Læknablaðið - 15.10.1988, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ
339
Sérhæfð þjónusta líkams- og heilsuræktarstöðva
1) Mæling áreynsluþols er tæknileg
framkvæmd, sem margir geta framkvæmt,
enda hafi þeir til þess lært. Mat á
mælingarniðurstöðum tengist hins vegar
ávallt klínísku mati, sem ekki er á færi
annarra en lækna, sem öðlast hafa þekkingu
og reynslu á þessu sviði.
2) Hnykking er umdeild lækningaaðferð. Hvað
sem líður skoðanamun á ágæti
hnykklækninga, er víst, að við þær eiga ekki
aðrir að fást en þeir, sem hafa staðgóða
þekkingu og reynslu í »manual medicine«,
en það eru einkum sérfræðingar í orku- og
endurhæfingarlækningum og
bæklunarlækningum auk sjúkraþjálfara.
3) Megrunarleikfimi er blekking, ein út af fyrir
sig. Líkamsáreynsla í leikfimisformi í
megrunarskyni er því aðeins góðra gjalda
verð, að hún tengist annarri
»mataræðishæfingu« og breytingu á
almennum lífsstíl.
4) Nálastungur tíðkast í vaxandi mæli á
Vesturlöndum og virðast gefa góða raun sem
lækningaaðferð við vissum
stoðkerfiskvillum. Nálastungur í
lækningaskyni ættu alfarið að vera í
höndum lækna, sem öðlast hafa reynslu í
beitingu þeirra og staðgóða þekkingu á
ábendingum og frábendingum þessarar
meðferðar. Nálastunguaðferð ætti að öllum
jafnaði að fara fram á sömu stöðum og
lækningar, þ.e. á sjúkrahúsum og
læknastofum.
5) Eðlilegt hlýtur að teljast, að
næringarráðgjöf sé í höndum
næringarfræðinga.
6) »Sjúkraleikfimi« á sviði líkams- og
heilsuræktar er með öllu óskilgreint
fyrirbrigði. Hvað er átt við? Ætla má, að
gerð og þyngd leikfimi fyrir sjúklinga fari að
öllu leyti eftir sjúkdómsatvikum þeirra. Slík
leikfimi ætti helst að vera í höndum
sjúkraþjálfara, en til greina getur komið, að
sérhæfðir íþróttakennarar annist hana.
7) Stólpípunotkun í líkamsræktarskyni er
algjör firra, sem getur orðið að skaðlegri
áráttu hjá fólki, sem ánetjast henni. Þekkt
er, að fasta getur líka orðið að skaðlegri
áráttu, þótt hún kunni að hafa eitthvert
tímabundið gildi í tengslum við aðrar
heilsubætandi aðgerðir.
8) Svæðanudd er illa skilgreint fyrirbrigði
»leikmannanudds«. Án þess að leggja
nokkurt mat á gagnsemi þess eða ókosti má
fullyrða, að nudd, svæðanudd sem annað,
hefur lítið, ef nokkurt gildi í líkams- og
heilsurækt. Burtséð frá því, ætti nudd af
hvaða tagi sem er, að vera í höndum
sjúkraþjálfara eða íþróttanuddara, ef um
einkennalausa (fríska) einstaklinga er að
ræða.
9-13)Hér eru taldar 5 tegundir þjálfunar ætlaðar
sérstökum hópum. Rétt er, að ávallt þarf að
sníða þjálfun að getu og þörfum þeirra, sem
í henni taka þátt. Hins vegar dugar leikfimi
ein og sér yfirleitt skammt og oftast þarf að
efna til annarra aðgerða jafnframt, t.d.
fræðslu af ýmsu tagi. Þetta á jafnt við um
aldraða, barnshafandi konur, sængurkonur,
þroskahefta og þá, sem eru ofan við
kjörþyngd. Sérstakar viðmiðunarreglur hafa
verið gefnar út fyrir líkamsþjálfun miðaldra
fólks með hliðsjón af áhættuþáttum,
einkum duldum hjarta- og æðasjúkdómum.
Æskilegast er, að sérhópaleikfimi og þjálfun
sé í höndum sjúkraþjálfara, en að öðrum
kosti sérhæfðra íþróttakennara.
Húsnæði og búnaður
Húsnæði líkams- og heilsuræktarstöðva þarf að
sjálfsögðu að uppfylla skilmála
heilbrigðisreglugerðar og hollustuverndar.
Svo virðist sem mikið kapp hafi verið og sé lagt á
tækjabúnað líkams- og heilsuræktarstöðva og