Læknablaðið - 01.08.1973, Síða 18

14Ó
LÆKNABLAÐIÐ
10-60 míkróg/ml.27 30 Ef litið er á mynd
4, sést, að hjá 10 einstaklingum (hópar I
og II), sem þar eru taldir, var magn hlut-
aðeigandi barbítúrsýrusambanda þannig
ekki fjarri því, er búast má við eftir
töku lyfjanna í lækningalegum skömmt-
um. Sama gildir um þá fjóra einstaklinga
í safninu, er tóku díemal eða fenemal
(sbr. texta). Krufningaskýrslur gefa til
kynna, að tveir þessara 14 einstaklinga
heíðu getað látizt úr hjartabilun, þriðji
vegna höfuðáverka og dauða þess fjórða
mætti rekja til þess, að hann lagðist fyrir
úti eftir að hafa tekið stóran skammt af
fenemali í formi dufts (sbr. texta). Við
krufningu á hinum 10 kom ekkert fram,
er skýrt gæti andlót þeirra. í blóði og
þvagi sex var hins vegar umtalsvert eða
mikið magn alkóhóls (og hjá einum þeirra
að auki umtalsvert magn af mepróbamati
og díazepami). Hjá tveimur til viðbótar
mátti staðfesta, að þeir hefðu tekið veru-
legt magn lyfja (klóral, klórprómazín), er
hafa slævandi verkun á miðtaugakerfið.
Um þann níunda er vitað, að hann fékk
slævandi lyf (klórprótixen) í fullum
lækningalegum skömmtum auk díemals og
sá tíundi var talinn hafa verið drykk-
felldur. Sú spurning hlýtu.r því að vakna,
hvort taka barbítúrsýrusambanda í lækn-
ingalegum skömmtum geti í raun leitt til
dauða, ef neytt er samtímis alkóhóls eða
annarra lyfja með slævandi verkun á mið-
taugakerfið?
í hinni þekktu handbók Goodmans &
Gilmans19 og mörgum öðrum handbókum
og kennslubókum er að því vikið, að lyf
með slævandi verkun á miðtaugakerfið
hafi oftast samverkandi verkun. Þetta
virðist einkum hafa verið rannsakað og
tilraunalega staðfest í mönnum og dýrum
að því, er varðar samverkun alkóhóls og
barbítúrsýrusambanda, án þess þó, að vit-
að sé í hverju samverkunin er nánar fólg-
in 20 29 32 Hvernig svo sem skýra ber sam-
verkun alkóhóls og barbítúrsýrusambanda,
er ljóst, að hér er um að ræða veigamikið
atriði í réttarefnafræði. Þannig telja
Bonnichsen et al.,2 að alkóhólmagn í blóði,
er nemur 0,5%c, geti lækkað banvænt magn
mebúmals og pentýmals í blóði um a. m. k.
10 míkróg/ml. Bogan & Smith1 taka ár-
inni enn dýpra í og telja, að við banvænar
barbítúrsýrueitranir sé magn barbítúr-
sýrusambanda í blóði helmingi minna, ef
alkóhól er einnig til staðar. Þegar allir
málavextir eru athugaðir, verður að telj
ast líklegt, að hér sé skýringar að leita á
dauða 9 eða 10 einstaklinga í safni okkar.
Verður þannig ekki hjá því komizt að
svara játandi þeirri spurningu, sem varp-
að er fram hér að framan.
Um að minnsta kosti 9 einstaklinga í
hópum III-VII er vitað, að þeir tóku mik-
ið magn af barbítúrsýrusamböndum
skömmu íyrir andlátið ýmist með eða án
áfengis. í þessu sambandi eru 2 tilfelli at-
hyglisverð. Annar tók 4,0 g af mebúmali
án áfengis og lokaði sig sinni á gistiher-
bergi (hópur IV). Var hér samkvæmt
gögnum málsins um óvanalega einsýnt
sjálfsmorðstilfelli að ræða. Hinn hafði að
öllum likindum tekið 1,3 g af mebúmali
skömmu fyrir andlátið einnig án áfengis
(hópur III). Verður þannig ekki komizt
hjá því að álykta, að einungis um það bil
sjöfaldur svefnskammtur (fullur) af
mebúmali geti leitt til dauða. Mætti þetta
vera læknum íhugunarefni.
Um eina 7 einstaklinga í hópum III-VII
er vitað, að þeir höfðu notað (og misnotað)
róandi lyf og svefnlyf í mörg ár. Upplýs-
ingar um a. m. k. einn þeirra benda til
þess, að hann hafi ungur komizt upp á lag
með að nota mebúmal sem vímugjafa, unz
hann tók 10-12 töflur (1,0-1,2 g) í senn
(hópur V). Er hér gott dæmi um ávana
og fíkn í barbítúrsýrusambönd., í þessu
sambandi ber að minnast þess, að þol gegn
dauðlegri verkun barbítúrsýrusambanda
er lítið sem ekkert miðað við þol, er
myndast gegn vímu eftir töku þessara
lyfja. Lítil aukning í dagskammti (0,1-
0,2 g) umfram venjulegt magn getur þann-
ig stundum leitt til alvarlegrar eitrunar
eða dauða og ekki sízt, ef áfengis er neytt
samtímis.9 Er af þeim sökum oft erfitt
að gera sér grein fyrir, hvort tiltekið
dauðsfall hafi orðið fyrir viljandi verknað
eða óviljandi.
Whitlock40 hefur nýlega birt athyglis-
verða ritgerð, er hann nefnir: ,;The syn-
drome of barbiturate dependence", þar
sem hann rekur ávana og fíkn í þessi lyf.