Læknablaðið - 01.04.1975, Síða 42

24
LÆKNABLAÐIÐ
reyna að tengja hana inn í almenna læknis-
þjónustu, einkum á heilsugæslu- eða lækn-
ingastöðvum.
Pað virtist almenn skoðun, að mæður ættu
að hafa meiri rétt en nú er til leyfis frá
störfum um og eftir meðgöngutíma og jafn-
vel voru sumir, sem héldu því fram, að feð-
ur ættu að íiafa leyfi frá störfum á launum,
a.m.k. um tíma fyrst eftir fæðingu barna.
Upplýst var, að í Svíþjóð geta foreldrar
valið um, hvort þeirra tekur sér frí frá störf-
um eftir fæðingu barns.
Allmikið var rætt um neytendurna í þessu
þjónustustigi, hver væri þeirra skoðun og
hvort reynt hefði verið að fá fram þeirra álit.
Flestir töldu, að almenn þekking fólks á
þessum vandamálum væri lítil og mjög nauð-
synlegt að auka alla kynningu meðal almenn-
ings.
I sambandi við framtíðina virtist það ein-
dregið koma fram, að eins og málin standa í
Evrópu í dag, fer fæðingum sífellt fækkandi
og ef nú fer fram sem horfir verður fólks-
fækkunin staðreynd innan nokkurra áratuga.
Það kom glögglega í Ijós frá þjóðum Austur-
Evrópu, að þar er uppi allmikill áróður fyrir
því, að fæðingum fækki ekki enda þótt fjöl-
skylduáætlanir séu stundaðar og fóstureyð-
ingar samkvæmt lögum frjálsar. Hins vegar
var bent á það af fulltrúum þessara landa,
að það væri litið á fóstureyðingu sem neyð-
arúrræði, jafnan reynt að beina konum inn á
aðrar brautir, ef einhver möguleiki væri á
því.
Einkum vöktu athygli undirritaðs upplýs-
ingar, sem komu frá finnsku fulltrúunum, en
þær eru nokkuð sama eðlis og það kerfi,
sem byggt hefur verið upp í öðrum Norður-
löndum undanfarin ár. Hér verður stuttlega
gerð grein fyrir þessu kerfi:
Mæðra- og ungbarnavernd í Finnlandi er
tengd við fjölskylduna. Tilgangurinn með
ungbarnaverndinni er eftirIitskerfi, sem á að
taka tillit til eftirfarandi atriða:
1. Vöxtur hvers barns er athugaður og bor-
inn saman við línurit, sem gert hefur
verið yfir eðlilegan vöxt barna í Finn-
landi.
2. Höfuð barnanna eru mæld tveggja vikna,
á 2., 3., 4„ 6. og 12. mánuði, og sömu-
leiðis eru þessar tölur bornar saman við
meðaltalstölur.
3. Athygli beinist að sjón þegar á 1. viku, á
aldrinum 6—8 mánaða, 3ja til 4ra og 6
ára. Sé grunur um meðfædda lokun tára-
gangs er barnið sent til augnlæknis 3ja
til 6 mánaða.
4. Heyrn er athuguð í 1. viku, 6—8 mánuði,
10.—12. mánuði, 4. og 6. ári.
5. Gætt er að hvort barnið er rangeygt.
6. Fylgst er með talþroska.
7. Fylgst er með hreyfiþroska.
8. Blóðmagn er mælt.
9. Þvagrannsóknir eru gerðar.
10. Reynt er að gera sér grein fyrir andlegu
ástandi og skólaþroska.
11. Reynt er að gera sér grein fyrir hegðun-
arþroska og skapbrigðum.
Það er sérstaklega reynt að gera sér grein
fyrir því, hvenær móðir eða barn tilheyra
svokölluðum áhættuflokum, þ.e.a.s. þegar
móðirin hefur sykursýki eða fæðingareitrun,
þegar eitthvað sérstakt hefur komið upp á
við fæðingu eða strax eftir fæðingu. Börnum
þessara kvenna er gefinn sérstakur gaumur.
Heilbrigðisfræðslan er mjög mikill þáttur
í allri mæðra- og ungbarnavernd og er nú
skylda. Til viðbótar þessum sérstöku læknis-
fræðilegu áhættuhópum, sem rætt hefur ver-
ið um hér að framan, er einnig reynt að gera
sér grein fyrir því, hvaða hópar barna eru í
sérstakri hættu þegar tekið er tillit til félags-
legra aðstæðna. Fað er sannreynt, að hópar
af þessu tagi þurfa miklu fleiri heimsóknir
heilsuverndarhjúkrunarkonu og miklu meiri
aðgæslu læknis á heilsuverndardeildum en
önnur börn.
FjölskyIdur, sem þurfa sérstakrar athug-
unar við, eru eftirfarandi:
1. Þar sem aðeins er eitt foreldri.
2. Fólk, sem hefur nýlega sest að í byggð-
arlagi.
3. Þar sem húsnæði er lélegt.
4. Rar sem foreldrar eru neikvæðir.
5. Rar sem foreldrar eru neikvæðir gagn-
vart barninu.
6. Þar sem vænta má þess, að illa sé farið
með barnið líkamlega.
7. Gamlar og ungar frumbyrjur og konur,
sem hafa átt mörg börn.
8. Foreldrar með langvarandi sjúkdóma, á-
fengisvandamál eða geðræn vandamál.