Læknablaðið - 01.07.1978, Page 94

162
LÆKNABLAÐIÐ
tilvikum, íullnaðarmeðferð á áverkum. Með
því móti væri hægt að hafa jafnan til taks
starfslið með fuilnægjandi og alhliða reynslu
I meðferð áverka.
Sé slysasjúklingum safnað sem flestum á
einn stað, gefur það tækifæri til Þess að veita
læknanemum, ungum læknum og öðrum heil-
brigðisstéttum, að ógleymdum sjúkraflutninga-
mönnum og öðrum, er annast flutning slasaðra
og bráðveikra, viðhlítandi þjálfun í móttöku
og meðferð þessara sjúklinga og hækka með
því móti staðal þjónustunnar.
Af sjálfu leiðir, að slysaskurðlæknar eiga
ekki erindi á heilsugæzlustöðvar á Reykjavík-
ursvæðinu.
Það liggur f hlutarins eðli, að í dreifbýlinu
þurfa heilsugæzlulæknar að veita þessa þjón-
ustu í verulegum mæli. Af þeim sökum verður
ekki hjá því komizt, að á slíkum stöðum séu
röntgentæki og ýmis konar annar dýr útbún-
aður.
Slysaskurðlæknar eiga ekki erindi á heilsu-
gæzlustöðvar í dreifbýlinu fremur en á Reykja-
vikursvæðinu, þar eð yfirleitt er hægt að senda
sjúklinginn, þegar hægt er að flytja lækninn
og öll aðstaða til meðferðar hlýtur að vera
betri á spítala en á heilsugæziustöð.
Slysaskurðlæknar gætu hins vegar veitt
heilsugæzlulæknum i dreifbýlinu ráðgjafar-
þjónustu gegnum síma eða bréfleiðis og hafa
læknar á Slysadeild Bsp. góða reynslu af þessu.
Það er all oft, sem kollegar hringja úr dreif-
býlinu til að ráðfæra sig, eða senda röntgen-
myndir og bréflegar upplýsingar, þegar það á
við. Þessi þjónusta tel ég að ætti að vera fastur
og sjálfsagður liður í starfi slysamiðstöðvar i
Reykjavík.
Varðandi hugsanlega framhaldsmeðferð á
áverkum, sem ekki hafa hlotið frummeðferð
á slysamiðstöðinni, held ég, að eðlilegast væri,
að senda Þá þangað til mats og meðferðar.
Þannig yrði ekkert tilefni til þess, að slysa-
skurðlæknar færu fremur til ráðgjafar á
heilsugæzlustöðvar í dreifbýlinu en á Reykja-
víkursvæðinu.
Um hlutverk almennra skurðlækna á heilsu-
gæzlustöðvum vil ég segja þetta: 1 bráðum til-
vikum er hlutverk þeirra þar ekkert.
I öðrum tilvikum mun vel menntaður heilsu-
gæzlulæknir oftast þess umkominn að meta
hvenær þörf er á aðgerð á sviði almennra
skurðlækninga. 1 þeim tilvikum, þar sem hann
telur sig þurfa að ráðfæra sig við skurðlækni,
er hvorki betra né verra, að skurðlæknir skoði
sjúkl. á stofu eða heilsugæzlustöð í Reykjavík.
Ég held, að eðlilegast væri þó, að heilsugæzlu-
læknir sendi sjúkl. til skoðunar og ákvarðana-
töku á göngudeild spítala og stofunni væri
þannig sleppt sem millilið.
Vera má, að almennur skurðlæknir gæti gert
eitthvert gagn með Því að fara um landið og
líta á sjúklinga og meta þörf á skurðaðgerðum.
Þar yrði þó um fá tilfelli að ræða, sem varla
myndu gefa tilefni til slíkrar farandráðgjafar.
Aðgerðir innan sviðs svokallaðra kirurgia
minor væri heppilegra að framkvæma á spítöl-
um þeim, sem fyrir eru, fremur en að sérfræð-
ingar færu að fást við slíkar aðgerðir á ein-
stökum heilsugæzlustöðvum úti um land.
Fráleitt tel ég að koma upp aðstöðu til slíkr-
ar þjónustu á heilsugæzlustöðvum í Reykjavík.
Þörfin er þar engin, en kostnaðurinn yrði
væntanlega drjúgur.
Aðgerðir á sjúklingum, sem ekki þyrfti að
leggja inn á spítala ættu fram að fara á göngu-
deildum spítalanna.
Að lokum vil ég nefna eitt: Nokkru öðru
máli gegnir um kalda orthopaediu en slysa-
skurðlækningar og almennar skurðlækningar.
Þar munu jafnvel vel menntaðir heilsugæzlu-
læknar eiga erfitt með að taka afstöðu til
meðferðar. Hér er fyrst og fremst um að ræða
ýmis konar misvöxt hjá börnum og unglingum
og í öðru lagi slitgigt hjá öldruðum. Ég held,
að á Reykjavíkursvæðinu yrði ráðgjöf þessara
lækna bezt veitt með svipuðum hætti og al-
mennra skurðlækna, en til greina sýnist mér
koma, að þeir ferðuðust um dreifbýlið til ráð-
gjafar læknum þar, ekki sizt þar sem sjúkl.
þessir eiga oft illa heimangengt.
I stuttu máli er því niðurstaða min sú, að
skurðlæknar hafi ekki hlutverki að gegna á
heilsugæzlustöðvum nema hugsanlega þeir, er
fást við viss svið bæklunarlækninga og þá ein-
göngu í ráðgjafarskyni.
Leifur N. Dungal
SÉRFÆÐIÞJÓNUSTA Á HEILSU-
GÆSLUSTÖÐVUM I ÞÉTTIiYLI
Hér verður aðeins drepið á nokkur atriði er
varða þjónustu hinna klínisku sérfræðigreina
við heilsugæslustöðvar. Skylt er þó að minna
á að sérfræðiþjónusta spannar mun víðara svið
en nemur hinum klínisku sérfræðigreinum, t.d.
paraklíniskar sérgreinar eins og röntgen- og
rannsóknaþjónustu, hins vegar þjónustu, sem
sótt er til annarra sérfræðigreina eins og sál-
fræði, félagsráðgjöf, sjúkra- og iðjuþjálfun. Á
ýmsan hátt hefði verið eðlilegra að ræða alla
þessa þjónustu í einu en slíkt verður ekki gert
hér vegna þess stakks sem þessari umræðu er
sniðinn.
I upphafi er rétt að leggja áherslu á mjög
mismunandi þarfir heilsugæslustöðva, hvað sér-
fræðiþjónustu varðar. Starf stöðvarinnar, stað-
setning hennar, hæfni og áhugasvið heilsu-
gæslulæknanna ákvarða að verulegu leyti þörf-
ina fyrir sérfræðiþjónustu, auk ýmissa annarra
atriða. Því er vert að hafa hugfast að stefnu-
mörkun í þessum efnum verður að gera ráð
fyrir miklum sveigjanleika vegna hinna mis-