Læknablaðið - 01.12.1977, Qupperneq 23

LÆKNABLAÐIÐ
249
Páll Ásmundsson, Landspitalinn, lyflæknisdeild
Alfreð Árnason, Blóðbankinn v. Barónsstíg, Reykjavík
VEFJAFLOKKUN Á ISLANDI FYRIR NÝRAIGRÆÐSLU
INNGANGUR
Líffaeraflutningur milli einstaklinga
strandar oftast á mótefnamyndun líffæra-
þegans, en hún leiðir til höfnunar hins
framandi vefs.
A einu litningapari hvers dýrs er stað-
sett kerfi mótefnavaka (íhistocompatibility
antigens), sem virðist hafa megináhrif á
mótefnasvörun við liffæraflutning. í mann-
skepnunni er kerfi þetta nefnt HLA. Því
má skipta i fjóra hluta (sjá mynd 1):
a) Gen, sem stjórna mótefnavökum (allo-
antigens), sem fyrirfinnast í öllum
kjarnafrumum. Ósamræmi í þessum
mótefnavökum við vefjaflutning veld-
ur síðan mótefnamyndun og höfnun
(rejection) hins framandi vefs. í manni
eru þekkt 3 set, HLA-A-B og -C á hverj-
um litningi nr. 6, sem hvert um sig ber
einn mótefnavaka. Náttúran 'hefur jhag-
að því svo, að úr allmörgum mótefna-
vökum er að velja fyrir hvert set. Sam-
setningarmynstur þessara mótefnavaka
á báðum litningum verða því fjölmörg.
b) Gen, sem stjórná mótefnavökum sem
hafa takmarkaðri dreifingu í vefjum og
finnast t.d. á B-lymfocytum, vissum T-
iL
G 2, G 4
A C B 0
la?
lymfocytum og makrofögum. HLA-D
setið í mönnum er tengt slikum mót-
efnavökum, en þeir valda einkum fjölg-
un þeirri (stimulation) á T-frumum,
sem við ósamræmi sést í „mixed
lymphocyte culture“ (MLC) in vitro.
c) Gen, sem <hafa megináhrif á sérhæfni
mótefnasvaranna, svokölluð Ir-gen.
d) Gen, sem sjá um myndun vissra þátta
komplements. Þannig virðist myndun
C^, C^ og properdinþáttur B vera ná-
tengd HLA-kerfinu.
HLA OG NÝRNAÍGRÆÐSLUR
Sýnt hefur verið fram á, að ígræddum
nýrum farnast mun betur ef um samræmi
í öllum fjórum mótefnavökum HLA-A og B
Mynd 1. — MHC-hluti litnings nr. G.
M.H.C.: Major Histocompatibility
Complex
Bf: Properdin B
Cl>: Complement þáttur 2
Ci: Complement þáttur 4
Rg: Rodgers
Ch: Chido
Ia: Immune associated locus
A, B, C, D,: HLA set.
—-------------C--
GLO 1
PGM 3
A.
J
H L A
Mynd 1