Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.10.1997, Qupperneq 49

Læknablaðið - 15.10.1997, Qupperneq 49
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83 669 rannsóknir benda til að áhættan snúist við á tíræðisaldrinum (32). Pað sem kemur í veg fyrir að skýrar reikniniðurstöður fáist úr rann- sóknum af þessu tagi er breytileiki einstakling- anna sem eykst eftir því sem aldurinn færist yfir. Á vegum Konunglega breska lyflæknaskól- ans hefur verið gefin út skýrsla um forvarnir í læknisfræði. Fjallað er um forvarnir á efri árum í sérstökum kafla þar sem tekið er tillit til þess að aldraðir hafa sérstöðu hvað varðar almenna áhættuþætti (33). Eftirtalin atriði eru talin skipta máli fyrir aldraða: 1. Vindlingareykingar, kólesteróllækkandi mataræði, stjórnun blóðþrýstings. 2. Reglubundin líkamsrækt, endurhæfing eftir veikindi. 3. Hormónar eftir tíðahvörf hjá konum. 4. Lyfjaeftirlit. 5. Segavörn við gáttaflökti. 6. Að forðast vetrarkulda. 7. Árleg læknisskoðun fólks eldra en 75 ára. 8. Andleg, líkamleg og félagsleg virkni. Gott aðgengi að hágæða læknisfræði og félagslegri þjónustu. Fjölþátta öldrunarmat: Eitt af meginvið- fangsefnum öldrunarlækna er viðhald sjálfs- bjargargetu hins aldraða. Það stuðlar að því að einstaklingurinn geti dvalist lengur heima og minnkar þjónustuþörf þeirra sem dvelja á lang- legustofnunum fyrir aldraða. Reynt er að auka gæði lífsins með fjölþátta aðferðum (34). Öldr- unarmat er vinnutæki sem öldrunarlæknar nota í samstarfi við aðrar heilbrigðisstéttir. Sérstakir áhættuþættir eða öldrunarheilkenni hafa verið skilgreindir fyrir fjölþátta öldrunar- mat (tafla V). Öldrunarmati er nánar lýst í greinargerð norrænna öldrunarlækna, Öldrunarmat á Norðurlöndum, sem gefin var út hjá Heilbrigð- is- og tryggingamálaráðuneytinu árið 1996 (35). Margar rannsóknir á alhliða öldrunar- mati og öldrunarlækningum hafa sýnt jákvæð- an árangur þótt aðstæður hafi verið mismun- andi á þeim stöðum sem þær hafa verið gerðar. Forval sjúklinga, virkt öldrunarteymi, forráð meðferðar, góður tækjakostur og virkt eftirlit leggja grunn að markvissum árangri öldrunar- lækninga (36). Árangur forvarna: Nærtækasta aðferðin til að meta árangur forvarna á heilsufar íslensku þjóðarinnar er að skoða lifun hennar. Miðað við aðrar þjóðir hefur vel tekist til með áreið- Table V. Clinical targeting criteriafor geriatric assessment of the frail elderly. Cerebrovascular diseases Chronic and disabling illness Delirium Dependence in ADLs Depression Falls Incontinence Malnutrition Memory impairment Polypharmacy Pressure sore Prolonged bedrest Use of restraints Sensory impairments Socio-economic/family problems anlegar mannfjöldarannsóknir á íslandi og hef- ur Hagstofa Islands reiknað út ævilíkur við fæðingu fyrir íslendinga allt frá árinu 1860 (37,38). Ævilíkur við fæðingu hafa aukist allar götur síðan, en tafla VI sýnir þróunina undan- farin 75 ár. Ævilíkur íslendinga hafa aukist um 20 ár á þessum 75 árum. Fyrri 40 árin var ævilengdaraukningin 0,36 og 0,35 ár á ári fyrir karla og konur. Síðari 35 árin hefur aðeins hægt á eða 0,21 ár fyrir karla og 0,17 ár á ári fyrir konur. Fyrir 65 ára og eldri reiknast ævi- lengdaraukningin um 0,05 ár á ári fyrir allt tímabilið. Þeim sem náð hafa 100 ára aldri hefur einnig fjölgað frá árinu 1831 (39). Fjölgunin er nokk- Table VI. Life expectancy at birth in Iceland. Ten year periods Males Females 1921-30 56.2 61.0 1931-40 60.9 65.6 1941-50 66.1 70.3 1951-60 70.7 75.0 Increase per year 0.36 0.35 Five year periods Males Females 1961-65 70.8 76.2 1966-70 70.7 76.3 1971-75 71.6 77.5 1976-80 73.5 79.5 1981-85 74.1 79.9 1986-90 75.5 80.1 1991-95 77.1 81.0 Increase per year 0.21 0.17
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.