Læknablaðið - 15.03.1995, Blaðsíða 16

228
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
ingar á gáttatifi eru umdeild og því hefur verið
haldið fram að sjúklingar með gátt stærri en 4,5
cm haldist síður í sínustakti (10,19-22). Ein
rannsókn taldi jafnvel vinstri gáttarstærð yfir 4
cm torvelda árangur taktsnúnings á gáttatifi
með prókaínamíð dreypi hjá sjúklingum sem
höfðu skammvinnt gáttatif. (19). Þegar fylgst
var með sjúklingum með gáttarstærð yfir 4,5
cm í hálft ár reyndust þeir sem höfðu gátt minni
en 6 cm frekar haldast í sínustakti (9). Önnur
rannsókn taldi hæpið að sjúklingar með vinstri
gáttarstærð yfir 4,5 cm héldust í sínustakti í sex
mánuði, en ef frumgögn þeirrar rannsóknar
eru könnuð sést að raunveruleg mörk í rann-
sókninni eru gáttarstærð um 5,0 cm eða meiri
(10). Einnig hefur verið sýnt fram á að ef sjúk-
lingar eru með vinstri gáttarstærð á bilinu 4,6-
6,0 cm er auðveldara að halda þeim í sínustakti
eftir rafvendingu með amíódaróne-gjöf en ef
gáttarstærð er meiri en 6,0 cm (23).
Gáttarstærð hefur einnig áhrif á það hversu
fljótt samdráttur kemur í gáttina eftir rafvend-
ingu. Hjá sjúklingum með eðlilega gáttarstærð
má sjá gáttarsamdrátt um fjórum tímum eftir
rafvendingu, en mun síðar hjá þeim sem hafa
stækkaða gátt (24) Faraldsfræðilegar rann-
sóknir hafa einnig sýnt fram á það að sjúklingar
með stækkaða vinstri gátt við hjartaómun fá
frekar gáttatif er fram líður (25). Það er því
ljóst að þó að gáttarstærð hafi viss áhrif á lang-
tíma árangur rafvendingar, þá þarf að taka
tillit til fleiri þátta hjá sjúklingi þegar meta á
hvort beita á rafvendingu.
Fyrir utan stærð vinstri gáttar höfðu aðrir
þættir sem kannaðir voru með hjartaómun,
einkum ástand vinstri slegils, ekki marktæk
áhrif. Ástand vinstri slegils og starfsgeta sjúk-
linga hefur haft mismunandi áhrif eftir rann-
sóknum. Tvær erlendar rannsóknir gátu ekki
sýnt fram á að ástand vinstri slegils við hjarta-
ómun hefði áhrif á langtímaárangur (8,9). í
annarri rannsókn reyndust hins vegar sjúkling-
ar með betri starfsgetu fremur haldast í sínus-
takti en aðrir (17). Á hinn bóginn hefur Fram-
ingham rannsóknin sýnt fram á að skert slegils-
starfsemi við hjartaómun hefur áhrif á
tilhneigingu einstaklinga til þess að fá gáttatif
(25).
Tegund og varanleiki hjartsláttaróreglu: Við
rannsóknina kom fram að sjúklingar með
gáttatif héldust síður í sínustakti á eftirlitstím-
anum en þeir sem voru með gáttaflökt og hafa
aðrir fengið svipaðar niðurstöður (17). Sjúk-
lingar sem höfðu haft hjartsláttaróreglu í meira
en eina viku eða í óvissan tíma höfðu tilhneig-
ingu til þess að haldast síður í sínustakti á eftir-
litstímanum. Er það í samræmi við rannsókn
sem sýndi fram á að sjúklingar sem höfðu haft
gáttatif í minna en þrjá mánuði héldust fremur
í sínustakti sex mánuðum eftir rafvendingu (8).
Önnur rannsókn sýndi reyndar fram á að sjúk-
lingar sem höfðu haft gáttatif skemur en eitt ár
héldust fremur í sínustakti í minnst sex og allt
að 24 mánuðum eftir rafvendingu (9). Á hinn
bóginn liggur einnig fyrir rannsókn sem sýndi
fram á að varanleiki hjartsláttaróreglu fyrir raf-
vendingu hafi ekki áhrif á langtímaárangur,
aðeins á frumárangur (17).
Aðrir þœttir: Rannsóknin sýndi ekki fram á
að þeir sjúkdómar er lágu að baki hjartsláttar-
óreglunni hefðu afgerandi áhrif á það hvort
sjúklingar héldust í sínustakti eftir rafvend-
ingu. Við samanburð á öðrum rannsóknum ber
að hafa í huga að val á sjúklingum til rafvend-
ingar er mismunandi eftir löndum og háð því á
hvaða tíma rannsóknir voru gerðar. Eldri
rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar með hjarta-
sjúkdóm sem afleiðingu af gigtsótt, einkum
míturlokusjúkdóm, haldast síður í sínustakti til
langframa (9,17). Önnur rannsókn sýndi fram
á að auk lokusjúkdóma hafði það óhagstæð
áhrif á langtímaárangur ef orsök hjartsláttar-
óreglu var óþekkt (8). Sýnt hefur verið fram á
að taktvending með lyfjum í stað rafvendingar
sé hagstæðari með tilliti til langtímaárangurs
(9). í okkar rannsókn virtist aldur ekki hafa
nein afgerandi áhrif á langtímaárgangur raf-
vendingar og er það í samræmi við aðrar rann-
sóknir (8,9,17). Ekki var munur á því hvort
karlar eða konur héldust fremur í sínustakti.
Niðurstöður annarra rannsókna eru misvís-
andi; ein fann engan mun á milli kynja með
tilliti til langtímaárangurs (17), í annarri reynd-
ust fleiri karlar haldast í sínustakti (8), en
þriðja rannsóknin taldi konur fremur halda
takti en karla (18).
Lyfjanotkun: í rannsókn okkar virtist lyfja-
notkun eftir rafvendingu ekki hafa afgerandi
áhrif á það hvort sjúklingar héldust í sínustakti
eða ekki. Aðrir hafa sýnt fram á að ef sjúkling-
ar eru ekki settir á hjartsláttaróreglulyf eftir
rafvendingu haldast aðeins um 25% þeirra
áfram í sínustakti til langframa (15,16). Sýnt
hefur verið fram á að bæði kínídín og sótalól
eru álíka árangursrík til þess að halda sjúkling-
um í sínustakti eftir rafvendingu, í báðum til-