Læknablaðið - 15.08.1990, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
305
ummáls mjaðma yfir 0,80 þýddi það aukna
áhættu og áhættan óx með auknu hlutfalli.
Einnig var greinilegt samband á milli hlutfalls
mittis/mjaðma og þríglýseríða í sermi. I
fjölþátta útreikningi höfðu báðir þessir
þættir marktæka þýðingu þegar gert var
ráð fyrir öðrum þeirra sem truflandi þætti í
tölfræðilegum útreikningum.
í öðrum þáttum sem rannsakaðir voru
mátti sjá að samband var á milli klínískrar
sykursýki og þróunar á hjartasjúkdómum síðar
á ævinni, slagi og dauða. Aðrir þættir sem
rannsakaðir voru, svo sem hár blóðþrýstingur
og reykingar, virtust ekki vera jafn mikilvægir
og hækkuð þríglýseríð og hækkað hlutfall
mittis/mjaðma.
EFNISSKIL
Niðurstöður okkar benda eindregið til þess
að þríglýseríð séu mikilvægari áhættuþættir
hjá konum en kólesteról. Sömu niðurstöður
komu bæði úr þversniðsrannsókninni og
langtímaferilrannsókninni.
Þessum niðurstöðum ber saman við aðrar
rannsóknir á konum, meðal annars við
þversniðsrannsóknir í Gautaborg (8), og
Stokkhólmi (9) og aðrar erlendar rannsóknir
svo sem frá Evans County (10), Tecumseh
(11) og Framingham (12).
í upphafi voru yngstu konurnar í þessari
rannsókn um 38 ára gamlar. Sjúkdóma- og
dánartíðni í þessum yngsta aldurshópi var lítil
og þess vegna teljum við að ekki sé hægt að
draga ákveðnar ályktanir um þýðingu hárrar
blóðfitu fyrr en á aldrinum 45-50 ára og eldri.
ýmislegt bendir þó til þess að kólesteról í
sermi skipti meira máli hjá yngri konum en
þeim eldri (7).
Við samanburð á körlum og konum virðist
Table II. Tests of signiticance between serum cholesterol
and different end points, when age and serum triglycerids
are taken into account as confounding variables, and
between serum triglycerides and different end points
when age and serum cholesterol are taken into account
as possible confounding variables.
Serum cholesterol Serum triglycerides
Myocardial infarction Not significant p < 0,001
Angina pectoris Not significant p < 0,05
Stroke Not significant p < 0,001
Total mortality Not significant p < 0,001
þannig sem þríglýseríð (7,13), hækkað hlutfall
mittis/mjaðma (7,14) og sykursýki (7,15)
séu helstu áhættuþættir hjá konum, en hjá
körlum eru það einkum hækkað kólesteról,
hár blóðþrýstingur og reykingar (16).
Rannsóknir á blóðfitu hjá konum eru þannig
á sama veg, en niðurstöður varðandi karla
eru oft mótsagnakenndar. Ur hóprannsókn á
körlum (17) var sýnt fram á öflugt samband á
milli hækkaðs kólesteróls og kransæðastíflu
en ekki á milli hækkaðra þríglýseríða og
kransæðastíflu. Hins vegar sýndi önnur
rannsókn á körlum í Stockholm Prospective
Study (9) gagnstæðar niðurstöður. í nýlegri
rannsókn á körlum í Gautaborg hefur verið
sýnt fram á að hækkað þríglýseríðgildi er
áhættuþáttur hjá körlum eftir 60 ára aldur en
ekki hátt kólesteról (18).
Vissulega væri áhugavert að bera þessar
niðurstöður saman við íslenskar rannsóknir,
en sambærilegar niðurstöður á sjúkdóma- og
dánartíðni liggja ekki enn fyrir. I rannsókn
Hjartavemdar á blóðfitum í íslenskum konum
(19) kom einnig fram aukning á kólesteról-
og þríglýseríðgildum með hækkandi aldri.
Munurinn á kólesterólgildum hjá yngri og
eldri aldurshópunum var hins vegar mun
meiri en í rannsókninni sem hér er greint
frá. Meðalgildi kólesteróls hjá konum um
fertugt var aðeins 6,0 mmól/1 (231 mg%) og
hjá 61 árs konum 8,0 mmól/1 (308 mg%).
Þríglýseríðgildin hjá íslensku konunum voru
hins vegar lægri en hjá konum í Gautaborg.
Þessar niðurstöður gætu því hugsanlega sýnt
aðra sjúkdómatíðni hjá íslenskum konum
ytír fimmtugt vegna hærri kólesterólgilda.
Við samanburð af þessu tagi ber þó að hafa
í huga að aðferðir við blóðtítumælingamar eru
mismunandi.
Við teljum mjög mikilvægt að gera
greinarmun á körlum og konum þegar rætt
er um blóðtítur sem áhættuþætti fyrir hjarta-
og æðasjúkdóma og að niðurstöður rannsókna
á körlum verði ekki sjálfkrafa túlkaðar á þann
veg að þær gildi fyrir konur líka. Eins skiptir
aldurinn verulegu máli í þessu sambandi.
SUMMARY
Lipids as risk factors in women? Many studies
have confirmed that high blood cholesterol levels
are related to an increased risk of CfÍD. Most of