Bændablaðið - 21.02.2013, Blaðsíða 28

28 Bændablaðið | Fimmtudagur 21. febrúar 2013
Nýtt félag reist á grunni Barra hf.
– Skúli Björnsson fráfarandi framkvæmdastjóri ræðir þrengingar í skógræktargeiranum og nýtt upphaf
Skógarplöntustöðin Barri hf. fór
í þrot í byrjun árs en hún var
ein hin fullkomnasta og stærsta
sinnar tegundar á Íslandi. Hún
var stofnuð árið 1990, af 109
hluthöfum, og var lengi framan
af eina einkarekna stöðin sem
starfaði við það að stærstum
hluta að rækta skógarplöntur.
Nú liggur það fyrir að nýtt félag,
Gróðrarstöðin Barri ehf., hefur
gert tilboð í þrotabú Barra hf.;
birgðir, lausafé og merki Barra hf.
– ásamt leigu á fasteignum þess að
Valgerðarstöðum 4.
Skúla Björnssyni, fráfarandi
framkvæmdastjóra Barra hf., var
falið að gæta eigna og birgða hins
gjaldþrota fyrirtækis á meðan
framtíð þess var óráðin og hann
hefur einnig farið fyrir þeim
hópi sem nú hyggst taka það yfir.
„Félagið rak megin gróðrastöð sína
á Egilsstöðum en í kjölfar breytinga
á miðbæjarskipulagi þar flutti félagið
starfsemi sína að Valgerðarstöðum
4, Fellabæ og byggði þar upp
fullkomna aðstöðu. Þá tók Barri hf. á
leigu Gróðrarstöðina á Tumastöðum
á Suðurlandi árið 2007. Þrátt fyrir
að staða félagsins væri á þessum
tíma góð (eiginfjárhlutfall um 60%
í lok uppbyggingar) þurfti að taka
töluverða fjármuni að láni til að
standa undir byggingarkostnaði að
Valgerðarstöðum 4 og voru þau
lán í erlendri mynt. Þegar gengi
íslensku krónunnar fór að falla
síðla árs 2007 og á árinu 2008 fóru
saman miklar hækkanir á skuldum
félagsins og samdráttur af hálfu hins
opinbera í kaupum á plöntum til
skógræktarverkefna. Þetta leiddi til
gríðarlegra áfalla í rekstri félagsins.
Stórfelldri lækkun rekstrartekna
vegna trjáræktunar hefur verið
reynt að mæta með m.a. samstarfi
við líftæknifélagið Orf-líftækni. Þær
tekjur hafa hins vegar ekki dugað til
að mæta skuldbindingum félagsins.
Rekstur félagsins hefur verið
erfiður síðustu ár, enda framlag
hins opinbera til nýskógræktar
dregist verulega saman. Séu allar
tölur reiknaðar til sama verðlags var
fjárframlag ársins 2011 til Héraðs-
og Austurlandsskóga aðeins 54% af
því sem það var árið 2006 og 58% af
meðaltali áranna 2003-2008, en þetta
hafa löngum verið aðal viðskiptavinir
Barra hf. Hlutdeild Barra hf. á þessum
markaði hefur minnkað umtalsvert á
sama tíma,“ segir Skúli.
Gróðrarstöðin Barri ehf. tekur
við keflinu
„Í október síðastliðnum var það
ljóst að Barri hf. stæðist ekki
útboðsskilyrði Ríkiskaupa vegna
fjárhagsstöðu en þá voru í útboðsferli
ræktun skógarplantna fyrir þrjú
landshlutaverkefni í skógrækt. Til að
geta tekið þátt í útboðinu var boðið
í verkefnið í nafni Fasteignafélags
KHB. Búið er núna að skipta um
nafn á því félagi, skipa stjórn og
samþykkja nýjar samþykktir undir
nafninu Gróðrarstöðin Barri ehf.,“
segir Skúli um þróun mála á síðustu
vikum og mánuðum.
„Gróðrarstöðin Barri ehf. hefur
nú gert tilboð til þrotabús Barra hf.
í birgðir, lausafé og merki Barra
hf. ásamt leigu á fasteignum á
Valgerðarstöðum 4. Þetta er allt
gert með fyrirvara um fjármögnun,
en á þessum tímapunkti lítur út
fyrir að okkur muni lánast að afla
lágmarks fjárupphæðar. Þá hafa verið
undirritaðir ræktunarsamningar, á
grundvelli útboðs Ríkiskaupa,
um ræktun á ríflega 200 þúsund
plöntum sem verða afhentar árlega
árin 2014 til 2016 – með mögulegri
framlengingu til 2018.“
Áhersla á ræktun matjurta
Í framtíðaráætlunum fyrir
Gróðrarstöðina Barra fyrir árin
2013-2015 er gert ráð fyrir að efla
vefjaræktun í stofnræktun ýmissa
berjaplantna og berjarunna, sem nú
er komið á framleiðslustig. Einnig er
verið að skoða möguleika á ræktun á
matjurtum sem ekki krefjast mikilla
fjárbindingar. „Áætlunin gerir ráð
fyrir mjög hóflegri aukningu í
ræktun og sölu á skógarplöntum á
áætlunartímabilinu sem þó verði að
teljast líklegt að verði miðað við
yfirlýsingar ráðherra skógarmálefna
til landsfundar Landssambands
skógareigenda á síðasta ári.“
Að sögn Skúla eru næstu
skref að ljúka fjármögnun og
frágangi samninga. Því næst er
að ráða starfsfólk og ganga í að
afla fræja, græðlinga og efniviðar
til ræktunarinnar. „Eins þurfum
við að setja okkur í samband við
birgja og kaupendur og leysa ýmis
hagnýt mál. Við höfum verið að
sækja um styrki til komast enn
betur af stað með stofnræktunina
í berjaplöntunum og koma því
verkefni á fullt framleiðslustig en
í vor ættum við að eiga 10 til 15
þúsund slíkar jarðarberjaplöntur
til sölu. Þá ætlum við að prófa
okkur áfram í ræktun á grænmeti
og salati sérstaklega hugsað fyrir
nærmarkaðinn.“
Skerðing á framlögum til marks
um skammsýni
„Mér finnst það ótrúleg
skammsýni af stjórnvöldum að
draga svo lengi úr framlögum til
skógræktarverkefna. Þetta þýðir að
uppbygging skógarauðlindar Íslands
verður götótt, sem aftur verður
þess valdandi að í framtíðinni mun
draga úr arðsemi í greininni. Það var
sjálfsagt nauðsynlegt að skera niður
en það átti að halda áfram að búa
til plöntur og gróðursetja því trén
vaxa á meðan við sofum. Ég get
ímyndað mér að árleg virðismyndun
í hektara af skógi á sæmilega góðu
landi sé á milli hundrað og tvö
hundruð þúsund. Þetta er oftast land
sem ekki er verið að nýta nema til
takmarkaðrar beitar.“
Skúli segir að reikna megi með
að skógarplöntumarkaðurinn hafi
dregist saman um 50-60 prósent á
síðustu árum. „Hjá okkur hefur þetta
þróast þannig að frá því um aldamót
hefur framleiðslan verið frá 1,8 til 2,8
milljón plöntur á ári en síðastliðin
þrjú ár hefur salan verið í kringum
1,4 milljónir plantna að meðaltali.
Frá stofnun Barra hf. árið 1991 hefur
hlutdeild í landsframleiðslunni verið
frá 35 og upp í 60 prósent.
Bjartsýnn á framtíðina
Þrátt fyrir að hafa gengið í
gegnum erfiða tíma með Barra á
undanförnum misserum er Skúli
bjartsýnn á framtíðina. „Ég vonast
til að ná að efla og styrkja fyrirtækið
með því að vinna úr þeim verkefnum
sem bíða okkar í nýja fyrirtækinu.
Þá held ég að landsframleiðslan
aukist hægt en örugglega á
næstu árum. Það er nú þannig að
aðstaðan á Valgerðarstöðum er
fyrst og fremst hönnuð og byggð
fyrir skógarplönturæktun. Það er
líka öruggt að ef við reynum að
aðlaga okkur markaði og bjóðum
upp á gæðavöru hvort sem það eru
trjáplöntur, berjaplöntur, grænmeti,
salat eða önnur framleiðsla verður
Gróðrarstöðin Barri ehf. öflugt
fyrirtæki sem vex og dafnar. Í þessum
geira sem og víðar er það mannauður
fyrirtækisins sem allt veltur á.“ /smh
Markmiðið um 15 milljóna hlutafé náðist
fyrir miðjan mánuðinn
S tjórn Gróðrarstöðvarinnar Barra ehf. ákvað í samræmi við fjárhagsáætlun að fjármögnun félagsins yrði 20 milljónir með hlutafé og 15 milljónir
með lánsfé. Markmiðið var að ná að safna a.m.k. 15 milljónum í hlutafé fyrir
miðjan þennan mánuð. Að sögn Skúla er því markmiði náð, sem þýðir að farið
verður næst í að afla lánsfjár til að ljúka fjármögnun á kaupum á lausafé og
birgðum þrotabús Barra hf.
Öflun hlutafjár fór þannig fram að auglýstur var kynningarfundur fyrir
áhugasama um að hefja rekstur að nýju á Valgerðarstöðum 4. Þá var haft
samband við alla þá aðila sem talið var að hefðu hag og áhuga á að rekstur færi
af stað á ný. Skúli segist hafa fundið fyrir miklum meðbyr í þessu verkefni hvar
sem hann hefur komið. Hann geti á þessari stundu ekki upplýst að fullu hverjir
standi að hluthafahópnum nema að hann sé saman settur af fyrrverandi
starfsmönnum Barra hf., stjórnendum, skógarbændum, sveitarfélögum og
ýmsum ótengdum einstaklingum og fyrirtækjum.
Valgerðarstaðir 4, sumarið 2008. Mynd / Skarphéðiinn Þórisson
Skúli Björnsson