Bændablaðið - 21.02.2013, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 21. febrúar 20132
Fréttir
Það hefur verið baráttumál
æðarbænda á Vesturlandi í mörg
ár að fá samþykkta friðunarlínu
út fyrir eyjar og sker við Mýrar
í Faxaflóa og inn í Borgarfjörð
vegna grásleppuveiða. Ástæðan
er sú að æðarbændur telja að
æðarfugl í ætisleit snemma vors
ánetjist í stórum stíl og drepist í
netum grásleppuveiðimenn. Var
þetta eitt helsta umræðuefnið
á deildarfundi æðarbænda
þann 27. október sl. Með nýrri
reglugerð Atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytisins sem
gefin var út 6. febrúar síðastliðinn
var þessi krafa í raun samþykkt.
„Ég er mjög ánægður með
að ráðuneytið skuli fallast á að
gera tilraun til að friða fuglinn
með þessum hætti,“ segir
Guðmundur Helgason, æðarbóndi
og grásleppukarl í Hvalseyjum á
Mýrum, um nýju reglugerðina.
Æðarbændur töldu að
heimildir yfirvalda um að leyfa
grásleppuveiðar mun fyrr á vorin
en áður tíðkaðist og samhliða því
bann við grásleppuveiðum eftir 28,
maí, væru að eyðileggja æðarvarp á
svæðinu. Æðarfuglinn sé í stöðugri
ætisleit snemma vors áður en kollan
verpir og því mikil hætta á að hann
lendi í netum veiðimanna sem
skikkaðir eru til að veiða á þeim
tíma. Vildu þeir fá sambærilegt bann
við grásleppuveiðum síðla vetrar
eins og gilt hefur í Breiðafirði þar
sem veiðar eru ekki leyfðar innan
tiltekinar línu fyrir en eftir 20. maí.
Í janúar 2012 rituðu æðarbændur
þáverandi sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðuneyti bréf þar sem
farið var fram á að grásleppuveiðar
verði ekki heimilar innan
skilgreindrar línu við Mýrar fyrr en
eftir 15. maí ár hvert. Ráðuneytið
svaraði þann 10. apríl og vísaði
til umsagnar Landssambands
smábátaeigenda (LS), sem sagðist
ætla að ítreka við félagsmenn sína
samkomulag við Æðarræktarfélag
Íslands frá 6. mars 2009. Það fól í sér
að brýnt yrði fyrir veiðimönnum að
stunda ekki veiðar innan umræddrar
línu fyrir 15. maí ár hvert. Ráðuneytið
taldi því ekki ástæðu til að verða
við beiðni félagsins í fyrra um bann
við veiðum á þessu svæði. Nú hefur
ráðuneytið snúið við blaðinu og farið
að óskum eigenda strandjarða við
Faxaflóa og samþykkt línu sem
dregin eru úti fyrir sker og eyjar
við Mýrar.
Landssamband smábátaeigenda
ósátt við dagatakmarkanir
Í fyrstu grein reglugerðarinnar um
hrognkelsaveiðar segir að allar veiðar
á grásleppu í fiskveiðilandhelgi
Íslands séu óheimilar nema að
fengnu sérstöku leyfi Fiskistofu
skv. 2. gr. Þá er bátum sem hafa
leyfi til veiða með krókaaflamarki
óheimilt að stunda veiðar með
rauðmaganetum nema að fengnu
sérstöku leyfi Fiskistofu.
Í þriðju grein segir m.a. að
grásleppuveiðileyfi hvers báts skuli
gefið út til 20 samfelldra daga og
skal bundið við ákveðið veiðisvæði
og veiðitímabil. Þarna er um
verulega skerðingu á dagafjölda
að ræða og hefur Landssamband
smábátaeigenda harðlega gagnrýnt
það. Þar sé um gríðarlegar tak-
markanir frá síðustu vertíð að
ræða þegar veiðidagar voru 50 og
hámarksfjöldi neta 300. Í umsögn
LS var farið fram á 35 veiðidaga og
fyrirhugaðri fækkun neta harðlega
mótmælt þar sem ekki sé tekið tillit
til þess að fleiri séu nú oft á hverjum
bát en áður. Þar var bent á að allt
of langt væri gengið og gætu svo
miklar takmarkanir á veiðum orðið
til að ekki tækist að uppfylla þarfir
markaðarins.
„Þetta er grafalvarlegt mál,“
segir Arthur Bogason, formaður
Landssambands smábátaeigenda.
Tekið tillit til óska æðarbænda
Í níundu grein reglugerðarinnar er
m.a. tekið á óskum æðarbænda við
Faxaflóa. Þar segir:
Að hámarki er hverjum bát heimilt
að hafa 200 net í sjó. Takmörkun
þessi miðast við 60 faðma áfellda
slöngu. Sé notuð 120 faðma áfelld
slanga er heimilt að vera með
helmingi færri net í sjó en að framan
greinir. Óheimilt er að stunda veiðar
með rauðmaganetum, sbr. 10. gr. frá
15. júní til 31. desember ár hvert.
Óheimilt er að stunda á sama tíma
veiðar á grásleppu og netaveiðar á
þorskfiski og skötusel. Síðan segir:
Frá 1. apríl til 14. júlí má eigi án
leyfis varpeiganda leggja net í sjó
nær friðlýstu æðarvarpi en 250 metra
frá stórstraumsfjöruborði, sbr. lög
um vernd, friðun og veiðar á villtum
fuglum og villtum spendýrum.
Óheimilt er að stunda veiðar með
netum fyrir 7. maí innan svæðis sem
afmarkast af eftirfarandi punktum:
1. 64°40,2920’ - N 022°26,3902’ V
2. 64°37,4641’ - N 022°35,4167’ V
3. 64°25,3248’ - N 022°20,1542’ V
4. 64°24,3236’ - N 022°06,3790’ V
5. 64°28,5891’ - N 022°05,6104’ V
Fyrir utan línu sem dregin er
milli þessara punkta má hefja
hrognkelsaveiðar í Faxaflóa á
veiðisvæði A frá 1. apríl til og með
14. júní. Það er frá línu réttvísandi
vestur frá Garðskagavita 64°04,90
N 022°41,40 V að línu réttvísandi
vestur frá Dritvíkurtanga (-flögum)
64°45,00 N 023°55,30 V. /HKr.
G u ð m u n d u r H e l g a s o n ,
æðarbóndi, grásleppukarl og
strandveiðisjómaður, keypti
ásamt fjölskyldu sinni Hvalseyjar
í Hraunhreppi á Mýrum fyrir
fjörutíu og tveim árum. Hann
segist vera ánægður með þá
reglugerð sem ráðuneytið hafi nú
sett þar sem tillit hafi verið tekið til
sjónarmiða æðarræktenda. Hann
segir horfur á sölu grásleppu hrogna
ekki góðar sem stendur eftir mikla
birgðasöfnun á síðasta ári í kjölfar
metárvertíðar 2010 og mjög góðrar
vertíðar 2011.
Arthur Bogason, formaður
Landssambands smábátaeigenda,
segir að á vertíðinni 2010 hafi
grásleppukarlar verið að fá hátt í
18.000 tunnur og um 12.200 á síðasta
ári. Hann segir að sala á vertíðinni í
fyrra hafi byrjað vel en síðan hafi allt
stoppað.
Haustið 2011 voru menn að fá
um 200 þúsund krónur fyrir tunnuna.
Guðmundur Helgason segir að á
vertíðinni 2012 hafi verðið farið ört
lækkandi. Menn hafi þá verið að fá um
160-180 þúsund krónur fyrir tunnuna.
Segist hann hafa verið feginn að losna
við síðustu 9 tunnurnar fyrir áramótin
en verðið hafi þá verið komið niður í
60 þúsund krónur á tunnu. Guðmundur
segir að fyrir þessa upphæð borgi sig
hreinlega ekki að veiða grásleppuna.
„Það fer enginn á grásleppu fyrir
tuttugu daga og 60 þúsund krónur á
tunnuna.“ Hann telur þó að botninum
sé náð og verðið hljóti að þokast upp
að nýju.
Um 3.000 tunnur voru óseldar
í landinu um áramótin samkvæmt
upplýsingum frá Landssambandi
smábáateigenda. Arthur Bogason,
formaður sambandsins, segir að síðan
hafi tekist að selja hluta af birgðum
á um 71 þúsund krónur á tunnuna,
þannig að nú séu eftir um 2.500 tunnur.
Varðandi samspil hrognkelsaveiða
og æðarræktar segir Guðmundur
að breytingar á tímabili á
grásleppuveiðanna hafi skipt sköpum
í uppbyggingu æðarræktarinnar í
eyjunum.
„Þegar við keyptum eyjarnar
voru hrognkelsi skattskyld hlunnindi
sjávarjarða. Var þá strax hafin
æðarrækt í eyjunum sem gáfu á
þeim tíma af sér 2,5 kg af dún auk
grásleppuafurðanna sem stundaðar
voru á tveim bátum frá Akranesi.
Veiðar og æðarræktin fóru vel saman
enda hófust grásleppuveiðarnar aldrei
fyrr en eftir mánaðamótin apríl-maí
þegar fuglinn var farinn að setjast upp.
Þá var ekki lengur hætta á að hann
ánetjaðist.
„Allt gekk þetta vel og æðarvarpið
fór að vaxa og dafna og aukning varð
meiri frá ári til árs. Varpið gaf okkur
15 kíló af dún á ári og óx hratt, en
fyrir nær 20 árum þá dundi ógæfan
yfir. Grásleppuveiðar voru tímasettar
og takmarkaðar í dögum og skyldu
byrja 20. apríl, tíu dögum áður en við,
þessir 3 bátar, vorum vanir að byrja.
Aukningin í varpinu stöðvaðist alveg
og gekk svo í mörg ár, en þó þannig
að varpið minnkaði örlítið á hverju ári.
Svo var veiðitíminn færður fram til
10. mars og síðar breytt í 15. mars og
var það þannig 2012. Síðastliðið vor
hafði dúntekjan hrapað um helming
enda náði veiðitíminn yfir það tímabil
meðan kollan var að í ætisleit og að fita
sig fyrir varp. Í fyrravor var ég nánast
kominn aftur á byrjunarreit. Ég vil taka
skýrt fram að grásleppubátum á mínu
svæði hafði ekki fjölgað mest allan
þennan tíma, aðeins tímasetningin
veiðanna hafði breyst. Ég tel að styðja
beri við báðar þessar atvinnugreinar
af öllum mætti, til hagsbóta fyrir
þjóðarbúið. Þó þannig að önnur
atvinnugreinin skaði ekki hina.“
/HKr.
Slakt útlit á markaði fyrir grásleppuhrogn í kjölfar mikillar birgðasöfnunar á síðasta ári:
Tímasetning hrognkelsaveiðanna skiptir miklu máli fyrir æðarvarp
Ný reglugerð um hrognkelsaveiðar kemur til móts við sjónarmið æðarbænda við Faxaflóa:
Fá samþykktar kröfur um takmörkun grásleppu-
veiða úti fyrir varplöndum sínum við Mýrar
– Óheimilt verður að stunda veiðar með netum fyrir 7. maí innan skilgreindrar línu
Barnavík
Belgsholt
Álftanesvogur
Mólækur
Vogslæku
r
Blöndulækur
Akraós
Li
tl
ilæ
ku
r
Kaldárós
Kverná
Fiskilækur
Hestlæk u
Hv
íts
te
in
sl
æ
ku
r
S
í k i
Lam
b a
st
að
aá
Hnokki
Elliðaey
Selsker
Kvígsás
Ársker
Saltnes
Raftás
Háh
Óssker
Borgey
Sandey
M
jó
an
es
Útnes
Effersey
Fylsholt
Brekkur
Brattur
Kósás
Einbúi
Selborg
Einbúi
Kóranes
Skjótey
Garðey
Jaðar
M e l s á
Þ
ór
is
eyH
rú
te
y
Nytur
Öldur
Sandabörð
Hreggnasi
Rauð
Miðham
Grænhólmi
Kjaransey
Niðurnes
Sjónarhóll
Drangsker
Innriflesjar
Skarfasker
Skarfasker
Strákasker
Tangasker
Breiðasker
Þórarinsás
Lambasker
Landhólmi
Langhólmi
Lundhólmi
Langiboði
Draugsholt
Kúaldarey
Fitjarhöfði
Orrustuhóll
Hellnasker
Grímshóll
Bótarsker
Grenshóll
Hringhóll
Ytriflesjar
Dyrasker
Grásteinn
Réttarholt
Helguhóll
Drangey
D
ig
ra
n
e
s
Brúarhóll
Skiptisker
Æðarsker
Háistapi
Stórih
Selhólmi
Jörfanes
Lan
Ormsholt
Hj
Þverholt
Gróusker
M
elaba
Grastoppasker
Jö
rf
ae
yj
a
r
Yf
ir
se
tu
ho
lt
St
ek
kj
ar
ho
lt
Þormóðssker
Vetrungasker
Laufskálaholt
Sandeyjarsker
Miðleiðarsker
Selgarðshólar
Símonarhöfði
Skíðsholtasel
Dýjaskógur
Draugavarða
Geldingaey
Geldingaskjól
Sigurðarklettur
Grípandi
La
n
g
ás
Vörðuham
Helgrindabót
Gvendarsker
H
ú
n
á
s
Kögunarhóll
Svörtuflesjar
Álftáróseyjar
Grensh
Æðarklettur
Kolviðarhóll
Lamb
Tu
ng
a
Mengishöfði
Gvendarhóll
Hítarnes
Skarfaklettur
Skarfaklettur
Hítárhólmur
Krossastapi
Runkatangi
Innridyngjur
Torfberahóll
Norðvatnsstæði
Hvalseyjar
Fo
La
ng
id
rá
ttu
r
Akranes
Re
ið
gö
tu
ás
Álft
Staðarhraun
Ly
ng
hó
lm
ar
Br
et
af
ló
i
Náttmálabunga
Fauskás
Hjörsey
Landdeildarhöf
Bjarnanaustasker
Fíflholtamelar
Sandskarðshólar
Suðurhraun
Belgsholtshó
MelrakkanesHjörseyjarsandur
aeyri
Bónd
ahva
mm
St
ek
kj
ar
ho
lt
Tálmi
Hv
alv
og
ur
Vogalækjarvík
Stekkur
Stekkur
M
MÝRAR
g at
Grunnavatn
Fljót
Startjör
Hádegistjörn
Álftártjörn
Skíðsvatn
Ólafsvatn
Einitjörn
Eystra-Blönduvatn
Urriðaá
Svartbaksvatn
Hólsvatn
Hólsvatn
Bergsteinsvatn
Miðvatn
Seltjarnir
Fúsavatn
H
e
y
v
a
t n
Torfavatn
Brúarfossavatn
Steinatjörn
Álavatn
Skúlavatn
Grunnuvötn
Reyðarvötn
Kvígsvatn
Másvatn
Brók
Sk
Hreiðursvatn
Grænumýrarvatn
Hólmavatn
Seljakelda
Baugavötn
Haffjörður
Kelduvötn
Litlastekksvík
Æðarvatn
S
Steinbogatjörn
Auðunartjörn
Rjúpnatjörn
Tannavatn
Hríshólmsvatn
Ullartjörn
Stekkjartjörn Tu
Þvertjörn Geirholtsvatn
Grísatjörn
Bolatjörn
Bretavatn
Miðdegistjörn
Álftavatn
H
ít
ar
á
Deildarvatn
Káravatn
Hólstjörn
Laxatjörn
Þorsteinsvatn
Belavatn
Ás
Álftá
Melar
Hamrar
Traðir
Miðhús
Urriðaá
Einholt
Akraland
Hólmakot
Hítarnes
Álftanes
Seljaland
Skiphylur
Svarfhóll
Brúarfoss
Vogalækur
Hjörsey 1
Krossholt
Miklaholt
Hundastapi
Knarrarnes
Kvíslhöfði
Arnarstapi
Laxárholt 2
Lambastaðir
Álftárbakki
Lækjarbugur
Lækjarbugur
Hítarneskot
Staðarhraun
Votiskógur 1
Sveinsstaðir
Straumfjörður
Álftaneskirkja
Hrafnkelsstaðir
1. 64°40,2920
-22°26,3902
2. 64°37,4641
-22°35,4167
3. 64°25,3248
-22°20,1542
4. 64°24,3236
-22°06,3790
5. 64°28,5891
-22°05,6104
64°30,4425
-22°26,5891
Guðmundur Helgason Mynd / HKr.
Samið við
frjótækna
Náðst hafa samningar milli bún-
aðarsambandanna og frjótækna
vegna kjaramála þeirra síðar-
nefndu. Um er að ræða þá frjó-
tækna sem aðild eiga að Félagi
frjótækna og starfa hjá búnaðar-
samböndunum við kúasæðingar.
Samningaviðræður höfðu staðið
lengi yfir og verið fremur erfiðar,
en frjótæknar hafa verið með
lausa samninga frá 1. janúar 2008.
Skemmst er þess að minnast að
frjótæknar sendu frá sér tilkynningu
í nóvember síðastliðnum þar sem
fram kom að næðust ekki samningar
fyrir áramótin síðustu væri ekki
annað í stöðunni en að boða til
verkfalls. Til þess kom þó ekki og
náðust samningar í fyrradag, 19.
febrúar.
Samningarnir hafa í för með sér
að laun frjótækna hækka um tvo
launaflokka og að tekið er í launum
aukið tillit til starfsskilyrða þeirra.
Sé miðað við dagvinnulaun nemur
launahækkunin um 11 prósentum.
Samningurinn er undirritaður með
fyrirvara um samþykki Félags frjó-
tækna og búnaðarsambandanna.
/fr
Sumarleiga orlofshúsa
BÍ í fullum gangi
Félagsmenn Bændasamtakanna
eru hvattir til að nýta sér útleigu á
sumarhúsum samtakanna í sumar
annaðhvort á Hólum í Hjaltadal
eða í Vaðnesi í Grímsnesi.
Um er
að ræða
vel útbúin
h ú s n æ ð i
þar sem
öll nútíma-
þægindi eru
til staðar
og gerður
hefur verið góður rómur að. Margt
fróðlegt og skemmtilegt er hægt
að gera í námunda við orlofshúsin
og ber þar að nefna við dvölina á
Hólum að kíkja við í glæsilegri
sundlaug á Hofsósi og skoða þar
Vesturfararsetrið í leiðinni. Einnig
er hægt að renna inn á Siglufjörð og
skoða Síldarminjasafnið og jafnvel
prófa nýleg Héðinsfjarðargöng
í leiðinni. Að auki er mjög
skemmtilegt að fara hringferð
inn á Skaga á ísbjarnarslóðir. Í
Grímsnesinu eru einnig vinsælar
sundlaugar í nágrenninu, stutt er
í dýragarðinn Slakka í Laugarási
og gaman er að fara í skógarferð
við Þrastarlund á bökkum Sogsins.
Síðan má ekki gleyma þeim
fjölmörgu bændum sem eru í
nágrenni Hjaltadalsins og Grímsness
sem bjóða í heimsókn í gegnum
Opinn landbúnað og er tilvalið fyrir
gesti orlofshúsanna að bregða sér
í heimsókn til starfsbræðra sinna.
Hægt er að panta dvöl í sumar-
húsunum, sem er vika í senn, hjá
Halldóru Ólafsdóttur í gegnum
netfangið ho@bondi.is eða í síma
563-0300.
Vaðnes í Grímsnesi.
Hólar í Hjaltadal.
Tuddinn Öxndal er meðal þeirra sem
verða að treysta á að frjótæknarnir
fari vel með dropana dýrmætu.