Læknablaðið - 15.01.1997, Side 12

12
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
Fig.2. The injury severity sœre in 41 potients operated on for
liver injury 1968-1993 at the Reykjavik City Haspital.
lifrar þar sem lifrarbláæð hafði rifnað af. Rifan
í holæðina var saumuð saman með áframhald-
andi saum. Eftir það var gert lifrarhögg og var
skurðlínan frá holæðinni að ofan að hægri brún
galiblöðru að neðan (lobectomy). Bundið var
fyrir æðar og gallganga í skurðfletinum. Grönn
slanga var skilin eftir í gallblöðrunni og leidd
út. Aðgerðin tók um fjórar klukkustundir og
má telja víst að klemman hafi verið höfð á
lifrarrótinni í um tvær stundir en hún var tekin
af í fimm mínútur á 20 mínútna fresti. Gefnir
voru fimm lítrar af blóði í aðgerðinni. Kerar
voru lagðir inn að skurðfleti lifrar.
Tíu klukkustundum eftir að aðgerðinni lauk
gekkst sjúklingurinn undir aðgerð vegna end-
urblæðingar. Blæðingin var að þessu sinni frá
þindinni og var auðvelt að stöðva hana. Eftir
þetta heilsaðist sjúklingnum vel. Sjúklingur
dvaldist á gjörgæslu í tvær vikur og síðan á
skurðlækningadeild í um fjórar vikur. Auk lifr-
aráverkans var sjúklingurinn með verulega
fleiðruholsblæðingu sem var meðhöndluð með
kera og lærbrot sem var lagt í strekk og tafði
það fyrir útskrift. Tveimur vikum eftir slysið
var skuggaefni dælt um slönguna í gallblöðr-
unni og tekin mynd af gallgangakerfinu sem
eftir var. Var það eðlilegt, engin merki um leka
og slangan þá fjarlægð. Lifrarpróf sem höfðu
verið nokkuð brengluð fyrst eftir aðgerðina,
voru orðin eðlileg 10 dögum fyrir útskrift. Sjö
árum eftir slysið gekkst sjúklingurinn undir að-
gerð vegna garnastíflu af völdum samgróninga.
Að öðru leyti er sjúklingurinn við góða heilsu
20 árum eftir slysið.
Heildaráverkastig: Ef litið er á heildaráverk-
astigið (mynd 2) sést að 23 sjúklingar (56%)
voru með heildaráverkastig undir 16, það er að
segja með áverka sem yfirleitt er talinn lækn-
anlegur (5). Einn sjúklingur í þessum hópi lést,
en sá hafði óskurðtækt illkynja æxli í lifur, sem
rifnaði við högg á kviðinn. Sjúklingurinn lést
vegna endurblæðingar þremur dögum eftir að
reynt hafði verið að stilla blæðingu frá æxlinu.
Aðrir sjúklingar sem létust voru með heild-
aráverkastig upp á 41 eða meira (mynd 2).
Dauðsföll: Alls létust sjö sjúklingar:
1. Fjörtíu og fimm ára ökumaður bifreiðar
sem lenti í árekstri. Hann kom á sjúkrahúsið í
alvarlegu blæðingarlosti og með fjöláverka
(ISS= 41). Rifur í hægri lifrarlappa voru saum-
aðar. Sjúklingurinn lést úr kviðarholssýkingu
og nýrnabilun 11 dögum eftir aðgerð.
2. Fimmtíu og sex ára ökumaður úr umferð-
arslysi, með fjöláverka (ISS=41). Sjúklingur
var í alvarlegu blæðingarlosti og ofkældur við
komu á sjúkrahúsið. Rifur í hægri lifrarlappa
voru saumaðar. Sjúklingur lést úr fjöllíffæra-
bilun 17 dögum síðar.
3. Fimm ára barn sem varð fyrir bíl, með
fjöláverka (ISS=43). Rifa í vinstri lifrarlappa
var saumuð. Sjúklingur lést vegna heilaáverka
fimm dögum síðar.
4. Sex ára barn, vegfarandi í umferðarslysi,
með fjöláverka (ISS=50). Rifa í vinstri lifrar-
lappa var saumuð. Sjúklingur lést vegna heila-
og brjóstholsáverka fimm dögum síðar.
5. Fimmtíu og sjö ára maður sem fengið
hafði högg á kviðinn (ISS=9). Þetta var eina
dauðsfallið sem ekki var af völdum umferðar-
slyss. Sjúklingurinn reyndist hafa stóra skorpu-
lifur með illkynja lifraræxli (hepatocelluar
carcinoma) sem hafði rifnað. Æxlið var ekki
skurðtækt og rifan saumuð. Sjúklingur lést
vegna endurblæðingar þremur dögum síðar.
6. Níu ára barn sem varð fyrir bíl. Sjúklingur
var meðvitundarlaus, í djúpu losti og með
óreglu á hjartariti við komu á sjúkrahúsið
(ISS=50). Hann var barkaþræddur, gefið blóð
og fluttur strax á skurðstofu. Á brjóstkassa
vinstra megin var 15-20 sm löng gapandi rifa.
Við komu á skurðstofu var sjúklingur í hjarta-
stoppi. Gert var opið hjartahnoð í gegnum rif-
una og adrenalíni sprautað inn í hjartað. Sam-
tímis var kviðarholið opnað og helltust út tveir
til þrír lítrar af blóði. Hjartað fór í gang og
blóðþrýstingur var mælanlegur. Sjúklingurinn
reyndist hins vegar hafa margar djúpar rifur á
neðra borði lifrar á báðum löppum. Sennilega
var einnig rifa í holæð. Gífurleg blæðing var