyfisvæðum heilans, í venju-
legu heilariti.
Eins og von er hafa menn
lialdið, að Jackson’s epilepsi
stafaði af fokus í gyrus præ-
centralis, — og ýmsir kunna að
vera þeirrar skoðunar enn.
Þetta liggur auðvitað beinast
vlð en þvi er ekki nærri alltaf
svo farið. Heilarit hafa sýnt, að
epileptogen fokus getur legið
all langt frá og gefið þó tví-
mælalaus klinisk Jackson’s ein-
kenni. Skeður það þá þannig,
að ertingin breiðisl út frá fokus
og þegar hún nær til gyr. præ-
centralis byrja hin sérkenn-
andi hreyfingar-einkenni með
„Jacksonian march“ eins og
það er kallað. Einnig er all al-
gengt að diffus epileptiform
truflun sjáist í heilariti yfir
stærra svæði, kannske öllu
öðru heilahvolfi, eða að multi-
pel foci séu í báðum hvolfum.
Sama er að segja um fokal
epilepsi, þar getur fokus legið
utan gyrus præcentralis. Al-
gengast er, að það sé í miðhluta
lobus temporalis, í um það bil
20%. Diffus epileptiforin trufl-
un er þó ennþá nokkru algeng-
ari, um 25%.
Það sem úr sker um það,
hvort tiltekið fokus veldur
Jackson’s epilepsi, eða íokal
epi. mun sennilega vera magn
ertingarinnar. Sé ertlngin væg
verður lítil eða engin útbreiðsla
á henni, sé hún sterk getur hún