Læknablaðið - 15.04.1983, Blaðsíða 10

102
LÆK.NABLAÐIÐ
nefna áhrif kaliums, nýrnastarfsemi, kinidins
o.p.h. sem ekki verða nánar rædd hér.
Á íslandi var heildarnotkun hjartaglykósíða
1980 8.73 DDD/1000 íbúa/dag, par af digoxin
8.50 (20). í töflu IV. er borin saman notkun
nokkurra lyfjaflokka á Egilsstöðum, á íslandi í
heild og í Svíþjóð á árinu 1980 (8, 21). Er
áberandi hin mikla notkun hjartaglykósíða og
sterkra pvagræsilyfja í Svípjóð. Allgott sam-
ræmi er milli notkunar pessara lyfjaflokka á
Egilsstöðum og á landinu í heild.
Notkun hjartaglykosíða í Egilsstaðalæknis-
héraði verður að teljast lítil. Hún er minni en
meðaltalsnotkun á íslandi og miklu minni en á
flestum Norðurlandanna. í þessari rannsókn er
ekki reynt að skýra þennan mun, né heldur
verða gæði meðferðarinnar dæmd út frá
henni.
í ljósi þess að eituráhrif digitalis urðu betur
kunn, meðferðarheldni sjúklinga reyndist oft
léleg, margir höfðu fengið lyfið á vafasömum
forsendum og að aðrir möguleikar á meðferð
komu til sögunnar, þá er ekki að undra þótt
margir dragi í efa réttmæti tiltölulega mikillar
notkunar lyfsins og reyni að hætta notkun
þess. Ein besta tilraunin til að hætta digitalis-
meðferð var gerð af Dobbs, Kenyon og
Dobbs, en þeim tókst að hætta meðferð hjá 30
af 46 sjúklingum (22). Fleiri (11, 16, 23, 24, 25)
hafa fengið svipaðar niðurstöður, en mismun-
andi árangur má skýra út frá vafasömum
notkunarástæðum í byrjun, mismunandi með-
ferðarheldni, mismunandi aldri sjúklinganna,
mismunandi þvagræsimeðferð, of litlum digi-
talis skömmtum og fleiru.
Viðurkennd helsta notkunarástæða fyrir
digitalismeðferð í dag er stýring á takti slegils
hjá sjúklingum með supraventrikulerar tak-
yarritmíur (26) og þá einkum með atrial
fibrillation með hjartabilunareinkennum (27,
28). Góð áhrif við bráða hjartabilun eru þekkt,
einnig hjá sjúklingum í sinus takti (29) en
langvarandi notkun hjá sjúkiingum í sinus
takti er nú talin vafasöm af æ fleirum samtímis
sem vel heppnaðar tilraunir til að hætta
digitalismeðferð birtast.
í þessari rannsókn reynast 15 sjúklingar á
digitalismeðferð vera í sinus takti, þar af nota
þrír engin þvagræsilyf. Hugsanlega gætu þess-
ir þrír, svo og einhverjir hinna 12, sem eru í
sinus takti verið án digoxins.
Guz og McHaffie mæla með að meðferð
með digitalis sé fyrst hafin þegar Ijóst sé, að
þvagræsilyf duga ekki og hafa fleiri komist að
sömu niðurstöðu (14, 26, 27, 30). Sé digitalis-
meðferð þegar hafin, er mælt með að henni sé
haldið áfram hjá sjúklingum með 1) atrial
fibrillation, 2) ef í sögu er atrial fibrillation í
skjaldkirtilsjafnvægi, 3) endurteknar supra-
ventrikulerar takykardíur, 4) greinileg hjarta-
bilun síðustu þrjá mánuðina. Hjá öðrum
skyldi reynt að hætta digitalismeðferð, einkum
hjá gömlum sjúklingum. Gangi ekki fyrsta
tilraun skal ekki reynt aftur.
Miðað við tilraunir þær, sem gerðar hafa
verið til að hætta digitalis meðferð, þá bendir
margt til þess að notkunin í Egilsstaðalæknis-
héraði gæti verið enn minni. Aldursskipting
íbúa héraðsins er mjög svipuð skiptingu lands-
ins í heild. Meðalnotkun á öllu landinu er
talsvert meiri en á Egilsstöðum. Þótt notkun á
digitalis á íslandi sé lítil miðað við önnur
Norðurlönd, þá bendir þetta til þess að hana
megi minnka í samræmi við þrengri og færri
ábendingar fyrir notkun þessa hjartalyfs.
Könnunin var gerö meö styrk frá Landlæknisembættinu.
SUMMARY
The use of digitalis glycosides in the Egilsstadir
health district in eastern Iceland was studied. The
district is geographically well defined with three
general practitioners and 2802 inhabitants (Dec lst
1980) which is 1.2% of the total population in
lceland. The study period was the year 1980.
24 patients were treated with digitalis, including
four patients in the local hospitai (26 beds) which
also is run by the general practitioners. This is 0.9 %
of the inhabitants in the area studied. The mean age
was 73.6 years (58-88) and the patients had in
average been treated 5.4 years (< 1 -19). The most
common patient complaint before starting therapy
was dyspnea. The general practitioners started
therapy in 17 cases, consultants in 7. EKG was taken
before therapy in 22 cases and showed 15 patients in
sinus rhythm. Chest X-rays were taken of 13
patients, 3 were normal. The most comrrton diagno-
sis was heart faiiure (62 %). The only glycoside used
was digoxin. Subjective patient improvement was
reported in all cases without any toxic symptoms. 3
patients on digoxin therapy were in sinus rhythm
without supplementary diuretic therapy.
The use of cardiac glycosides in the Egilsstadir
health district was 5.9 DDD/1000 inhab/day which
must be considered relatively iow both compared
with Iceland as a whole (8.7 DDD/1000/d) and with
other Nordic countries (Sweden 32.8 DDD/1000/d).
Considering studies on discontinuation of main-
tenance digoxin therapy in general practice and the
findings of this study it is suggested that the use of