Læknablaðið - 15.12.1989, Síða 22

394
LÆKNABLAÐIÐ
sjúklinga er ekki hægt að telja misnotendur
(46).
Nýlega hefur verið bent á, að sú »hættulega
goðsögn væri að þróast að allir sem fengju
benzódíazepín lyf yrðu háðir þeim og að
það væri vegna óprúttinna lyfjaauglýsinga
og ábyrgðarlausrar lyfjaávísunar sem haldið
væri áfram að nota þessi lyf« (46). Sami
höfundur telur þetta rangt og segir að fíknin
sé frá sjúklingunum, ekki vegna viljandi
misnotkunar, heldur vegna persónugerðar
þeirra. Tvenns konar persónugerðum sé
sérstaklega hætt, annars vegar óstöðuglyndum
og hvatvísum, en hins vegar ósjálfstæðum
einstaklingum, sem reyna að koma sér
undan álagi. Af þessu leiðir, að læknir
verður að skoða vel einkenni, aðstæður og
persónuleika sjúklinga áður en hann ávísar
benzódíazepínlyfjum.
Þrátt fyrir ávanahættu eru benzódíazepínefnin
gagnleg lyf við ýmsum sjúkdómum,
geðrænum og líkamlegum. Draga má úr
ávanahættunni með því að velja sjúklingana
vel, með því að gefa ekki stærri skammta
en nauðsyn ber til og hætta strax og ástæða
fyrir lyfjagjöfinni er horfin eða gera hlé á
lyfjagjöfinni þegar einkenni minnka (47).
Nauðsynlegt er að fylgjast vel með þróun
nýrra aðferða við meðferð á þessum algengu
geðkvillum, meta árangur þeirra og bera
saman við núverandi aðferðir sem þurfa að
vera í stöðugri endurskoðun. Til þess má
meðal annars beita rannsóknaraðferðum
eins og þeim sem hér hefur verið notast
við. Jafnframt þarf að beita öðrum
faraldsfræðilegum og klínískum aðferðum
við rannsókn á ákveðnum hópum fólks, bæði
þeim sem leita læknis og ekki síður hinum
sem ekki leita læknis, til að sjá hvort þeir eru
heilbrigðari og þá hvers vegna.
Þakkir: Ása Guðmundsdóttir sálfræðingur
aðstoðaði við úrvinnslu gagna um algengi
geðkvilla.
SUMMARY
Prevalence of minor mental illness and use of
antidepressants and tranquillizers.
In 1984 an attempt was made at estimating the
prevalence of minor mental illness by giving the
General Health Questionnaire (GHQ) to a random
sample of the population aged 20-59 years. During
the same year all prescriptions for psychotropic
drugs paid during one month by the Sick Benefit
Association in Reykjavík were analysed.
According to the GHQ survey the estimated
prevalence of minor mental disorders is 13%
among men and 18% among women. The
prevalence is highest among those aged 20-29
years, 21%, but lowest among the 50-59 years
old, 11%. The prevalence of those receiving
tranquillizers during the month was 3.6% and
0.7% for those receiving antidepressants, the
female/male proportion being greater than that
for the prevalence of minor mental disorders. Too
many patients were prescribed tranquillizers relative
to those prescribed antidepressants as compared
to the proportion of depressive disorders in the
overall prevalence of mental disorders. In the
age group 20-29 years only 0.8% were prescribed
tranquillizers and 0.3% antidepressants. Compared
to the prevalence of mental disorders in this age
group prescriptions for psychotropic drugs are rare.
It is possible that too many in the older age groups
obtain prescriptions for tranquillizers, but compared
to the prevalence figures it is not excessive.
HEIMILDIR
1. Helgason T, Bjömsson J. Geðlyfjaávísanir utan
sjúkrahúsa í Reykjavík í mars 1984. Læknablaðið
1989; 75; 293-302.
2. Helgason T, Bjömsson J. Hverjir ávísa geðlyfjum
utan sjúkrahúsa? Læknablaðið 1989; 75: 349-57.
3. Helgason T. Prevalence of mental disorders
and psychotropic dmg use. Óbirtar
rannsóknamiðurstöður. 1979.
4. Catalan J, Gath D, Edmonds G, Ennis J. The Effects
of Non-Prescribing of Anxiolytics in General
Practice. Br J Psychiatry 1984; 144; 593-602.
5. Kristmundsson O. Ólögleg ávana- og fíkniefni á
Islandi. Reykjavík: Dóms- og kirkjumálaráðuneytið
1985.
6. Woods JH, Katz JL, Winger G. Use and Abuse of
Benzodiazepines. JAMA 1988; 260: 3476-80.
7. Hollister LE. Psychopharmacology: Dmg Side
Effects and Interactions, Forword. í: Hales R.E. &
Frances A.J. (eds.) Annual Review 1987; 6: 698-703.
Washington, DC: American Psychiatric Press.
8. Pétursson H, Lader M. Dependence on tranquillizers.
London: Oxford University Press, 1984.
9. Lader M, Pétursson H. Rational Use of
Anxiolytic/Sedative Dmgs. Dmgs 1983, 7; 25: 514-
28.
10. Lingjærde O. Psykofarmaka: Den medikamentelle
behandling af psykiske lidelser. 3. utg. Oslo: Tanum
1988.
11. Levine S. Buspirone: Clinical Studies in Psychiatry.
í: Lader M (ed.) Buspirone: A New Introduction to
the Treatment of Anxiety. London, Royal Society of
Medicine 1988, 43-9.
12. Beaumont G. Buspirone: Clinical Studies in General
Practice. 1: Lader M (ed.) Buspirone: A New
Introduction to the Tratment of Anxiety. London,
Royal Society of Medicine 1988, 51-7.
13. Helgason T. Depressionemes epidemiologi. Bíður
birtingar í Nord Psykiatr Tidsskr 1990.