Bændablaðið - 21.02.2013, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 21. febrúar 20136
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.900 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.450.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is
Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
Bændahreyfing á breyttum tímum
LEIÐARINN
Þjóðin getur sannarlega glaðst yfir
frábærum árangri æðarbænda, sem
drógu yfir hálfan milljarð króna
í formi gjaldeyris í þjóðarbúið
á síðasta ári. Þar er þó „bara“
verið að tala um dún sem hráefni,
en ekki þann dún sem seldur er í
fullunnum vörum sem framleiddar
eru hérlendis.
Þessi árangur er trúlega enn
athyglisverðari ef menn rifja upp
fréttir frá síðasta vori. Víða um
norðanvert landið og á Vestfjörðum
fennti æðarfugla í kaf á hreiðrum
og í sumum tilfellum hraktist fugl
af hreiðrunum vegna vosbúðar.
Æðarbændur gerðu sitt besta til að
hlúa að þessum bústofni sínum,
sem enn fær að vera í friði hérlendis
fyrir skotveiðum, á meðan hann er
réttdræpur í sæluríkjasamsteypu ESB-
landanna.
Æðarfuglinn hefur þó ekki bara
legið á hreiðrum í sæluvímu alla
daga og reytt af sér dún þjóðinni til
tekna. Hann hefur nefnilega átt sér
ýmsa óvini eins og vargfugl, ref og
mink. Maðurinn hefur heldur ekki
verið saklaus í samskiptum sínum við
æðarfuglinn.
Í hartnær tvo áratugi, eftir að
netaveiðar á hrognkelsum voru
heimilaðar fyrr á vori en venjan var áður,
mátti æðarstofninn þola mikill afföll.
Æðarfuglinn nýtir nefnilega vorin til
fæðuöflunar og til að fita sig fyrir
varpið og langa setu á hreiðri án þess
að nærast. Með reglugerðarbreytingum
á hinu háa Alþingi fyrir mörgum
árum var fæðuöflunaröryggi hans
skyndilega ógnað. Hrognkelsanet á
fæðuöflunarsvæði æðarfuglsins hafa
síðan höggvið stór skörð í stofninn
eins og æðarbændur hafa lýst. Það
hlýtur því að vera fagnaðarefni að
hlustað hafi verið á rödd Guðmundar
Helgasonar í Hvalseyjum og fleiri
góðra manna fyrir nýliðin áramót.
Þótt hann eigi hagsmuna að gæta af
hrognkelsaveiðum fór hann fram á að
tekið yrði tillit til lífshátta æðarfuglsins.
Steingrímur J. Sigfússon atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðherra hefur
oft verið gagnrýndur fyrir ýmis mál,
líka í þessu blaði. Hann á samt heiður
skilinn fyrir nýja reglugerð sem
hlífir æðarfuglinum og varplöndum
æðarfuglsins við Mýrar. Það snýst
ekki bara um afkomu æðarbænda
á svæðinu, heldur ekki síður um
heilbrigða skynsemi í veiðistjórnun
sem gefur þannig kost á sjálfbærri
nýtingu ólíkra nytjastofna. Vissulega
má þó deila um harkalegan niðurskurð
veiðidaga í reglugerðinni, en slíku
ætti þó að vera auðvelt að hnika til ef
aðstæður leyfa og sama skynsemin fær
að ráða ríkjum.
/HKr.
Bændur og samtök þeirra þurfa og verða að taka
til við að rýna starf sitt og skipulag. Í samtökum
bænda býr mikill kraftur og mannauður. Reynsla
og þekking sem þarf að varðveita, en ekki síður
að efla. Samtök bænda byggja á gömlum grunni
og eru ein elstu samtök hér á landi.
Tímarnir breytast og mennirnir með. Aðstæður
bænda og vinnulag hefur gjörbreyst á síðustu
áratugum. Framfarir í búskap eru hraðar og
landbúnaður stundaður á ýmsum forsendum.
Rekstrarumhverfið hefur líka breyst og rekstrarform
víða orðið annað en það var. Í búskapnum er mikil
fjárbinding og skuldbindingar stórar sem kalla á
trausta umgjörð.
Samtök bænda láta sér fátt óviðkomandi en
félög eru misvirk eins og gengur. Mörg félög vinna
glæsilegt starf, láta sig varða umræður um hagsmuni
landbúnaðar og standa fyrir margháttuðu starfi
sem eflir bændur. En eru kraftar heildarsamtaka
bænda of dreifðir? Ekki er ég í vafa um að ná má
betri árangri með skarpari og hnitmiðaðri vinnu.
Félög bænda þurfa líka að átta sig betur á hlutverki
sínu, rækta það og virða. Í framtíðinni skulum við
einbeita okkur að því að missa ekki vinnuna út
um víðan völl.
Við upphaf nýrra tíma í ráðgjafarþjónustunni
kristallast tækifærin og verkefnin. Undanfarin
ár, eins og áður hefur verið rakið í leiðurum
Bændablaðsins, hafa innheimt gjöld til að standa
undir verkefnum sem eru á herðum heildar-
samtakanna lækkað verulega. Í raun er núna skorið
svo nærri búnaðarsamböndum og Bændasamtökum
að eitthvað þarf undan að láta. Hins vegar skera
búgreinasambönd sig alveg úr í þeirri þróun sem
verið hefur undanfarin ár. Almennt hafa þau ekki
lækkað hlut sinn í búnaðargjaldi, svo dæmi sé tekið.
Sum þeirra hafa aukið hlut sinn. Auðvitað er það
ekki boðlegt lengur. Þau hljóta sjálf að mæta til
leiks með afgerandi tillögur til breytinga.
Bændasamtökin og búnaðarsambönd hafa
skyldum að gegna samkvæmt landslögum og
þurfa að rækja þær. Búnaðarsambönd eru og hafa
verið framfarafélög. Þau hafa nú aukið rými til
að snúa sér að umræðu og aðgerðum til eflingar
byggðar og framförum. Samböndin hafa hlutverk
í sínum landshlutum og sameina alla bændur óháð
búgreinum. Þróun landbúnaðarins er ekki lokið,
verkefnin felast í nýjum áskorunum og nýjum
tækifærum.
Ný vinnubrögð
Nútíminn kallar líka á ný vinnubrögð. Ef eitt
dæmi er nefnt sérstaklega eins og vinna með
löggjafanum þá hafa Bændasamtökin, undir
verkstjórn framkvæmdastjórans Eiríks Blöndal,
lagt áherslu á að kanna grundvöll og forsendur
frumvarpa með sjálfstæðum rannsóknum. Þingmál
sem hafa grundvallarþýðingu fyrir landbúnað þurfa
samtök bænda að meta með vönduðum hætti og
mæta vel undirbúin til umræðna. Slík vinna kostar
mikla fjármuni og öflugan mannskap. Þar vinna
samtök bænda vel saman og þurfa að gera þar
enn betur.
Breytingar eiga ekki síður að miðast að því að
virkja fleiri bændur í öfluga umræðu. Félagsmál
okkar þrífast fyrst og fremst á því að bændur láti
sig mál varða. Vegalengdir og dreifð búseta má
ekki útiloka bændur frá virkri þátttöku. Er tímabært
að huga að breyttum samtökum er hafa grunn
sinn í hverjum og einum bónda? Beint lýðræði.
Kosning um mál á netinu? Kosningar til æðstu
trúnaðarstarfa verði hjá hverjum félagsmanni?
Kostir fulltrúalýðræðis eru enn miklir og slíkt
fyrirkomulag tryggir ágætlega fleiri en færri
sjónarmið, ekki síst dreifðra byggða.
Nýtum alla krafta sem bjóðast
Samtök bænda eiga að bjóða velkomna alla
þá sem vilja láta sig varða landbúnað og
sveitir. Eftirtektarvert er að fylgjast með
þróun systursamtaka okkar annars staðar á
Norðurlöndunum er hafa stigið fram með þessum
hætti. Þau eiga líka þétt samstarf við fólk og
fyrirtæki sem tengjast landbúnaði.
Kröftum bænda þarf að finna heppilegan farveg
og það er lifandi verkefni á hverjum tíma. Ég vil
sérstaklega fagna hve margt ungt og vel menntað
fólk gengur bjartsýnt til búskapar. Það fólk lætur
sig mál hans varða og því fylgja ferskir vindar.
Eftir því er tekið í félagsstarfi ungra bænda að þar
er horft til þess sem sameinar og að starfa saman
sem bændur.
Virkni bænda í félagsstörfum er mikil og það
er helsti auður hreyfingar okkar. Framtíð hennar
er björt og verkefnin óþrjótandi. Breytingar fela í
sér tækifæri til nýrra sigra.
Það eru forréttindi að starfa fyrir bændur og það
ætla ég að gera áfram þótt nú verði kaflaskil. Ég hef
notið þess að eiga trúnað og velvild þeirra. Það er
ekki sjálfgefið og fyrir það vil ég þakka bændum.
/HB
Til hamingju
Endurmenntun LbhÍ hélt í byrjun
febrúar námskeið undir yfir-
skriftinni Fóðrun og fóðurþarfir
sauðfjár. Var námskeiðið haldið á
Egilsstöðum og þótti heppnast vel.
Hafa sams konar námskeið verið í
boði víðar um land.
Þessi mynd var tekin á
námskeiðinu mánudaginn 4. febrúar.
Kennari á námskeiðinu á Egilsstöðum
var Jóhannes Sveinbjörnsson (fjórði
frá hægri á myndinni). Engum sögum
fer þó af því hvernig til hafi tekist
með fóðrun sjálfra þátttakendanna á
námskeiðinu og hvort fóðurþörfum
þeirra hafi verið sæmilega sinnt. Ekki
er samt að sjá annað á myndinni en
að þeir séu þokkalega haldnir, enda
með bakkelsið fyrir framan sig og
væntanlega rjúkandi heitt kaffi á
könnunni. Mynd / Guðrún Schmidt.
Endurmenntun LbhÍ:
Fóðrun og fóðurþarfir
sauðfjár