Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.12.1989, Síða 10

Læknablaðið - 15.12.1989, Síða 10
386 LÆKNABLAÐIÐ eftir því sem starfsaldur í verksmiðjunni var lengri. Dánarhlutfall vegna krabbameina var tölfræðilega marktækt hjá þeim, sem höfðu unnið styst. Hér er því ekki um að ræða »skammtur-svörun« (dose-response) samband heldur hið gagnstæða. Það bendir til, að skýringanna sé ekki að leita í þessu vinnuumhverfi, en ástæðumar eru okkur ekki ljósar. Athuganir á lífsháttum mismunandi þjóðfélagshópa eru óplægður akur á íslandi. Rannsóknir frá Englandi og Wales sýna, að dánarhlutfall vegna krabbameina er mismunandi hjá þjóðfélagsstéttum (33). Þeir, sem hafa athugað starfsmenn í áburðarverksmiðjum, hafa meðal annars rætt hugsanlegt vægi lífshátta og þjóðfélagsstöðu (19). Islenski draumurinn er á þann veg, að á Islandi sé stéttlaust þjóðfélag, en kannanir hafa leitt í ljós, að það er aðeins draumur (34). A hinn bóginn er talið, að stéttaskipting á Islandi sé fyrst og fremst byggð á menntun en ekki efnahag (34). Það má spyrja sig þeirrar spumingar, hvort þeir, sem standa stutt við í vinnu, hafi aðra lífshætti en þeir, sem eru lengur á sama stað, eða hvort þeir, sem unnu innan við eitt ár við vélgæslu í Aburðarverksmiðjunni voru á einhvem hátt veikbyggðari en hinir og þoldu vinnuna verr. Athugunin hefur því vakið aðrar spumingar en lagt var upp með, en svaranna væri vert að leita. Þakkir: Höfundar vilja þakka Runólfi Þórðarsyni og Víði Kristjánssyni fyrir upplýsingar og aðstoð. SUMMARY Mortality among employees in a fertiliser plant in Iceland. A retrospective cohort study was done on employees in a fertiliser factory. The aim of the study was to assess the risk of stomach- and lungcancer. The cohort comprised 603 subjects and their death rates were compared with those of the general male population in Iceland. The study period was 1954 to 1985. The results do not give any evidence of an excess of deaths from stomach- or lungcancer. Total mortality was lower than expected and even lower when the analysis was restricted to those who had worked more than one year. Shiftwork operators had the highest SMRs, however, with a reverse dose-response according to duration of employment, indicating that this might be due to factors unrelated to fertiliser manufacturing. As these factors life-style and social classes are mentioned, besides possible selection of weaker subjects to this assumed easy work. HEIMILDIR 1. Flamm WG. Nitrates. In: Wald NJ, Doil R, eds. Interpretation of negative epidemiological evidence for carcinogenicity. Lyon and Oxford: Intemational Agency for Research on Cancer and Green College, 1985: 181-2. 2. Fraser P. Nitrates. In: Wald NJ, Doll R, eds. Interpretation of negative epidemiological evidence for carcinogenicity. Lyon and Oxford: Intemational Agency for Research on Cancer and Green College, 1985: 183-94. 3. Reed PI, Smith PLR, Haines K, House FR, Walters CL. Gastric juice n-nitrosamines in health and gastroduodenal disease. Lancet 1981; ii: 550-2. 4. Miller AB. Risk factors from geographic epidemiology for gastrointestinal cancer. Cancer 1982; 50: 2533-40. 5. Bjamason O, Tulinius H. Cancer registration in Iceland 1955-1974. Acta Pathol Microbiol Immunol Scand 1983; 91: Suppl 281. 6. Mirvish SS. The etiology of gastric cancer. Intragastric nitrosamide formation and other theories. J Natl Cancer Inst 1983; 71: 630-47. 7. Tannenbaum SR. Nutrition: The Changing Scene. N-nitroso compounds: A perspective on human exposure. Lancet 1983; ii: 629-31. 8. Fraser P, Chilvers C, Beral V, Hill MJ. Nitrate and human cancer: A review of the evidence. Int J Epidemiol 1980; 9: 3-11. 9. Zaldívar R, Robinson H. Epidemiological investigation on stomach cancer mortality in Chileans: Association with nitrate fertilizer. Z Krebsforsch 1973; 80: 289-95. 10. Hill MJ, Hawksworth G, Tattersall G. Bacteria, nitrosamines and cancer of the stomach. Br J Cancer 1973; 28: 562-7. 11. Cuello C, Correa P, Haenszel W, Gordillo G, Brown C, Archer M, Tannenbaum S. Gastric Cancer in Colombia. I. Cancer risk and suspect environmental agents. J Natl Cancer Inst 1976; 57: 1015-20. 12. Tannenbaum SR, Moran D, Rand W, Cuello C, Correa P. Gastric cancer in Colombia. IV. Nitrite and other ions in gastric contents of residents from a high-risk region. J Natl Cancer Inst 1979; 62: 9-12. 13. Armijo R, Coulson AH. Epidemiology of stomach cancer in Chile - the role of nitrogen fertilizers. Int J Epidemiol 1975; 4: 301-9. 14. Jensen OM. Nitrate in drinking water and cancer in Northem Jutland, Denmark, with special reference to stomach cancer. Ecotox Environ Safety 1982; 6: 258-67. 15. Hartman PE. Review: Putative mutagens and carcinogens in foods. I. Nitrate/nitrite ingestion and gastric cancer mortality. Environ Mutagen 1983; 5: 111-21. 16. Davis JM. Stomach cancer mortality in Worksop and other Nottinghamshire mining towns. Br J Cancer 1980; 41: 438-45.

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.