Læknablaðið - 15.01.1993, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
33
Table IV. Pcrcentage of symptoms in different
anatomical regions during the last 12 montlis which has
prevented normal work (at home or away from home)
in a sample of the Icelandic population and workers in
eight fish processing plants.
Ana- tomical regions Women Men
Population n=326 % Workers n=176 % Population Workers n=301 n=53 % %
Neck .. 13.2 18.8 6.0 18.9
Shoulders ... 12.0 17.0 5.7 13.2
Elbows .. 3.4 5.1 1.3 3.8
Wrists . . 5.8 8.5 2.0 9.4
Upper back .... 7.1 10.2 4.0 18.9
Low back .. 17.6 23.9 12.6 30.2
Hips .. 5.9 10.8 2.6 7.5
Knees .. 5.5 8.5 5.3 7.5
Ankles 4.0 8.5 3.0 7.5
Head .. 17.8 20.5 8.6 7.5
Fingers .. 3.7 4.0 1.3 0
Table V. Percentage and duration of symptoms in
neck, shoulders and low back which has prevented
normal work performance in a sample of the Icelandic
population and workers in eight fisli processing plants.
Women Men
Duration Days Population Workers n=326 n=176 % % Population Workers n=301 n=53 % %
Neck 1-7 ... 8.3 8.5 5.7 7.5
8-30 ... 3.7 8.5 1.3 1.9
>30 ... 2.5 1.1 1.3 7.5
Shoulders 1-7 ... 7.7 12.8 4.0 4.8
8-30 ... 4.0 8.6 2.0 1.6
>30 ... 3.7 1.1 1.3 4.8
Low back 1-7 ... 9.8 13.1 11.4 11.3
8-30 ... 6.4 10.2 1.7 9.4
>30 ... 3.7 3.4 3.8 1.9
sömu hreyfingum. Önnur atriði svo sem
lífeðlisfræðilegur munur kvenna og karla og
tvöfalt vinnuálag kvenna vegna heimilis (15)
er hugsanlega hluti af skýringunni.
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að
margir sem vinna við fiskvinnslu hafa
óþægindi frá úlnliðum. Notkun og/eða hönnun
hnífanna veldur því að við snyrtingu á
fiskflökum er haldið á hnífnum með óæskilegu
gripi sem reynir á úlnliði og fingur. Það er því
vel þess virði að skoða sérstaklega hönnun
hnífa sem standa verkafólkinu til boða í þeim
tilgangi að minnka álagið á fingur og úlnliði.
Hver fiskur er handfjatlaður oft á leið sinni
um vinnsluferlið svo sem við hausun, flökun,
roðflettingu, snyrtingu og pökkun. Við hvert
grip mæðir á fingrum sem þurfa með þessu
móti að handleika hundruð kílóa á dag.
Auk þessa eru lingur og úlnliðir þeir hlutar
líkamans sem erfiðast er að verja gegn kulda
við þessar aðstæður. Vinnan sem lýst er
hér að ofan reynir mikið á smáu vöðvana í
framhandlegg og fingrum.
Óþægindin skerða vinnuhæfni fiskvinnslufólks
talsvert. Af svörunum var ekki hægt að sjá
hversu miklar fjarvistir frá launaðri vinnu var
um að ræða vegna þess að spurt var hvort
óþægindin hindruðu störf heima og/eða að
heiman. En það er ljóst að fjarvistir frá vinnu
hljóta að vera umtalsverðar.
Vinnuaðstæður í fiski eru erfiðar og bjóða upp
á litla tilfærslu í starfi. Vinnuskipulagið gerir
fólki sem hefur óþægindi frá stoðkerfi erfitt
fyrir að stunda vinnu. Ef fjölbreytni verkefna
væri meiri innan fiskvinnslunnar myndi það
ekki einungis draga úr óþægindum heldur
auka líkur á að fólk gæti stundað vinnu sína
þrátt fyrir óþægindi. Niðurstöður í norskri
rannsókn á konum í fiskiðnaði, benda ekki
til að skipting milli snyrtingar og pökkunar
veiti nægilega fjölbreytni í vinnuálagi (14).
I mörgum tilfellum getur fólk sem hefur
óþægindi svo sem vöðvabólgu stundað vinnu
sé tekið tillit til þarfa einstaklinganna og ef
vinnuskipulag er sveigjanlegt.
Einhæfar endurteknar hreyfingar og stöðug
vöðvaspenna vegna læstra vinnustellinga
eiga sinn þátt í að óþægindi eru tíðari meðal
fiskvinnslufólks en annarra, en fleira getur
komið til. Vert er að hafa í huga atriði svo
sem: kulda, trekk, hávaða og hraða. Óþægindi
geta einnig tengst álagi vegna launakerfis,
lágra launa, ákvæðisvinnu og umræðu um lága
þjóðfélagsstöðu fiskvinnslufólks sem ekki er
í samræmi við mikilvægi atvinnugreinarinnar
fyrir þjóðfélagið.
Rannsóknin var gerð áður en flæðilínan
sem nú er víða notuð í fiskvinnslu kom til.
Ahrif nýrrar tækni á líðan fólks hefur ekki
verið könnuð og væri fróðlegt að gera aðra
rannsókn til samanburðar. Tæknivæðingin
hefur fyrst og fremst snúist um að auka
framleiðslugetuna, vinnsluhraðann og gæði
framleiðsluvörunnar. Flæðilínan hefur dregið
úr burði, til dæmis á bökkum, og starfsfólk
getur valið milli þess að sitja og standa