Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.12.1989, Qupperneq 20

Læknablaðið - 15.12.1989, Qupperneq 20
392 LÆKNABLAÐIÐ nokkru meira hjá konum en körlum. Á töflu V sést að því fer víðs fjarri að allir, sem hafa minni háttar geðkvilla, fái róandi lyf eða geðdeyfðarlyf. Algengi lyfjaávísananna er aðeins rúmur fjórði hluti af algengi geðkvillanna, heldur minna hjá körlum en konum. Algengi minni háttar geðkvilla er mest í yngsta aldurshópnum, en minnst í þeim elsta. Öfugt við það margfaldast algengi lyfjaávísananna, sérstaklega á róandi lyf, með hækkandi aldri fram undir fimmtugt. Ekki verður mikil breyting á algengi lyfjaávísana frá fimmta til sjötta aldurstugsins, en algengi geðkvillanna minnkar heldur á milli þessara aldursskeiða (tafla VI). UMRÆÐA Það er auðvitað mjög miður að hafa ekki upplýsingar um þær sjúkdómsgreiningar, einkenni eða kvartanir, sem voru ástæðumar fyrir lyfjaávísunum. Einnig hefði verið æskilegt að hægt hefði verið að leggja skimpróf fyrir alla sem fengu ávísun á róandi eða geðdeyfðarlyf. Slíkar upplýsingar hefði þurft til að svara spumingunni hvers vegna geðlyfjum er ávísað og til að meta réttmæti ávísananna. Af samanburðinum á algengi minni háttar geðkvilla og algengi geðlyfjanotkunar, eins og það kemur fram með ávísunum á geðlyf, er aðeins hægt að draga óbeinar ályktanir. Hlutfallslega fleiri konur en karlar fá ávísanir á geðlyf. Hlutfallið á milli algengis geðkvilla hjá konum og körlum var 1,4, en 1,6 fyrir notkun róandi lyfja og 1,8 fyrir notkun geðdeyfðarlyfja. Annað hvort leita konur frekar til lækna með kvilla sem þeir gefa geðlyf við eða læknar gefa konum frekar geðlyf. Kynskipting hjá þeim sem fá geðlyf er svipuð kynskiptingu þeirra sem leituðu til heilsugæslulækna aðallega vegna geðræns sjúkdóms (14). Ekki finnst nema hluti áfengismisnotenda og annarra með alvarlega geðsjúkdóma (psychoses) með skimprófinu sem notað var til að áætla algengi geðkvilla. Sé tekið tillit til þessa, er algengi geðkvilla svipað hjá körlum og konum, um 20% (17). Samkvæmt þessu er verulegur hluti skýringarinnar á því að konur fá oftar geðlyf en karlar sá, að þær leiti frekar læknis. Vera má að karlar leiti frekar annarra ráða Table IV. Prescribed Daily Dosis as a proportion of Defined Daily Dosis (±S.D.) by type of drug and speciality of prescribing doctor. Drugs Speciality Tranquillizers Antidepressants Psychiatry General practice, (speciality) General practice, (other) Internal medicine Surgery Other 1.12±0.54 0.82±0.54 0.75±0.38 0.88±0.42 0.83±0.23 0.82±0.46 1.15±0.56 0.76±0.45 0.73±0.45 0.66±0.44 0.95±0.12 0.75±0.57 Total 0.84±0.46 0.94±0.55 Two way analysis of variance Speciality effect F=52.77 df=5 p<0.0001 Type of drug effect F=0.39 df=1 p=0.53 Two way interaction F=1.13 df=5 p=0.34 Table V. Estimated percentage prevalence of »Minor Mental Disorders« and use of psychotropic drugs by sex. M F M+F "Minor mental disorders". Drugs used Tranquillizers Antidepressants All psychotropic drugs 13.2 18.4 16.1 2.8 4.4 3.6 0.5 0.9 0.7 4.1 6.5 5.3 Table VI. Estimated percentage prevalence of »Minor Mental Disorders« and use of psychotropic drugs by age. Age 20-29 30-39 40-49 50-59 All "Minor mental disorders” Drugs used Tranquillizers Antidepressants All psychotropic drugs .. 21.2 13.8 .. 0.8 2.6 .. 0.3 0.5 . 1.3 3.7 15.0 12.0 16.1 6.7 7.3 3.6 1.3 1.4 0.7 9.0 11.6 5.3 til að draga úr kvíða og deyfð eins og t.d. áfengisneyslu, sem er bæði hættulegri og gagnsminni. Svipuð röksemdafærsla á við um samanburðinn á milli algengis geðkvilla og geðlyfjanotkunar eftir aldri. Þeir sem eldri eru leita frekar læknis og hinir yngri neyta fleiri áfengis í óhófi. Þó vantar mikið á að áfengisneyslan skýri hversu fátt ungt fólk fær geðlyf í hlutfalli við hinn mikla fjölda, sem hefur geðkvilla, og í hlutfalli við þá, sem fá geðlyf eftir fertugt. Fjöldi áfengisneytenda meðal karla breytist lítið á aldrinum 20-50
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.