Læknablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 30

640
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
sjúklinga og þá veikleika sem fólgnir eru í klín-
ískri skoðun.
Ekki ríkir samstaða um það hve mikið
þrýstifall eigi að miða við þegar ósæðarþröng
er skilgreind, enda er þrýstifall bæði háð flatar-
máli lokuopnunar og blóðflæði í gegnum lok-
una. Ef hjartaútfall er lágt getur því þrýstifall
verið lágt þó að viðkomandi hafi alvarlega ós-
æðarþröng. Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar
með alvarlega ósæðarþröng geta haft allt niður
í 31 mmHg í hámarksþrýstifall (15). í þessari
rannsókn var ákveðið að skilgreina ósæðar-
þröng sem ?30mmHg hámarksþrýstifall yfir
ósæðarloku. I öðrum rannsóknum hefur verið
miðað við allt niður í >10 mm Hg í hámarks-
þrýstifall mælt með Doppler (16).
Fjórtán prósent (átta sjúklingar) af þeim sem
höfðu slagbilsóhljóð og voru hjartaómaðir
greindust með ósæðarþröng. Sá fjöldi er um-
talsverður en þó ívið lægri en hefur greinst í
sumum öðrum rannsóknum þó erfitt sé að bera
þær saman. McKillop og félagar greindu ósæð-
arþröng hjá sjö sjúklingum af 35 (20%) sem
höfðu slagbils-útstreymisóhljóð og voru á aldr-
inum 65-96 ára (meðalaldur 77 ára). Þeir mið-
uðu við >30 nimHg þrýstifall yfir ósæðarloku
mælt með Dopplerómun (9). Aronow og félag-
ar greindu ósæðarþröng þar sem þeir miðuðu
við >26 mm Hg hámarksþrýstifalli yfir ósæðar-
loku í 18 sjúklingum af 75 (24%) sem höfðu
slagbilsútstreymisóhljóð og voru á aldrinum
62-100 ára (meðalaldur 83 ár) (16). í krufning-
arrannsókn Jónasar Hallgrímssonar og Hrafns
Tulinius sem stóð frá árinu 1966-1974 reyndust
23 af 246 körlum (9%) og 24 af 299 konum
(8%) sem voru 80 ára og eldri hafa kalkaða
ósæðarþröng (5).
Sjö sjúklingar í okkar rannsókn höfðu 20-29
mmHg hámarksþrýstingsfall yfir ósæðarloku.
Töluverðar líkur eru á því að að minnsta kosti
þrír þeirra sem höfðu <0,40 í útfallsbrot og
jafnvel fleiri hafi haft marktæka ósæðarþröng.
Ef þeir hefðu verið taldir með hefðu 15 sjúk-
lingar af 57 (26%) talist með marktæka ósæð-
arþröng. Ef gengið er út frá því að þeir sem
hafi ósæðarþröng hafi nær alltaf slagbilsóhljóð
(3) og um það bil helmingur áttræðra og eldri
hafi slagbilsóhljóð er líklegt að urn það bil 10%
þeirra hafi ósæðarþröng óháð því hvort hjá
þeim heyrist óhljóð. Mikilvægt er að greina
ósæðarþröng frá ósæðarlokukölkun þar sem
horfur hinna fyrrnefndu eru slæmar og krefjast
oft sérstakrar meðferðar.
Níutíu og eitt prósent af hjartaómuðum
sjúklingum með slagbilsóhljóð reyndust með
ósæðarlokukölkun með eða án marktækrar ós-
æðarþröngar. Það er sambærilegt við erlenda
rannsókn á sjúklingum 62-103 ára (meðalaldur
82 ±8 ár) þar sem 94% þeirra sem höfðu „ós-
æðar“-slagbilsóhljóð, greindust með þykknun
eða kölkun í ósæðarloku- eða rót, með M-
tækni og tvívíddarómskoðun. (3).
Míturlokuleki fannst hjá 44% sjúklinganna,
(1° af 4°) í nærri fjórum af hverjum fimm tilvik-
um. Aðrar rannsóknir hafa leitt í ljós hærra
algengi míturlokuleka eða upp í um 70% átt-
ræðra eða eldri sem yfirleitt er þá vægur (7).
Þó að seint í sjúkdómsgangi ósæðarþröngar
lækki gjarnan slagbils- og púlsþrýstingur hefur
verið talið að hjá öldruðum sé slagbils- og púls-
þrýstingur oft eðlilegur eða hækkaður. Ekki
var marktæk breyting á slagbils- og púlsþrýst-
ingi hjá þeim sein höfðu ósæðarþröng í okkar
rannsókn, né heldur var stöðubundið blóð-
þrýstingsfall algengara meðal þeirra. Prófað
var að horfa framhjá þeim sem höfðu 20-29
mmHg þrýstifall yfir ósæðarloku við útreikn-
inga, til að skerpa á andstæðum, þar sem þeir
gætu talist vera á „gráu svæði“ milli þess að
teljast með eða án ósæðarþröngar. Það breytti
engu, ekki kom heldur fram marktækur munur
á ofannefndum þremur þáttum á þann hátt.
Hjartavöðvaþykknun hjá sjúklingum með
ósæðarþröng er vel þekkt og kom því aukin
veggþykkt þeirra sem höfðu ósæðarþröng í
okkar rannsókn ekki á óvart.
Ef litið er á næmi læknanna þriggja til grein-
ingar á ósæðarþröng í heild, má segja að í þau
23 skipti sem þessir átta sjúklingar með ósæð-
arþröng voru skoðaðir, greindu læknarnir
sjúkdóminn í 19 skipti, í fjögur skipti var gerð
falsk-neikvæð greining. Næmi til greiningar ós-
æðarkölkunar og sértæki til greiningar ósæðar-
þröngar var slök vegna þess að tilhneiging var
til að greina ósæðarkölkun með þrýstifalli <30
mmHg sem ósæðarþröng. Þannig var gerð
falsk-jákvæð klínísk greining á ósæðarþröng í
37 skipti hjá 25 sjúklingum. Næmið var nokkru
betra en í áðurnefndri rannsókn McKillop og
félaga en sértækin var lakari (9).
Næmi til greiningar míturlokuleka var slakt
en sértæki góð, aðrar rannsóknir hafa sýnt að
einungis í rúmum helmingi tilfella þegar um er
að ræða míturlokuleka við Doppler rannsókn,
heyrist óhljóð svarandi til lekans og því síður
sem lekinn er minni (8). Auk þess að vera