Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.10.1997, Síða 19

Læknablaðið - 15.10.1997, Síða 19
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83 643 allir íbúarnir í þjónusturými voru þátttakendur í eigin mati, en aðeins helmingur fbúa í hjúkr- unarrými. Samkvæmt gögnunum voru nær allir skráðir sjálfráða, enda þótt um það bil helmingurinn hefði einhvers konar skerðingu á vitrænni getu, fleiri í hjúkrunarrými en færri í þjónustu- rými. Einungis 15% íbúa í hjúkrunarrými voru taldir fullkomlega sjálfstæðir í ákvörðunum er snertu daglegar athafnir. Um fjórðungur íbúa hafði umtalsverða heyrnarskerðingu. Allflestir gátu gert sig skilj- anlega með talmáli. Sjónskerðing var stórt vandamál þar sem þriðjungur íbúa í hjúkrunar- rými var með verulega eða mikið skerta sjón og annar þriðjungur með skerta sjón. Langflestir notuðu hjálpartæki vegna sjónskerðingar. Helstu sjúkdómsgreiningar reyndust heila- bilun, gigt, beinþynning, háþrýstingur, krans- æðasjúkdómur, þunglyndi, heilaáföll, kvíði, ský á auga og gláka. Helstu heilsufarskvartanir íbúanna voru hins vegar verkir, sérlega í lið- um, svimi, bjúgur, hægðatregða og mæði. Meðalfjöldi lyfja var 7,0 á höfuðborgarsvæðinu en 6,4 á Akureyri, sú tala nær einnig til víta- mína, kalks og húðlyfja. Fjórðungur tók geð- deyfðarlyf. Á höfuðborgarsvæðinu tóku 61,8% róandi lyf og svefnlyf, en 53,8% á Akureyri. Sjúkraþjálfun er algengasta sérhæfða þjálfunin sem aldraðir fá á öldrunarstofnunum. Reglu- lega er fylgst með heilsufari íbúanna og kemur það meðal annars fram í fjölda rannsókna sem framkvæmdar eru. íbúar í hjúkrunarrými búa við mikla færni- skerðingu hvað athafnir daglegs lífs varðar og þurfa mikla aðstoð. Einstaklingar í þjónustu- rými eru hins vegar nokkuð sjálfbjarga í at- höfnum daglegs lífs. Um helmingur íbúa í hjúkrunarrými líður fyrir lausheldni á þvagi. Um eða yfir 80% allra íbúa á öldrunarstofn- unum hafa gervitennur. Um þriðjungur íbúa í hjúkrunarrými á erfitt með að tyggja. Meðal- þyngd íbúa í hjúkrunarrými er lægri en íbúa í þjónusturými. Hátt hlutfall íbúanna fær fyrir- byggjandi húðmeðferð gegn sáramyndun og liggur á sérstökum rúmdýnum. Þrír fjórðu íbúanna í þjónusturými á auðvelt með samskipti við aðra, en liðlega 40% þeirra sem eru í hjúkrunarrými. Liðlega fimmtungur allra íbúa á öldrunarstofnunum tjáir sig um andlega vanlíðan. Helsta tómstundagamanið er fólgið í því að hlusta á útvarp og horfa á sjónvarp. Af heilsufarsástæðum geta einungis um 40% íbúa í hjúkrunarrými nýtt sér ljós- vakamiðla. Nærmynd þessi lýsir miklum heilsufars- vanda og færnitapi þeirra sem búa í hjúkrunar- rými. Þeir sem búa í þjónusturými eru alla jafnan sjálfbjarga, enda hafa þeir oftast vistast af félagslegum ástæðum ásamt með andlegri vanlíðan. Samanburður innan og milli stofn- ana, svo og alþjóðlegur samanburður mun verða lærdómsríkur og sýna hvar íslendingar standa vel og hvar þeir geti bætt sig. Dæmi um spurningar sem vakna eru: Hvaða áhætta er fólgin í því að fólk með vitræna skerðingu sé talið sjálfráða í fjármálum? Ábendingu um þetta efni hefur verið komið til dómsmálaráðu- neytisins. Er svefnlyfjanotkun á íslandi óhóf- leg? Hvað með notkun á geðdeyfðarlyfjum? Eru Islendingar betri en aðrar þjóðir í því að greina og meðhöndla þunglyndi meðal aldr- aðra? Þannig mætti lengi halda áfram. Alþjóðlegt samstarf, framtíðarsýn RAI mælitækið hefur verið tekið upp víða um heim og á árinu 1995 var ákveðið að allir íbúar öldrunarstofnana á íslandi skyldu metnir samkvæmt aðferðarfræði þess. Tölvunefnd hefur samþykkt verkefnið og mun trúnaðar- maður hennar útdeila sérstökum dulkennitöl- um til allra þeirra sem vistast á öldrunarstofn- anir, þannig að fyllstu persónuleyndar verði gætt við úrvinnslu gagna sem safnast. íslend- ingar sem vistast á elli- og hjúkrunarheimilum munu því njóta þeirrar framþróunar sem hlýst af notkun mælitækisins. Fagaðilar munu greina áhættuþætti hrörnunar og geta leitað leiða til að fyrirbyggja slíka hrörnun. Gæðavísarnir verða mikilvægir og möguleiki verður á því að greiða fyrir hjúkrunarheimilisþjónustu eftir þyngdarstuðlum hvers heimilis fyrir sig og tryggja þannig sjúklingum með miklar hjúkr- unarþarfir aðgang að hjúkrunarheimilum til jafns við þá sem þarfnast minni umönnunar. Islendingar eru í alþjóðlegu samstarfi um notkun RAI mælitækisins. Þjóðir frá öllum heimsálfum eru þátttakendur og nefnist al- þjóðahópurinn Inter-RAI. Innan Evrópu er talað um Euro-RAI og á Norðurlöndum Nord- RAI. Alþjóðlega kallast íslenski hópurinn Ice- RAI. Reynslan af mælitækinu á öldrunarstofn- unum þykir svo góð að nú er verið að hanna sambærilegt tæki fyrir heimahjúkrun aldraðra og standa vonir til þess að forprófa það mæli- tæki í Reykjavík á haustdögum 1997. Þá er
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.