Læknablaðið - 01.08.1977, Blaðsíða 67

LÆKNABLAÐIÐ
167
Ólafur Ólafsson, Eyjólfur Þ. Haraldsson, Jón G. Stefánsson,
Tómas Á. Jónasson
KENNSLA I HEIMILISLÆKNINGUM VIÐ
LÆKNADEILD HÁSKÓLA ÍSLANDS1 * * * *
INNGANGUR
Á síðustu 100 árum hefur læknisfræðileg
þekking farið ört vaxandi og jafnframt eru
gerðar æ meiri kröfur til þeirra er stunda
lækningar. Sérgreinum hefur f jölgað hröð-
um skrefum svo og fjölda sér'hæfðra lækna
en færri cg færri hafa haft vilja eða getu
til að sinna almennum lækningum. Full-
yrða má að grunnnám í læknásfræði sé
ekki nægilegt til að gera menn fullfæra
um að starfa við almennar lækningar frem-
ur en við aðrar greinar. Sú hefur orðið
raunin að heimilislækningar hafa nú unn-
ið sér traustan sess sem sérgrsin og vax-
andi skilningur er á því að kenna verður
heimilislækningar sem sérstaka grein í
læknadeild. Þessi mál verða hér á eftir
rakin nánar og að lokum gerðar tillögur
um fyrirkomulag kennslu í heimilislækn-
ingum við læknadeild Háskóla íslands.
HEIMILISLÆKNINGAK Á ÍSLANDI
Árið 1862 fékk Jón landlæknir Hjaltalín
leyfi til að halda uppi læknakennslu. Þeir
er prófi luku hjá 'honum hlutu fullt og ó-
takmarkað lækningaleyfi á Islandi, en
nokkru seinna eða árið 1871 var starf á
fæðingarstofnun gert að skyldu til þess að
öðlast lækningaleyfi. Þegar Læknaskólinn
var stofnaður árið 1876, var misserisfram-
haldsnám á sjúkrahúsi krafist auk starfs
á fæðingarstofnun áður en lækningaleyfi
fengist. Sömu kröfum um framhaldsnám á
fæðingarstofnun og á sjúkrahúsum var
haldið eftir stofnun Háskóla íslands 19118
og enn þurfa kandidatar í læknisfræði að
hafa unnið kandidatsstörf eða samsvarandi
aðstoðarlæknisstörf á viðurkenndu deild-
1. Hluti af álitsgerð nefndar skipaðri af
Menntamálaráðuneytinu til að gera tillögur
um framtíðarfyrirkomulag, kennslu í fé-
lagslækningum, heimilislækningum og heil-
brigðisfræði í læknadeild.
arskiptu sjúkrahúsi í samtals 12 mánuði
til þess að öðlast ótakmarkað lækninga-
leyfi. Með reglugerð frá 22. júní 1976 er
hins vegar ekki lengur nauðsynlegt að
vinna á fæðinga- og kvensjúkdómadeild
eftir kandidatspróf til að geta öðlast lækn-
ingaleyfi.
Áður var það á valdi hvers einstaklings
að taka sér sérfræðiréttindi í hverri þeirri
grein læknisfræðinnar er hann taldi sér
æskilegt. Læknar bundust um það samtök-
um á læknaþingi 1923 að hlíta í þessu efni
úrskurði Læknafélags íslands. Árið 1932
var svo lögtekið að enginn læknir mætti
kalla sig sérfræðing nema hann fullnægði
settum skilyrðum og hefði fengið til þess
leyfi ráðherra.8 Með reglugerð um veitingu
lækningaleyfis og sérfræðileyfa frá 19.
mars 1970 voru heimilislækningar viður-
kenndar sem sérgrein og eru þær kröfur
er gerðar eru til sérfræðinga í heimilis-
lækningum fyllilega sambærilegar við þær
kröfur er gerðar eru til sérfræðinga í öðr-
um greinum.
UNDIRBÚNINGUR KENNSLU í
HEIMILISLÆKNINGUM VIÐ
LÆKNADEILD
Á síðustu áratugum hafa menn víða um
lönd gert sér betur og betur grein fyrir
margs konar vanda er stafar af vaxandi
þröng sérhæfingar innan læknisfræðinnar.
Virtist mörgum að nauðsynlegt væri að
efla mjög heimilislækningar til að gera
læknisþjónustuna aðgengilegri og hag-
kvæmari. Á árunum 1960—1970 óx þessari
skoðun mjög fiskur um hrygg víða um lönd
og m.a. hérlendis og má telja ví(st að þessi
stefna hafi orðið til þess að heimilislækn-
ingar voru teknar upp sem sérgrein 1970
og haft áhrif á setningu laga um heilbrigð-
isþjónustu 1973, þar sem gert er ráð fyrir
heilsugæslustöðvum.