Læknablaðið - 01.08.1977, Síða 21

LÆKNABLAÐIÐ
135
Ólafur Grímssoni
DELIRIUM TREMENS Á ISLANDI
Delirium tremens er alvarlegasta bráða
sjúkdómsmyndin sem kemur í kjölfar lang-
varandi mikillar neyslu áfengis. Ýmsirc 12
hafa bent á tengsl heildarneyslu áfengra
drykkja, sérstaklega brenndra drykkja og
tíðni delirium tremens.
Dauðsföll í beinu sambandi við delirium
tremens voru alltíð og koma fyrir enn þann
dag í dag. Sú staðreynd hefur m.a. ýtt
undir frekari rannsóknir varðandi þetta
efni. Dánartala drykkjusjúklinga er veru-
lega aukin og sérstaklega þeirra, sem 'hafa
fengið einhverja fylgikvilla drykkjusýki.1 4
5 15
Salum 14 vitnar til fleiri höfunda, þar
sem dauðsföll í beinu sambandi við deliri-
um tremens eru allt frá 5—15%. Lumd-
quist10 gefur upp meðaltal 10%. Nielsen12
gefur upp dánartölur í Kaupmannahöfn á
árunum 1954—1960 í beinu sambandi við
delirium tremens frá 0 og upp í 11% á ári,
að meðaltali 4%. Achté og samverkamenn
hans1 fundu, að um fimmtungur þeirra,
sem fengið hafa delirium tremens í Finn-
landi, létust innan fimm ára.
Lítið hefur verið ritað um delirium trem-
ens á íslandi til þessa. Kjartans B. Kjart-
ansson8 byrjaði á slíkri rannsókn og flutti
um hana fyrirlestur í Læknafélagi Reykja-
víkur, en lést áður en hann lauk henni.
Hann athugaði sjúkraskrár allra drykkju-
sjúklinga, sem höfðu verið innlagðir á
Kleppsspítalann 1907 til 1964 og fjallaði
aðallega um hlutfall milli heildarfjölda inn-
lagðra drykkjusjúklinga og þeirra, er
fengu delirium tremens á þessu tímabili.
Tilgangur þeirrar rannsóknar, sem hér
verður skýrt frá, er að rannsaka tíðni
delirium tremens á Islandi og tengsl þess
við heildaráfengisneyslu þjóðarinnar, sér-
staklega á árabilinu 1960 til 1974. Á því
tímabili eru gleggstar upplýsingar að hafa,
1. Kleppsspítalinn, Reykjavík.
drykkjusögu sjúklinganna, tegundir
drykkja og annað, er máli skiptir. Einnig
er ætlunin að kanna lífslíkur og dánartölu
þeirra, sem fengið hafa delirium tremens.
AÐFERÐ. EFNIVIÐUR
Farið hefur verið yfir sjúkraskrár allra
áfengissjúklinga, sem hafa verið innlagðir
á Kleppsspítalann allt frá árinu 1907 til
1974, vegna bráðrar geðveiki, sem talin
hefur verið stafa af ofdrykkju.
Á sama hátt hefur verið farið yfir
sjúkraskrár allra þeirra sjúklinga, sem
hafa verið innlagðir á aðrar sjúkrastofnan-
ir í Reykjavík og Fjórðungssjúkrahúsið á
Akureyri, og fengið greininguna delirium
tremens á árabilinu 1960 til 1974. Leitað
hefur verið upplýsinga frá öðrum helstu
sjúkrastofnunum á landinu til að kanna
hvort einstök tilfelli delirium tremens hafi
verið meðhöndluð þar á þessu tímabili.
Við úrvinnsluna hefur endanleg sjúk-
dómsgreining verið gerð eftir sömu ein-
kennum og Salum14 gerir grein fyrir í riti
sínu. Delirium tremens sjúklingar eru að-
eins taldir þeir, sem auk mismikilla byrj-
unareinkenna, s.s. skjálfta og óróa samfara
kvíða, hræðslu, svita, hröðum hjartslætti
og jafnvel ofskynjunum verða, að minnsta
kosti um stundarsakir, algjörlega ruglaðir
og missa áttun á stað og stund. Frekari
greining delirium tremens sjúklinga með
hliðsjón af stigsmun geðveikieinkenna er
ekki gerð í þessari athugun. Við greiningu
á yfirvofandi óráði og hallucinosis alco-
Iholica er einnig tekið mið af sömu ein-
kennum og Salum14 gerði.
Upplýsingar hafa verið fengnar frá
Áfengisvarnarráði ríkisins2 um áfengis-
neyslu íslendinga miðað við 100% vímanda
á mann á ári.
Úr hópi þeirra sjúklinga, sem hafa verið
innlagðir á Kleppsspítalann vegna áfengis-
sýki allt frá 1907 til 1974, hafa verið flokk-