Læknablaðið - 15.03.1995, Blaðsíða 25

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
235
ars vegar fyrir þjónustuhúnæði og hins vegar
fyrir hjúkrunarrými, auk aðhvarfsgreiningar til
að finna þær breytur sem vega þyngst í aðgrein-
ingu hjúkrunar- og þjónustuþarfar. í þriðja lagi
vakti þáttur heilabilunar sérstaka athygli okk-
ar. Loks var vistunarmat þeirra sem annars
vegar fengu vistrými og hins vegar þeirra sem
létust á árinu skoðuð í samanburði við þá sem
voru metnir á árinu, en ekki vistaðir eða látnir í
árslok.
Efniviður og aðferðir
Gögn vistunarmatsins í Reykjavík frá árinu
1992 voru könnuð. Persónuleyndar var gætt
með því að nota raðnúmer í stað nafns eða
kennitölu. Gögnin voru flokkuð í mismunandi
hópa: 1) Fimmhundruð fjörutíu og sex ein-
staklingar sem metnir voru á árinu 1992, 2) 454
á biðlista fyrir vistun í lok ársins 1992, 3) 172
sem fengu vistrými 1992 og 4) 117 einstaklingar
sem létust á árinu. Gögn tveggja voru felld út
vegna ófullnægjandi og misvísandi upplýsinga.
Fyrir línulegar breytur (aldur og heildarstig)
voru reiknuð meðaltöl og frávik þeirra og nið-
urstöður bornar saman með t-prófi. Fyrir ól-
ínulegar breytur (til dæmis stigadreifing í ein-
stökum flokkum, kynhlutfall) var gerður sam-
anburður á fjölda með kí-kvaðrat prófi.
Tölfræðilega marktækur munur var talinn vera
ef p-gildi var minna en 0,05 (3). Einnig voru
reiknaðar hlutfallslegar líkur á vistun í hjúkr-
unarrými samanborið við þjónustuhúsnæði og
95% öryggismörk þeirra gilda. Logistísk að-
hvarfsgreining var gerð á tvennan hátt fyrir
einstaklinga metna í þörf á árinu, annars vegar
með upprunalegri stigagjöf samkvæmt grein-
ingarlyklum, en hins vegar eftir að stigagjöf
hafði verið einfölduð í hærra og lægra stig, en
aðskilnaðar fallgreining (discriminant funct-
ions greining) prófaði niðurstöður aðhvarfs-
greiningarinnar á gögnunum (4).
Niðurstöður
Lýðfrœðilegir þœttir: Tafla I sýnir að 304
(55,7% metinna) voru í þörf fyrir vistun í þjón-
ustuhúsnæði og 242 (44,3%) í þörf fyrir vistun í
hjúkrunarrými. Fylgni er milli heildarstiga og
niðurstöðu um þörf, þannig að stigum fjölgar
með vaxandi þörf og eru fleiri í hjúkrunarhópi.
Af 120 mögulegum stigum eru veitt að meðal-
tali 26,4 (±0,8) ef þörf er fyrir þjónustuvistun
og 60,7 (±1,3) ef þörf er fyrir hjúkrunarvistun.
Flestir voru á aldursbilinu 75-89 ára á báðum
þjónustustigum, meðalaldur var 81,6 ár (±0,4)
í þjónustuhópi og 81,8 ár (±0,5) í hjúkrunar-
hópi.
Aldursdreifing, kynhlutfall og hjúskapar-
staða eru sýnd í töflu II sem hefur verið aldurs-
og kynstöðluð (5) og skipt eftir því hvort þörf
var fyrir þjónustuhúsnæði eða hjúkrunarrými.
Alls biðu vistunar 33,5 af 1000 íbúum Reykja-
víkur 65 ára og eldri. Með hækkandi aldri jókst
Tafla III. Einstaklingar metnir 1992. Félagslegar aðstœður, stigadreifing og hlutfallslegar líkur á vistunarþörf í hjúkrunarrými
miðað við þjónustuhúsnœði.
Þjónusta n= =304 Hjúkrun n= =242
Fjöldi (%) Fjöldi (%> líkur öryggismörk
Eigin aðstæður
(0) Góðar 16 (5,3) 1 (0,4) 0,1 (0,0-0,6)
(3) Ábótavant 67 (22,0) 1 (0,4) 0,0 (0,0-0,1)
(5) Lélegar 68 (22,4) 4 (1,7) 0,1 (0,0-0,2)
(7) Slæmar 92 (30,3) 48 (19,8) 0,6 (0,4-0,9)
(10) Neyðarástand 61 (20,1) 188 (77,7) 13,9 (9,2-21,0)
Heimilisaðstæður
(0) Góðar 97 (31,9) 67 (27,7) 0,8 (0,6-1,2)
(3) Sæmilegar 133 (43,8) 62 (25,6) 0,4 (0,3-0,6)
(5) Lélegar 27 (8,9) 26 (10,7) 1,2 (0,7-2,2)
(7) Slæmar 14 (4,6) 7 (2,9) 0,6 (0,2-1,6)
(10) Neyðarástand 33 (10,9) 80 (33,1) 4,1 (2,6-6,4)
Aðstæður maka/aðstandenda
(0) Góðar 42 (13,8) 24 (9,9) 0,7 (0,4-1,2)
(3) Lélegar 172 (56,6) 92 (38,0) 0,5 (0,3-0,7)
(10) Neyðarástand 90 (29,6) 126 (52,1) 2,6 (1,8-3,7)