Læknablaðið - 15.08.1987, Blaðsíða 10

194
LÆKNABLAÐIÐ
fljótt húðbreytingar á nálæg svæði eftir tvær
skurðaðgerðir og þá var gefin geislameðferð.
Þrír sjúklingar fengu ekki sérstaka meðferð vegna
KS. Tveir þeirra voru i barksterameðferð vegna
annars sjúkdóms. Minnkun steraskammta leiddi
til þess, að sýnilegar húðbreytingar minnkuðu svo
mikið að ekki var talin þörf annarrar meðferðar
vegna KS. Hjá þeim þriðja var sjúkdómurinn
ekki talinn á því stigi að meðferðar væri þörf. Sex
mánuðum eftir greiningu virðist hann á svipuðu
stigi við klíníska skoðun.
Tveir af þessum tólf sjúklingum eru látnir, annar
vegna krabbameins í brjósti og hinn vegna
lungnasjúkdóms og öndunarbilunar. Báðir dóu
innan hálfs árs frá vefjagreiningu á KS. Við
krufningu var lýst útbrotum á fæti hjá báðum, en
engin merki fundust um KS annars staðar eða i
innri líffærum. Sjö sjúklingar eru enn í stöðugu
eftirliti á krabbameinslækningadeild Landspítala
og hafa ekki fundist nein merki um annan illkynja
sjúkdóm. Hjá sex þeirra virðist útbreiðsla KS
hafa verið stöðvuð. Hjá sjöunda sjúklingnum
hafa komið fram húðbreytingar á handlegg, en
húðbreytingar á fótum hafa svarað geislameðferð
vel.
UMRÆÐA
Öll tilfelli af Kaposisarkmeini, sem greindust á
íslandi á þriggja ára tímabili frá nóvember 1983
til október 1986, voru rannsökuð. Tólf sjúklingar
fundust, en ný tilfelli af KS voru tíu og nýgengi
sjúkdómsins var því 1,38 á 100.000 íbúa á ári. Ef
einungis eru tekin þau tilfelli, sem flokkast sem
klassískt KS án barksterameðferðar, verður
nýgengið 0,55 á ári.
Kaposisarkmein hefur verið flokkað á ýmsan
hátt, en flestir eru þó sammála um að
sjúkdómurinn birtist í fjórum mismunandi
faraldsfræðilegum formum og að klínísk hegðun
sjúkdómsins geti verið breytileg. Tilfellin i þessari
rannsókn falla í tvo hópa, klassískt KS og KS
samfara ónæmisbælandi meðferð
(barksterameðferð) sjá töflu I. í fyrri hópnum
voru fjórir karlar og ein kona og meðalaldur
sjúklinganna var 78,1 ár. Þetta kynhlutfall er
svipað, en meðalaldur hærri en það sem áður
hefur verið birt um klassískt KS (3). í seinni
hópnum voru hins vegar þrír karlar og fjórar
konur, og meðalaldur var lægri en í fyrri hópnum
eða 71,6 ár. Þessi munur á meðalaldri gæti bent
til þess að barksterar séu ekki óháður
orsakaþáttur heldur flýti einungis fyrir því, að KS
komi fram hjá öldruðu fólki. Staðsetning
æxlisvaxtar hjá íslenzku sjúklingunum var í
samræmi við það sem þegar hefur verið birt (5).
Við vefjarannsókn kom í ljós að hægt var að
flokka vefjabreytingarnar í þrjú stig, blett,
þykkildi og hnúð. Bletturinn hefur verið talinn til
fyrri stiga sjúkdómsins og hnúðurinn til hinna
síðari. Fjórir sjúklinganna voru með fleiri en eitt
vefjafræðilegt stig húðbreytinga, en af klínískum
upplýsingum mátti ráða, að það hefði getað átt
við um fleiri. í Ijós kom að hlutfallslega fleiri
sjúklingar með klassískt KS voru með hnúð, eða
hnúð og þykkildi, en hlutfallslega fleiri af þeim,
sem höfðu fengið stera, voru með blett, eða blett
og þykkildi samkvæmt vefjarannsókn. Þá kom í
ljós að meðalaldur sjúklinganna fylgdi hækkandi
stigi, þannig að meðalaldur þeirra, sem voru með
bletts-stigið, var 62,9 ár, þeirra, sem voru með
þykkildis-stigið, 73,3 ár, en þeirra, sem voru með
hnúðs-stigið, 76,5 ár. í hverjum hói voru þó fáir
sjúklingar, og þetta þyrfti að staðfesta með
rannsókn á stærri hópi.
Önnur illkynja æxli fundust hjá þremur
sjúklingum eða 25% og hafði einn þeirra fengið
barkstera, en tveir ekki. Tengsl Kaposisarkmeins
við önnur illkynja æxli eru vel þekkt, en oftast
virðist um að ræða æxlisvöxt í blóðvefja- eða
eitlakerfi (6). Enginn slíkur sjúkdómur fannst í
rannsókn okkar, en þessum sjúklingum hefur
verið fylgt eftir mjög stuttan tíma.
Klínískt mat á árangri meðferðar við KS getur
verið erfitt þar eð bæði sjúkdómurinn og
meðferðin, einkum geislun, geta skilið eftir sig
litarbreytingar og ör í húðinni. Það kemur fram í
rannsókn okkar, að geislameðferð bar góðan
árangur þar sem henni var beitt. Tveir sjúklingar
úr þessum hópi fengu lyfjameðferð, en árangur
var nær enginn. Tveir sjúklinganna eru látnir, en
hvorugur lést vegna KS eða hafði KS annars
staðar en í húð við krufningu. Það er dæmigert
fyrir klassískt KS að sjúklingarnir deyja úr öðrum
sjúkdómum, oft krabbameinum sem eru því
samfara (3, 5).
Það er athyglivert að margir sjúklinganna í
þessum hópi greindust með Kaposisarkmein,
þegar þeir lágu inni á sjúkrahúsi vegna annars
sjúkdóms. Þar sem KS er oftast hægfara og
einkennalítill sjúkdómur og getur jafnvel horfið
án meðferðar, þá er líklegt að algengi hans á
íslandi sé hærra, en þessi rannsókn gefur til
kynna.
í meiri hluta þeirra tilfella (58%), sem hér voru
rannsökuð, höfðu verið gefnir sterar áður en KS