Bændablaðið - 21.02.2013, Blaðsíða 14

Bændablaðið - 21.02.2013, Blaðsíða 14
Bændablaðið | Fimmtudagur 21. febrúar 201314 Framleiðnisjóður landbúnaðarins auglýsir eftir umsóknum um styrki: Áhersla lögð á kornrækt og nýbreytni í landbúnaði Framleiðnisjóður landbúnaðarins auglýsir nú eftir umsóknum um styrki. Sjóðurinn hefur nú úr um 70 milljónum að spila auk áður úthlutaðra styrkja sem ekki hafa verið sóttir. Kallað er eftir umsóknum frá bændum, samvinnuhópum bænda og aðilum innan rannsókna- og þróunargeirans. Við ákvarðanatöku um úthlutanir til verkefna, sem hafa það að markmiði að stuðla að fjölgun atvinnutækifæra í sveitum, njóta forgangs þau verkefni sem fela í sér verulega nýbreytni. Þá mun sjóðurinn veita styrki til framhaldsnáms (MS eða PhD) á fagsviði sjóðsins. Umsóknafrestur er til 4. apríl næstkomandi (póststimpill gildir). Ný stjórn skipuð Þann 21. janúar skipaði Steingrímur J. Sigfússon, atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra, nýja stjórn til næstu fjögurra ára. Þar er Ríkharð Brynjólfsson, prófessor, formaður en hann kemur nýr inn í stjórn. Elín Aradóttir verkefnastjóri og Björn Halldórsson bóndi á Akri í Vopnafirði eru svo tilnefnd af ráðherra. Guðný Helga Björnsdóttir bóndi á Bessastöðum Húnaþingi vestra og Sveinn Ingvarsson bóndi í Reykjahlíð á Skeiðum eru síðan tilnefnd af Bændasamtökum Íslands. Varamenn í sömu röð: Torfi Jóhannesson sérfræðingur, Sigríður Jóhannesdóttir skrifstofustjóri, Fanney Ólöf Lárusdóttir ráðu nautur, Vigdís Sveinbjörnsdóttir bóndi á Egilsstöðum og Jóhannes Sigfússon bóndi á Gunnarsstöðum. Framleiðnisjóður er með aðsetur á Hvanneyri, nánar tiltekið Hvanneyrargötu 3, 311 Borgarnes. Netfangið er fl@fl.is en umsóknar- eyðublöð má nálgast á heimasíðu sjóðsins, www.fl.is. Ætlað að stuðla að hagræðingu og nýjungum Framleiðnisjóður landbúnaðarins var stofnaður með lögum nr. 89/1966 sem sett voru á Alþingi þann 17. desember 1966. Samkvæmt 1. gr. þeirra laga er hlutverk sjóðsins að veita styrki og lán til framleiðniaukningar og hagræðingar í landbúnaði. Mátti jöfnum höndum styrkja framkvæmdir og rannsóknir til lækkunar framleiðslukostnaðar og til þess að laga landbúnaðarframleiðsluna að markaðsaðstæðum innan lands og utan. Þannig gátu einstakir bændur, afurðastöðvar, rannsóknastofnanir o.fl. aðilar leitað eftir lánum eða styrkjum úr sjóðnum. Í kjölfar hruns fjármálakerfisins 2008 voru fjárframlög til Framleiðnisjóðs landbúnaðarins skorin niður við trog og var það hluti þeirra skerðinga sem landbúnaðurinn varð að taka á sig. Sjóðnum var að nýju markaður tekjustofn í nýjum Búnaðarlagasamningi sem undirritaður var í fyrra og gildir fyrir árin 2013- 2017. Er starfsfé sjóðsins aukið stighækkandi út samningstímann. Áherslan lögð á kornrækt og nýbreytni í landbúnaði „Seinustu tvö árin hefur ekki verið veitt fé til þróunarverkefna heldur nær eingöngu til framkvæmd a á bújörðum. Þar hefur aðallega verið um fjárveitingar að ræða varðandi ferðaþjónustu, m.a. hestatengdri þjónustu. Upp á síðkastið hafa verið styrkir til matvælaframleiðslu eins og Beint frá býli, heimaeldhússtarfsemi og þess háttar,“ segir formaðurinn Ríkharð Brynjólfsson. Um 70 til 90 milljónir í pottinum „Nú er aftur búið að opna fyrir það að fé sé veitt til þróunar. Sjóðurinn hefur nú úr 70 milljónum króna að spila úr ríkissjóði. Þá verða um 10 til 20 milljónir sem falla til vegna styrkja sem ekki hafa verið sóttir. Þessu verður að mestu skipt í tvennt, annars vegar til kornræktar og til að stuðla að markaðssetningu á korni. Það þýðir með öðrum orðum að opna markað fyrir íslenskt bygg en slíkt kallar á að koma þarf upp aukinni þurrkun. Þá er sjóðnum einnig upp álagt að semja við Landbúnaðarháskólann um framhald á kynbótaverkefni í byggi. Að öðru leyti á sjóðurinn að styðja við ýmislegt er lýtur að aukinni fjölbreytni og framförum og þá helst að það feli í sér einhverja nýbreytni.“ Í þessum orðum Ríkharðs felst væntanleg a að minni áhersla verður lögð á uppbyggingu ferðaþjónustu í sveitum sem notið hefur forgangs síðustu ár. Bókunin í búnaðarlagasamningi Í bókun með Búnaðarlagasamningn- um er sjóðnum settur eftirfarandi rammi á samningstímanum: I. Efling kornræktar a. Framleiðnisjóður stuðli að eflingu kornræktar m.a. með stuðningi við grunnfjárfestingar til markaðsfærslu á íslensku korni. b. Framleiðnisjóður styðji við stofnræktun á sáðbyggi, kynbættu fyrir íslenskar aðstæður, samkvæmt samningi við Landbúnaðarháskóla Íslands. II. Framleiðnisjóður verði leiðandi stuðningsaðili við þróunar- og nýsköpunarstarf landbúnaðarins m.a. með: a. Stuðningi við rannsóknarstarf og aðra þekkingaröflun í greininni. b. Stuðningi við nýsköpunar- og þróunarstarf í greininni. c. Stuðningi við sérstakt orkuátak í greininni, sem ætlað verði að bæta orkunýtingu og auka hlut innlendrar orku til landbúnaðarnota. d. Stuðningi við sérstakt átak til að efla og bæta búrekstur. Því verði m.a. ætlað að auka framleiðni, bæta afkomu, stuðla að fjölþættari nýtingu bújarða og fjölga atvinnutækifærum. Efling gjaldeyrissparandi framleiðslu Ríkharð segist vonast til að sjóðurinn geti með auknum framlögum eflt þróun og nýbreytni í íslenskum landbúnaði. Efling kornræktar sé t.d. einn liður í að efla gjaldeyrissparandi starfsemi í landinu. Fram til þessa hafi tiltölulega lítið verið þurrkað af korni sem sé þó skilyrði fyrir því að hægt verði að þróa hér markað með korn til fleiri nota en sem fóður fyrir kýr. Þá bendir Ríkharður á að þetta tengist líka matvæla- og fæðuöryggi Íslendinga. Fjölmargir þættir geti valdið því að það lokist fyrir innflutning. „Það má rifja það upp að í október 2008 var aðeins til kjarnfóður í landinu til eins mánaðar. Ríkisstjórnin varð þá að forgangsraða innkaupum og þar voru lyf efst á blaði. Ef þá hefði lokast fyrir frekari innflutning á korni hefði þurft að slátra öllum svína- og hæsnastofninum á einu bretti.“ Segir Ríkharð að meðan allt leiki í lyndi hugsi menn lítið um það öryggi sem felist í því fyrir þjóðina að vera sjálfri sér næg varðandi framleiðslu matvæla. Efnahagshrunið sýni vel hvernig málin geti þróast til verri vegar á örskömmum tíma. Ef við slíkar aðstæður sé búið að skera niður landbúnað í landinu sé afar erfitt að koma honum á fót aftur. Slíkt taki í það minnsta mörg ár eða áratugi ef það verði þá á annað borð hægt að fá inn nýja stofna til að ræktunar. Sjálfbærni í orkumálum Einn þáttur í aukinni sjálfbærni varðar orkumál. „Það er eitt af þeim atriðum sem talin eru upp og miðar að því að gera bændur sjálfbærari með þá orku sem þeir þurfa að nota.“ Vonast Ríkharð til að Orkusetur landbúnaðarháskóla Íslands geti orðið þar að liði. „Það kemur einhvern tíma að því að það verður takmarkaður aðgangur að olíu. Þá þurfa menn að svara þeirri spurningu hvernig eigi að leysa það mál,“ segir Ríkharður. /HKr. Ríkharð Brynjólfsson prófessor er nýr formaður Framleiðnisjóðs landbúnaðarins. Mynd / HKr. Nefnd ráðherra um lagningu jarðstrengja: Haldlítil niðurstaða Nefnd sem skipuð var til að fjalla um lagningu raflína í jörð skilaði af sér lokaskýrslu til atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra þann 11. febrúar sl. Nefndin leggur áherslu á að langtímastefnumörkun um breytingar í raforkukerfinu í heild sinni fari fram. Telur hún eðlilegast að kanna fýsileika þess að slík stefnumörkun verði hluti af rammaáætlun um vernd og nýtingu landsvæða. Ekki náðist sameiginleg niðurstaða í nefndinni um jarðstrengi eins og lagt var upp með. Þetta er önnur nefndin sem skipuð er um þetta sama mál. Þann 1. mars 2012, skipaði þáverandi iðnaðarráðherra nefnd um mótun stefnu um lagningu raflína í jörð í samráði við umhverfisráðherra, í samræmi við þingsályktun Alþingis frá 1. febrúar 2012. Nefndin skilaði atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra áfangaskýrslu fyrir 1. október 2012. Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra endurskipaði síðan 29. október 2012, nefnd til að móta stefnu um lagningu raflína í jörð. Nýir nefndarmenn komu frá Landvernd, Landsneti, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, Neytendasamtökunum, Samtökum atvinnulífsins, Bændasamtökunum og fulltrúi landeigenda. Greinilegt var að veruleg tortryggni ríkir í garð Landsnets varðandi lagningu jarðstrengja og helst benda menn á ógagnsæi varðandi kostnaðarmat þegar vega þarf kostnað milli loftlínulagna og jarðstrengja. Í síðasta Bændablaði kom reyndar fram að ríkið leggur sjálft á mismundandi innflutningsgjöld á loftlínur og jarðstrengi þeim síðarnefndu í óhag. Það hefur m.a. tafið lagningu jarðstrengja víða um land að mati RARIK. Landeigendur deila á Landsnet Fulltrúi landeigenda í nefndinni gerði eftirfarandi bókun í nefndinni: „Ég harma að ekki hafi í starfi nefndarinnar verið reynt að nálgast gögn um áreiðanleika þeirra kostnaðar upplýsinga sem flutningsfyrirtækið heldur á lofti um háspennulínur í jörð á 220kV. Flutningsfyrirtækið, sem eitt fyrirtækja hefur sérleyfi á þessu sviði, hefur ítrekað sett fram í opinberri umræðu og í samskiptum við einstök sveitarfélög og landeigendur (einnig eftir að forstjóri þess settist í nefndina f.h. fyrirtækisins í nóvember 2012) villandi upplýsingar um kostnaðarmun á loftlínum og 13 jarðstrengjum. Í fundargerð fyrri nefndar kemur fram að fyrirtækið hafi gefið upplýsingar um að kostnaður væri 6-8 faldur við að leggja jarðstreng. Órökstuddar upplýsingar um kostnað hafa og komið frá fyrirtækinu á opinberum vettvangi, m.a í tengslum við þverun Eyjafjarðar við Akureyrarflugvöll. Bæjarfulltrúi í Vogum greindi nýlega í fjölmiðlum frá fullyrðingum fyrirtækisins á fundi með fulltrúum sveitarfélagsins um 6-7 faldan mun. Í nýlegu bréfi lögmanns fyrirtækisins til landeiganda í Vogum er fullyrt að kostnaðarmunurinn sé 5-9 faldur. Fullyrðingarnar eru ekki studdar gögnum.“ Landsneti ekki skemmt Landsnet er heldur ekki sátt við afgreiðslu nefndarinnar og segir í sínu áliti Hagsmunaaðilar um allt land hafa horft til nefndarinnar um svör en orðið fyrir vonbrigðum. „Nefndin hefur ekki skilað neinum beinum niðurstöðum sem taka afstöðu til umfangs jarðstrengja á hæstu spennustigum í ljósi þeirra áhrifa sem vænta má á gjaldskrá almennings og atvinnufyrirtækja. Staða Landsnets við undirbúning verkefna í náinni framtíð er því óbreytt. Hagsmunaaðilar um allt land hafa horft til nefndarinnar um svör, en samkvæmt þeirri skýrslu sem nefndin skilar af sér eru hagsmunaaðilar litlu nær. Nefndin hefur því ekki skilað því verkefni sem henni var falið.“ segir Landsnet. Þá náðist ekki samstaða í nefndinni um að lagning jarðstrengja, loftlíwna og sæstrengja verði tekin fyrir í þriðja áfanga rammaáætlunar um vernd og orkunýtingu landssvæða. Benti Landvernd m.a. á að flutningskerfin væru hluti virkjana sem yrðu ekki reknar án þess að frá þeim lægju raflínu. Bændasamtökin með margvíslegar athugasemdir Bændasamtök Íslands áttu fulltrúa í nefndinni en það var Ólafur R. Dýrmundsson. Fyrir 13. Fund nefndarinn í desember lagði hann fram minnisblað í sjö liðum. Þar bendir hann m.a. á að fjarlægðarmörk fyrir háspennustrengi í jörðu séu ekki eins skýrar og þær sem gilda fyrir háspennulínu. Þá benti hann á að í landbúnaði sé að jafnaði meiri truflun á umsvifum frá háspennulínum í lofti en í jörðu. Þó þurfi að skoða aðstæður í hverju tilviki. Sagði hann að leggja yrði mikla áherslu á nauðsyn þess að mótuð verði stefna um lagningu raflína í jörð og tryggt verði samráð við bændur og landeigendur, allt frá því hugmynd um lagningu jarðstrengs kemur fram. Þetta sé mikilvægt af ýmsum ástæðum, m.a. er varða áframhaldandi nýtingarmöguleika þess lands sem jarðstrengir eru lagðir í. Jarðstrengir geti líka valdið því að tryggingariðgjöld bænda hækki vegna aukinnar áhættu af jarðstrengjum sem lagðir eru um þeirra lönd. Því væri því brýnt að lögbinda ákvæði um merkingar jarðstrengja. Bókun BÍ og fleiri Gerð var sameiginleg bókun Bænda- samtaka Íslands, landeigenda, Landverndar, Neytendasamtakanna og Sambands íslenskra sveitarfélaga í lokaskýrslu nefndarinnar. Bókunin er svohljóðandi: Við stöndum að skýrslu meirihluta nefndarinnar með þeirri athugasemd að við teljum að svo tillagan um svokallaða valkostaskýrslu megi að fullu ná tilgangi sínum, hefði þurft að koma fram ráðagerð um að skýrslan og þau gögn sem að baki henni liggja yrðu yfirfarin af óháðum skoðunaraðila. Enn fremur hefði þurft að auka skýrleika fyrirhugaðs kynningarferlis með því að lýsa betur samráðinu, sem jafnframt væri undir atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra, sem síðar staðfesti valið. Er slíkt í anda þess ferlis sem lýst er í skýrslunni Vi bygger Norge3. Er því einnig nánar lýst í tillögum er fulltrúar Landverndar og landeigenda lögðu fyrir nefndina. F.h. Bændasamtaka Íslands,Ólafur R. Dýrmundsson. F.h. landeigenda, Ólafur Valsson. F.h. Landverndar, Guðmundur Ingi Guðbrandsson. F.h. Neytendasamtakanna, Þóra Guðmundsdóttir og f.h. Sambands íslenskra sveitarfélaga, Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson. /HKr.

x

Bændablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.