Læknablaðið - 15.10.1990, Blaðsíða 57

LÆKNABLAÐIÐ
417
Einnig er kennt af myndsegulböndum eða
með óformlegum hópumræðum. Þar hefur
verið lögð áhersla á að iðulega eigi sér stað
hugarfarsbreyting hjá sérfræðingum meðan
á viðræðum stendur og geti það hjálpað til
að framkalla álíka hugarfarsbreytingu hjá
sjúklingum. Siðferðilegar umræður vega
oft þungt. Allir læknar rekast á siðferðileg
vandamál í læknisstarfi en margir forðast
að ígrunda það. Aðalmarkmið með þessum
hópumræðum er fyrst og fremst að auka
fagþekkingu hvers og eins. Fróðlegt væri að
vita hvort álíka sérfræðingahópar fyrirfinnast
hér á landi og þá í hvaða sérgreinum.
Læknar eru yfirleitt hungraðir í nýja þekkingu
og fróðleik innan fræðigreinar sinnar. Tvö
veigamikil vandamál þarf að leysa: að finna
tíma til að annast og taka þátt í símenntun og
útvega peninga til þess að standa straum af
kostnaði við símenntun. Lyfjafyrirtæki hafa oft
styrkt lækna fjárhagslega til símenntunar og er
það lofsvert.
HVAÐ HVETUR LÆKNA TIL
SÍMENNTUNAR
Þekktur bandarískur læknir sagði eitt sinn,
»læknisfræðin er eiginkona mín, bækumar eru
hjákonur, ef mér leiðist eiginkonan eyði ég
nóttinni með hjákonunni«. Mjög fá þjóðlönd
hafa jafn umfangsmikil símenntunamámskeið
og skipulögð eru í Bandaríkjunum. Þar
em svokölluð Fylkisráð lækna (Medical
State Board), sem þurfa að gefa álit sitt
á öllum þeim sérfræðingum sem taka sér
frí frá læknisstörfum til að gegna öðrum
embættisstörfum en læknisfræðilegum. Þegar
þessir sérfræðingar koma síðan aftur til
læknisfræðilegrar vinnu er það undir þessum
samtökum komið að meta þekkingu þeirra á
nýjan leik. Með fjölgun kvenna í læknastétt
og sökum bameignafría þeirra eða annarra
fjölskyldustarfa er álitið að slíkum nefndum
komi til með að fjölga í framtíðinni.
Undanfarin átta til tíu ár hefur þróun í
Bandaríkjunum og á vegum Amerísku
sérfræðisamtakanna verið sú að veita
sérfræðingum aðeins takmarkað
sérfræðingaleyfi. Alitið er að þetta eigi
eftir að hafa áhrif innan fleiri þjóðlanda. I
Bandaríkjunum veita 12 sérfræðingafélög
af 23 takmarkað sérfæðingaleyfi til sjö ára
en í flestum sérfræðingafélögum aðeins
til þriggja ára. Ástæða þessarar þróunar
er einkum að tryggja að sérfræðingur
viðhaldi sérmenntun. Þannig er haft eftirlit
með gæðum þjónustunnar. Þetta vakti í
fyrstu mikla skelfingu meðal sérfræðinga
og margir óttuðust að fá ekki endumýjaða
sérfræðiviðurkenningu sína eftir þessa
breytingu. I þeim sérfræðingafélögum í
Bandaríkjunum sem veita sérfræðileyfi til
þriggja ára þarf sérfræðingurinn að hafa
lokið 150 klukkustundum í viðurkenndum
símenntunamámskeiðum á þremur árum til
að fá endumýjaða sérfræðiviðurkenningu.
Ávinningur af símenntun er margs
konar, kauphækkun, stöðuhækkun og
viðurkenningarskírteini.
En hvað þurfa læknar til að viðhalda
sérfræðiþekkingu sinni? Þeir þurfa að hafa
ákeðna hæfileika og löngun til þess að
fóma sér fyrir starf sitt. Læknar þurfa að
skilja mikilvægi þess að halda áfram að
efla þekkingu sína, en til þess þarf að hafa
gagnrýnið hugarfar og gott gæðaeftirlit í
heilbrigðisþjónustu. Áhuginn þarf að koma frá
lækninum sjálfum, og einnig þarf að fá rétta
örvun á vinnustað. Við bætist síðan löngun til
fræðilegrar fullkomnunar (professionalism). Sú
staðreynd að sumir læra meira og auðveldar
en aðrir og eru auk þess fljótari að því er
einnig umhugsunarefni. Það er eins og sumir
læknar hafi meiri löngun og ánægju af að
viðhalda menntun sinni og hafi auk þess
meiri tilfinningu fyrir símenntun en aðrir.
Sérhver læknir þarf að ákveða sjálfur hvað
honum er fyrir bestu og af hverju eða með
hvaða móti hann lærir mest. Algengustu
símenntunaraðferðir í nágrannalöndum okkar
virðast vera lestur fræðirita (um 52%), ýmis
konar læknanámskeið (18,8%), hlustun á
faglegar snældur og í Bandaríkjunum einkum
og sér í lagi ýmis konar sjálfsmat (30%).
Við athugun á aðferðum sem læknar nota
við að lesa læknablöð hefur komið í ljós
að læknar nota einkum þrjár aðferðir: fletta
blöðum, lesa blöð á hraðlestri, lesa valdar
greinar í hverju blaði. Einstaka læknar klippa
jafnframt út greinar úr læknablöðum og flokka
með ýmsum hætti.
SÍMENNTUNARUMRÆÐA ÍSLENSKRA
LÆKNA
Viðhaldsmenntun og símenntun lækna hér á
landi hefur verið gefinn alltof lítill gaumur