Læknablaðið - 15.12.1991, Qupperneq 40

400
LÆKNABLAÐIÐ
Eftir brottnámið hefur sjúklingur ekki haft neina
hreyfigetu í öxlinni en þreytuseyðing við áreynslu. A
árinu 1988 kom sjúklingur að nýju á slysadeild með
um það bil 10 daga gamalt kurlbrot á upphandleggskolli
vinstra megin eftir að hafa dottið vegna ofdrykkju. Eftir
ítarlegar viðræður við sjúklinginn var ákveðið að setja í
gervilið þrátt fyrir ofdrykkjuvandamál hans.
Þremur mánuðum eftir gerviliðaaðgerð hafði sjúklingurinn
óverulegan þreytuseyðing við áreynslu og gat beygt í
allt að 115°. Var sjálfur mjög ánægður með árangurinn.
Tæpum tveimur árum eftir aðgerð var sjúklingurinn
mjög ánægður með öxlina, taldi hreyfinguna góða og
verkjalausa. Taldi hann vinstri öxlina mun betri en þá
hægri.
Langtímaárangur ræðst þó fyrst og fremst af því hvemig
hann tekur á sínu ofdrykkjuvandamáli.
Niðurstaða: Gerviliðaaðgerð á öxl vegna kurlbrots á
upphandleggskolli gefur góða hreyfingu og verkjalausa
öxl miðað við brottnám á upphandleggskollinum.
LITUN SJÚKLINGA, SEM ÞURFA AÐ FARA
í SKURÐAÐGERÐ VEGNA LANGVARANDI
BEINASÝKINGA
Höfundar: Brynjólfur Mogensen, Haraldur Briem,
Hlynur Þorsteinsson, Sigurður Guðmundsson. Slysa-
og bceklunarlœkningadeild og lyflœkningadeild
Borgarspítalans
Langvarandi beinsýkingar getur verið mjög erfitt
að uppræta þótt öllum hefðbundnum aðferðum
læknisfræðinnar sé beitt.
Litarefni, sem greinir lifandi vef frá dauðum hefur
einstöku sinnum verið notað sem hjálpartæki í aðgerð, svo
auðveldara sé að fjarlægja dautt eða illa vascularizerað,
sýkt bein.
Disulphin blue er mjög kröftugt Iitarefni, sem hægt er
að gefa sjúklingum í æð. Viðkomandi litast dökkgrænn
á tveimur til þremur mínútum. Þar sem blóðrás er léleg
eða engin, verður viðkomandi vefjahluti eða líffæri ólitað.
Sjúklingurinn aflitast á um 72 klukkustundum.
A Borgarspítalanum hefur disulphin blue verið notað
sem hjálpartæki í aðgerð hjá þremur sjúklingum með
langvarandi beinsýkingar. Tveir sjúklinganna, sem höfðu
hlotið fjöláverka og opin beinbrot, sýktust báðir fljótlega
eftir slysið. Þriðji sjúklingurinn sýktist eftir stífaðgerð
á fæti. Allir þrír höfðu farið í margar aðgerðir vegna
sýkinganna og verið meðhöndlaðir með sýklalyfjum
til lengri tíma. Sjúklingamir höfðu haft fistil frá níu
mánuðum upp í fimm ár þegar þeir fóru í meðferð
á Borgarspítalanum. Hjá öllum þremur afmörkuðust
sequestrin vel við disulphin blue litunina og er talið að
litunin hafi hjálpað mjög við að ákveða hversu mikið
sýkt bein þurfti að taka. Hjá öllum þremur var um mjög
blandaða bakteríuflóru að ræða. Þeir voru meðhöndlaðir
í hálft ár á viðeigandi sýklalyfjum eftir aðgerðina. Allir
þrír sjúklingamir húðgrem og em einkennalausir sextán
mánuðum, tveimur árum og tæpum sjö ámm síðar.
Niðurstaða: Langvarandi beinsýkingar getur verið mjög
erfitt að uppræta. Litarefni, sem aðgreinir lifandi bein
frá dauðu getur komið að góðu gagni við skurðmeðferð
þessara erfiðu sjúkdómstilfella.
ORTHOPEDISKT SJÚKRATILFELLI
Höfundar: Svavar Haraldsson, Hannes Petersen,
Jóhannes Björnsson. Landakotsspttali, Rannsóknastofa
Háskólans í meinafrœði
Fimmtugur karlmaður með tveggja ára sögu um versnandi
verki í vinstri ganglim, stöðuga verki, verkjapílur, dofa
og máttleysi. Samfara þessu verkir í mjóbaki, sem staðið
hafa linnulítið í 15 ár. Lagður inn á Landakotsspítala
til explorationar á nervus ischiaticus vegna gmns um
pyriformis syndrome. I aðgerð var komið niður á tumor
í nervus ischiaticus, sem við meinafræðirannsókn reyndist
vera Schwannoma.
STÍFAÐGERÐ Á ÖKKLALIÐ MEÐ CLOWARD-
TÆKNI
Höfundar: Hannes Hrafnkelsson, Jón Guðmundsson,
Brynjólfur Mogensen. Slysa- og bœklunarlœkningadeild,
röntgendeild Borgarspítalans
Stífaðgerð á ökklalið vegna verkja og slits hefur
verið viðurkennd sem eina góða, langtíma lausnin.
Aukaverkanir eftir stífaðgerð em þó algengar. Ber þar
hæst beinógróanda, allt að 15% og sýkingar hjá um
það bil 10% sjúklinga. Algeng kvörtun sjúklinga eftir
stífaðgerð er breytt og oft miður fallegt útlit. Á slysa-
og bæklunarlækningadeild Borgarspítalans hefur verið
þróuð ný aðferð og hún framkvæmd af sama lækni
(B.M.) á fimm sjúklingum á ámnum 1984 til 1988. Þrír
sjúklinganna voru með iktsýki og tveir með slit eftir
áverka.
Aðferð: Notaður er fremri miðlínuskurður.
Boraðar em tvær 12 mm borholur að framan t
völubeinssköflungsliðflötinn með Cloward-bor, eftir
að allt tiltækt brjósk hefur verið fjarlægt og ökklinn
stilltur í þá stöðu, sem talin er best fyrir sjúklinginn. Þá
er gerður lítill skurður yfir mjaðmarspaða og teknir úr
tveir 14 mm frauðbeins borkjamar með þar til gerðum
Cloward kjamabor. Ökklinn er dreginn aðeins í sundur og
tappamir slegnir í. Liðbil til hliðar við tappana er að auki
fyllt upp með tiltæku beinfrauði frá mjaðmarspaða. Með
þessari aðferð er hægt að rétta minni háttar hliðarskekkjur
með misstómm beintöppum. Ökklinn er að auki festur
að framan með tveimur sinklum. Lagður inn sogkeri og
sárinu lokað á hefðbundinn máta. Tog er tekið af sári með
þverlægum límstrimlum (Steristrip). Gips lagt á fótinn.
Álag í gipsi leyft eftir sex vikur og þar til ökklinn er
gróinn.
Niðurstöður: Allir sjúklinganna beingrem í óbreyttri
stöðu. Engar aukaverkanir áttu sér stað. Útlit öklans var
gott og staða liðsins góð. Hjá fjómm sjúklinganna hvarf
verkurinn alveg. Hjá þeim fimmta em ennþá veruleg
óþægindi til staðar í fætinum en sá sjúklingur hlaut
jafnframt brot og liðhlaup á tarsometatarsal-liðum.
Lokaorð: Stífaðgerð á ökkla með Cloward-tækni virðist
viðunandi kostur. Aðferðin er einföld, auðvelt að rétta
minni skekkjur með misstómm kjömum og setja fótinn í
þá stöðu, sem talin er æskileg. Ókosturinn við aðgerðina
er að þurfa að taka bein úr mjaðmarspaða.
LEIOMYOSARCOMA í VENU CAVA
Höfundur: Jónas Magnússon. Skurðdeild Borgarspítalans
Leiomyosarcoma em fremur sjaldgæf krabbamein.
Venjulegast em þau staðsett einhvers staðar í
meltingarfærum. Á skurðdeild Borgarspítalans höfum