Læknablaðið - 15.03.1995, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
249
göngu í heilsugæslu. Auðvitað
er svona samanburður ekki ein-
falt mál en það gengur ekki að
sleppa alveg í öðru tilvikinu
kostnaði við fjárfestingu, tækja-
kaup og svo framvegis. Em-
bættismenn hafa sagt að við sem
höfum gagnrýnt hinn faglega
undirbúning ráðuneytisins,
gleymum jaðarkostnaðinum,
það er möguleika heilsugæsl-
unnar að bæta á sig vinnu og
fyrirhöfn vegna kerfisbreyting-
arinnar án þess að kostnaður
aukist. Á sama tíma segist ráð-
herra geta bætt við nokkrum
læknum í heilsugæslunni til að
taka við auknu álagi en þá er
náttúrlega komið nokkuð langt
út fyrir jaðarkostnaðinn. Hlið-
verðir að sérfræðingsþjónustu
geta vafalítið sparað fé, þar sem
þjónustan er mjög dýr eins víða
er í löndum Evrópu og N-Am-
eríku en miklar efasemdir eru
um að það sama gildi um ísland.
Uppsögn samninga
við TR
LR mun segja upp samningi
um sérfræðilæknishjálp við TR
strax og reglugerð um tilvísanir
tekur gildi. Pegar þessar línur
eru skrifaðar um miðjan febrúar
hafa nánast allir sérfræðingar á
Reykjavíkursvæðinu, aðrir en
augnlæknar og rannsóknar-
læknar, sagt sig sem einstakling-
ar frá samningnum. Þetta eru
um 260 læknar. Frá og með 1.
maí munu því að óbreyttu ekki
neinir sérfræðingar á Reykja-
víkursvæðinu starfa fyrir TR og
verða því væntanlega alfarið ut-
an tilvísanakerfisins. Hvernig
mun þetta koma niður á sjúk-
lingum? Hvaða áhrif mun þetta
hafa á sjálfstæðan rekstur sér-
fræðinga í landinu? Síðast en
ekki síst, hvernig mun okkur
læknum ganga að vinna saman?
Eins og mörgum læknum
mun kunnugt hefur samninga-
nefnd TR verið gert að semja
við sérfræðinga um nánast föst
fjárlög vegna sérfræðingsþjón-
ustunnar á síðustu misserum.
Ákveðinn skilningur hefur
verið á því meðal sérfræðinga
enda þótt staðreyndir málsins
séu þær, að kostnaður við sér-
fræðingsþjónustu hafi ekki auk-
ist síðastliðin þrjú ár, en trúnað-
arbresturinn á milli heilbrigðis-
ráðuneytis og sérfræðinga hefur
að mínu mati komið í veg fyrir
að samningaumleitanir hafi
borið árangur. Oft virtist lítið
bera á milli en hugmyndir æðstu
embættismanna ráðuneytanna
um stór og flókin mál settu allt í
strand á síðustu stundu. Dæmi
um þetta voru hugmyndir um
útboð, kvóta, takmarkaðan að-
gang sérfræðinga að samningn-
um og nú síðast tilvísanir.
Á sérstökum fundi með ráð-
herra nýlega var óskað eftir því
að hann frestaði setningu reglu-
gerðarinnar um leið og vinnu-
hópur frá læknum og ráðuneyti
kannaði stöðu boðskipta og
kæmi með raunhæfar tillögur
sem gæti bætt þau enn frekar (til
dæmis að læknabréf væru
greidd með jafnvirði tilvísunar).
Jafnframt lýstu formenn lækna-
samtakanna, LÍ, LR og Sér-
fræðingafélags íslenskra lækna,
því yfir að þeir væru tilbúnir að
leita leiða til að setja fjárhags-
legan ramma utan um sérfræði-
þjónustuna. I því fólst að báðir
aðilar kynntu sér til dæmis
kvótakerfið þýska með það fyrir
augum að taka upp nýtilegar
hugmyndir úr því. Jafnvel var til
umræðu að tilkynning inn á
samninginn tæki ekki gildi fyrr
en eftir ákveðinn tíma og á þeim
tíma yrði mönnum kynntur
samningurinn, staða sérgreinar-
innar og svo framvegis. Gera
yrði ráð fyrir því að eðlileg ný-
liðun gæti átt sér stað. Jafnframt
var sett fram sú krafa að gert
yrði ráð fyrir starfsemi sjálfstætt
starfandi lækna í Heilbrigðis-
áætlun íslands, en ekki er lík-
legt að úr þessu náist neinir
samningar við sérfræðinga
nema slíkt ákvæði verði skrifað
skýrum stöfum inn í áætlunina.
Þá er alveg ljóst, að sérfræð-
ingar munu aldrei starfa eftir til-
vísanakerfi, þar sem þeir hafa
ekki einu sinni rétt til að senda
sína nánustu til annars sérfræð-
ings, það er að leita til annars
sérfræðings án milligöngu koll-
ega í heilsugæslunni. Reglu-
gerðin eins og hún er nú rituð er
mjög fanatísk og sama verður
að segja um túlkun ráðherrans á
almannatryggingalögunum. í
lögunum segir að sjúkratrygg-
ingar greiði fyrir rannsóknir hjá
þeim læknum sem TR hefur
samningvið. Ráðherrann hefur
ákveðið að beiðni til rannsókn-
arlæknis sé ekki nóg, jafnvel
þótt rannsóknarlæknirinn sé á
samningi við TR heldur þurfi
tilvísun ella greiði stofnunin
ekkert af þessum rannsóknum.
Það stefnir í hálfgert óefni og
svo getur farið að sjúklingar láti
reyna á það fyrir dómstólum
hvort þeir séu tryggðir fyrir
þessum kostnaði við sérfræði-
læknishjálp. Þá er þetta tilvís-
anamál eins og það ber að, mjög
erfitt læknastéttinni og er
ástæða til að hvetja alla lækna til
að skoða málið af hlutlægni
áður en þeir taka afstöðu til þess
og áður en þeir tjá sig um það í
töluðu og þó sérstaklega í rituðu
máli.
Gestur Þorgeirsson
formaður
Læknafélags Reykjavíkur