Læknablaðið - 15.10.1990, Blaðsíða 68

428
LÆKNABLAÐIÐ
UPPLEYSING GALLVEGASTEINA MEÐ
METHYL-TERTIARY-BUTYL-ETHER (MTBE);
SJÚKRATILFELLI
Höfundar: Gunnar GuÖmundsson, Asgeir Theodórs.
Lyflækningadeild, St. Jósefsspítala Hafnarfirði
Flytjandi: Gunnar Guðmundsson
Skurðaðgerð er hefðbundin meðferð við gallsteinum.
Gallsteinar í gallgöngum geta verið vandamál,
sérstaklega hjá eldra og lasburða fólki. MTBE hefur
verið beitt í uppleysingu kólesterólsteina í gallvegum.
Sjúklingur er 88 ára gömul kona, sem hafði nýlega
legið á öðru sjúkrahúsi með hita, verki undir hægra
rifjabarði, uppköst og gulu. Gallblaðra var fjarlægð
1986. ERC (endoscopic retrograde cholangiography)
var gert sem staðfesti choledochalsteina, það er tvo
stóra steina 2,5 x 2 cm og að minnsta kosti þrjá minni.
Sjúklingur neitaði aðgerð. Þá var framkvæmd endoscopic
sphincterotomia og steinextraction tvívegis en ekki
tókst að fjarlægja stærstu steinana. Efnagreining á
litlum gallsteinum sýndi blandaða kólesteról-bilirubin
steina. Síðan var lagður inn nasobiliary catheter og gerð
innhelling á MTBE. Gefnir voru 3 ml á 30 mín. fresti
í fjögur skipti í þrjá daga um nasobiliary catheter en
síðan 5 ml á 30 mín. fresti í fjögur skipti í einn dag. Út
kom í hvert skipti um það bil 10-15 ml af dökkum og
grugguðum vökva. Meðan á innhellingu stóð var fylgst
með meðvitundarstigi, blóðþrýstingi og púlsi. Einnig
voru lifrarpróf og amylasi mæld daglega. Aukaverkanir
voru syfja, tímabundin blóðþrýsingshækkun, vægir verkir
undir hægra rifjabarði og hækkun á amylasa. ERC sýndi
verulega uppleysingu á steinum. Síðan var farið inn með
steinbrjót (mekaniskan lithotriptor) og stærstu steinamir
muldir. ERC tveimur vikum síðar sýndi að stærstu
steinamir vom horfnir en eitthvað af steinhröngli var
enn eftir.
Niðurstöður: 1) MTBE leysir upp kólesterólblandaða
gallsteina og auðveldar brottnám þeirra.
2) Fylgikvillar og aukaverkanir em vægar og ekki
hættulegar.
3) Uppleysing með MTBE gegnum nasobiliary catheter
er góður valkostur við meðferð á gallvegasteinum þegar
skurðaðgerð verður ekki beitt.
RISTILKRABBAMEIN Á BORGARSPÍTALA í 14
ÁR
Höfundar: Guðlaug Þorsteinsdóttir, Jónas Magnússon
Flytjandi: Guðlaug Þorsteinsdóttir
Inngangur: Ristilkrabbamein er þriðja algengasta
krabbameinið í konum og fjórða í körlum á íslandi.
Upplýsingar um horfur eftir aðgerð em aðallega byggðar
á erlendum uppgjömm. Tilgangur rannsóknarinnar
er að ákvarða lifun sjúklinga, sem skomir em á
Borgarspítalanum vegna ristilkrabbameins.
Efniviður og aðferðir: Afturvirk rannsókn var gerð
á sjúkraskrám sjúklinga skurðdeildar Borgarspítalans
1975-1987, sem gengust undir skurðaðgerðir vegna
ristilkrabbameins. Dukes flokkun var notuð við stigun
sjúkdómsins. Lifun var metin með líftöflu að hætti
Kaplan-Meyer og miðast við 1. janúar 1989.
Niðurstöður: Af 165 sjúklingum reyndust 89 konur
og 76 karlar. Dukes flokkun A: 13 sjúklingar B: 71
sjúklingur C: 30 sjúklingar. Dánartala eftir aðgerð var
5%. Staðsetning krabbameins: Hægri ristill 66 sjúklingar,
þverristill 24 sjúklingar og vinstri ristill 74 sjúklingar.
Lifun reyndist vera 61% í Dukes A, 59% í Dukes B og
30% í Dukes C.
Alyktun: Fleiri konur greinast með ristilkrabba og hafa
þær einnig betri horfur, sem skýrist af því að mun
fleiri konur em í flokki Dukes B. Tæplega þriðjungur
sjúklinga er ólæknandi við aðgerð, þar af mun fleiri
karlar og em þessir sjúklingar flestir látnir innan árs frá
aðgerð. Þessar niðurstöður em keimlíkar öðmm ef frá er
skilin lifun Dukes A sjúklinga.
STAÐBUNDIN AÐGERÐ Á ENDAÞARMSÆXLUM
Höfundar: Tómas Jónsson, / Khuhcliandani, L Rosen,
J Stasik, J Sheets, R Riether. Lehigli Valley Hospital
Center, Allentown, Pennsyhania, USA
Flytjandi: Tómas Jónsson
Æxli í endaþarmi, einkum illkynja, eru oft erfið
viðureignar. I 80 ár hefur gjörtæk (radikal) aðgerð
verið stöðluð meðferð við illkynja æxlum. Á þeirri
meðferð em hins vegar ýmsir gallar sem leitt hafa til
annarra aðferða: 1) staðbundin geislun (intra-cavitary
radiation), 2) eyðing með rafstraumi (electrocoagulation),
3) staðbundið brottnám (local excision). Ástæður gefnar
fyrir þessum aðferðum fram yfir gjörtæka aðgerð
em fylgikvillar og dánartíðni við gjörtækar aðgerðir,
hringvöðvi er varðveittur og kviðpoka (stomiu) forðað,
einnig lflcna sjúklingum sem þola ekki stóra aðgerð eða
em með dreifðan sjúkdóm.
Geislun og eyðing með rafstraumi gefa ekki sýni til
vefjafræðilegrar skoðunar og þess vegna er staðbundið
brottnám betra.
Við litum á sjúklinga sem höfðu gengist undir
staðbundið brottnám endaþarmsæxlis á fimm ára
tímabili.
Fimmtíu og einn sjúklingur var með krabbamein, 29
konur og 22 karlar. Val sjúklinga byggðist á hversu
langt frá endaþarmsopi æxlið var, hreyfanleika, útliti,
niðurstöðu sýnis, en ekkert atriði er algilt. Þrjátíu og
fjögur krabbameinanna uxu ífarandi og 29 vom vel
eða meðalvel þroskuð. Sjúklingum var fylgt eftir í 57
mánuði að meðaltali. Enginn sjúklingur með æxli bundið
við þekju dó af sínu meini, en tveir dóu af öðrum
orsökum og einn fékk æxlið aftur staðbundið.
Af sjúklingum með ífarandi krabbamein undirgengust
sjö gjörtæka aðgerð eftir að niðurstaða lá fyrir og því
vom það 27 sjúklingar sem vom meðhöndlaðir með
staðbundnu brottnámi eingöngu. Af þeim dóu sex
þar af tveir úr sínu krabbameini sem reyndar var illa
þroskað. Einn fékk æxli aftur á sama stað og var það
meðhöndlað staðbundið að nýju.
Á þessum tíma fengum við til meðhöndlunar 251
sjúkling með endaþarmskrabbamein og af þeim vom
27 eða 10,7% meðhöndlaðir með staðbundinni aðgerð,
sem er hærra en í öðrum skýrslum.
Við ályktum að beita megi staðbundinni aðgerð í
völdum tilfellum og eiga von um sambærilegan árangur
og við gjörtækar aðgerðir.