Læknablaðið - 01.08.1977, Blaðsíða 83

LÆKNABLAÐIÐ
175
ÚRDRÁTTUR ÚR ERINDUM, SEM FLUTT VORU Á III.
ÞINGI FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA, HÖFN,
HORNAFIRÐI 3.-5. JÚNÍ 1977
Athugun á glycoproteinum og blóðfitu
í blóði sykursjúkra
Höfundar: Ársæll Jónsson og J.K. Wales
(Department of Medicine, University of Leeds)
Fimm glycoprotein (haptoglobulin, fibrino-
gen, (3-lipoprotein, caeruloplasmin og cp2-
macroglobulin) og blóðfita (þriglycerid og
cholesterol) voru mæld í blóði 145 sjúklinga á
göngudeild sykursjúkra.
Meðalgildi mældust innan eðlilegra marka.
Af 145 sjúklingum notuðu 52 insulin og af
þeim höfðu 24 fundið nýlega til einkenna um
lágan blóðsykur. Reyndust þeir hafa marktækt
lægri glycoprotein og blóðfitugildi en sá sjúk-
lingahópur sem neitaði slikum einkennum.
Ails reyndust 64 sjúklingar hafa einkenni um
fylgikvilla sykursýkinnar. Hjá þeim fundust
hærri gildi á haptoglobulin, fibrinogen og cp^-
macroglobulini borið saman við 81 sjúkling,
sem höfðu engin slík einkenni. Hjá þessum
tveim hópum var enginn marktækur munur á
blóðsykri eða blóðfitu.
Ályktað er, að mæling á giycoproteinum í
blóði sykursjúkra geti gefið gleggri mynd á
horfum (prognosis) sjúkdómsins og jafnframt
verið mælikvarði á gæði meðferðarinnar.
Ref.: Diabetologia, 1976, 72, 245-250.
Hyperplasia adrenalis congenita á íslandi
1945—1877
Sigurður Þ. Guðmundsson
Meðfædd nýrnahettubarkarstækkun með of-
framleiðslu karlkennandi steraafbrigða og und-
irmálsframleiðslu cortisols er sjaldgæfur kviili.
Ástæðan er þurrð eða skortur einhvers þeirra
efnahvata sem þurfa til framvindu þeirrar líf-
efnakeðjubreytingar hverrar endapunktur er
cortisolmyndun, sem við þessar aðstæður verð-
ur alltaf ófullnægjandi með þar af leiðandi of-
framleiðslu ACTH (NHB-SH) og óhjákvæmi-
legs ofvaxtar nýrnahettubarkarins.
Þetta sjúkdómsástand hefur verið greint með
vissu 16 sinnum hérlendis á s.l. 32 árum.
Gerð verður grein fyrir, hvaða efnahvata-
gallar voru að verki, og hvernig að greiningu
ástandsins var staðið.
Árangur skurðaðgerða við Graves
sjúkdómi: Samanburður á sjúklingum
í Aberdeen og á Islandi
Höfundar: Bjarni Þjóðieifsson, A.J. Hedley,
Matthias Kjeld, D. Donald, M.I. Chester, W.
Michie, J.S. Beck, J. Crooks, R. Hali.
Inngangur
Það er vel þekkt að margir þættir hafa
áhrif á árangur skurðaðgerða við Graves sjúk-
dómi. Til þess að kanna nánar áhrif einstakra
þátta var gerð samanburðarrannsókn á 146
sjúklingum í Aberdeen og 137 á íslandi, sem
höfðu fengið þessa meðferð.
Niðurstööur
Á Islandi fengu 24% sj. aftur ofstarfsemi
eftir aðgerð, en aðeins 4% í Aberdeen. Aftur
á móti fengu 36% sj. vanstarfsemi eftir aðgerð
í Aberdeen, en aðeins 8% á Islandi. Meðalald-
ur við aðgerð var marktækt hærri í Aberdeen
(39,9 ár) en á Islandi (33,2 ár) og var það talið
stafa af því að sjúkdómurinn kom fyrr fram á
Islandi. Mat skurðlæknis á stærð skjaldkirtils
var skráð og reyndist ekki marktækur munur
milli landa. Tíðni skjaldkirtilsmótefna i blóði
(thyroglobulin og cytoplasmic mótefni) var
marktækt hærri hjá sj. í Aberdeen. Ólífrænt
joð í blóði var marktækt hærra hjá sj. á Is-
landi. Mælingar á starfsgetu skjaldkirtilsrestar-
innar (thyrotropin i blóði, joðuppt-aka skjald-
kirtils fyrir og eftir thyrotropin gjöf) bentu til
meiri starfsgetu hjá íslenskum sj. á öllum stig-
um eftir aðgerð. Svipað hlutfall sj. sýndi eðli-
lega bælingu á joðupptöku skjaldkirtils við T:.
gjöf á báðum stöðum.
Ályktanir
Hin háa tíðni vanstarfsemi eftir aðgerð í
Aberdeen samanborið við Island stafar af: 1)
Mismunandi náttúrlegur gangur sjúkdómsins
leiðir til að sj. koma eldri til aðgerðar í
Aberdeen. 2) Mun hærri tiðni skjaldkirtilsmót-
efna hjá sj.í Aberdeen. Hvorutveggja leiðir til
skjaldkirtilsbólgu og skertrar starfs- og endur-
nýjunarhæfni skjaldkirtils. Á Islandi stafar hin
háa tíðni ofstarfsemi eftir aðgerð af heilbrigðri
kirtilrest, sem auk þess er hlaðin af joði og
skjaldkirtilshormónum. Sennilegt er að hið
mikla magn joðs í fæðu Islendinga eigi þátt í
að sjúkdómurinn kemur fyrr fram hér en í
Aberdeen. Þetta sýnir að umhverfisþættir geta
ráðið miklu um útkomu skurðaðgerða við
Graves sjúkdómi og að nauðsynlegt er að að-
laga meðferð aðstæðum á hverjum stað.
Um orsök nýrnahettubarkarvana (NHBV)
á íslandi 1943—1975
Sigurður Þ. Guðmundsson