Læknablaðið - 15.02.1998, Síða 12

100
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
dreifingin veruleg og alls neyttu 47 konur
(14%) undir 800 mg á dag af kalki. Engin
marktæk fylgni fannst milli kalkneyslu og
beinmagns í hópnum í heild eða í einstökum
aldurshópum. Þegar litið var sérstaklega á 18
ára hópinn sem neytti undir 1000 mg af kalki á
dag fannst hins vegar marktæk fylgni milli
kalk- og beinmagns í mjöðm (21 kona), r=0,50,
p=0,02 (mynd 1) og svipað varðandi heildar-
beinþéttni í þessum aldurshópi, r=0,42,
p=0,051. Þegar heildarhópnum var skipt í
þrennt eftir kalkinntöku, var ekki marktækur
munur á heildarbeinmagni þessara hópa, 1,019,
1,025 og 1,032 g/cm2 að meðaltali (p>0,2).
Prótínneysla: Meðalneysla hópanna var á
bilinu 82-94 g á dag. Engin fylgni fannst milli
prótínneyslu og beinmagns né heldur milli
kalk-/ prótínhlutfalls og beinmagns.
Vítamín D: Tafla II sýnir meðalneyslu D-
vítamíns, sem var allsvipuð í öllum aldurshóp-
unum (p>0,l). Rúmlega helmingur þátttakenda
tók inn lýsi eða fjölvítamín. I töflu II sést einn-
ig meðalgildi 25-OH-D í blóði þátttakenda. Þar
ber að athuga að 16-20 ára hópurinn kom í
mælingu á tímabilinu febrúar til apríl en 25 ára
hópurinn í október og nóvember.
Mynd 2 sýnir samanburð á D-vítamínneyslu
og 25-OH-D þéttni í blóði í aldurshópnum
16-20 ára og reyndist fylgnistuðullinn aðeins
r=0,25, p<0,01 eða R:=0,06. í 25 ára aldurs-
hópnum var fylgni svipuð, r=0,20, p<0,05.
Fjörutíu og sex 16-20 ára hópnum (18,5%)
(hópar A og D á mynd 2) og 13 í 25 ára hópn-
um (15%) höfðu 25-OH-D gildi í blóði neðan
við 25 nmól/L. Á mynd 2 sést að flestir þátt-
takenda (hópur C á myndinni), sem neyttu yfir
10 pg af D-vítamíni á dag, höfðu 25-OH-D
gildi ofan við 25 nmól/L, en fáeinar (hópur D)
voru þó neðan þeirra marka.
í einþátta og fjölþátta samanburði á 25-OH-
D og D-vítamín inntöku við beinmagn fannst
engin marktæk fylgni í heildarhópnum eða ein-
stökum aldurshópum, nema milli beinmagns í
framhandlegg og 25-OH-D í 16 ára hópnum,
r=0,30, p<0,05. Samanburður á hópnum með
25-OH-D undir 25 nmól/L (n=59) og hópnum
með meira en 60 nmól/L (n=80) sýndi heldur
engan marktækan mun. Sá hópur (20 og 25 ára)
sem. hafði farið í ljósaböð á síðustu þremur
mánuðum, samkvæmt spurningakveri, hafði
42-55% hærra 25-OH-D gildi í blóði en hinn
hluti hópsins (p<0,05).
Hámarksbeinmagn: Hámarkslíkamshæð
virðist náð fyrir eða um 18 ára aldur. Tafla III
sýnir hins vegar beinmagnið eftir aldri og
virðist hámarksheildarbeinmagni (peak total
bone mass) náð í 20 ára aldurshópnum.
Niðurstaðan var þó mismunandi eftir beinum.
Þannig virðist hámarkinu náð við 20 ára aldur í
mjöðm og framhandlegg en í lendhrygg, sem
endurspeglar meira frauðbein, var beinmagnið
í 25 ára aldurshópnum um 1% hærra, sem þó
var ekki tölfræðilega marktækt. Hins vegar var
beinmagnið í mjöðm og lærleggshálsi um 3%
lægra (p<0,05) í 25 ára hópnuin en í 20 ára
hópnum.
Tími frá upphafi tíða: Marktæk fylgni
(r=0,30, p<0,01) var milli tímalengdar frá
upphafi tíða og beinmagns. Þessi fylgni var
mest í 16 ára aldurshópnum og reyndist enn
marktæk í 20 ára aldurshópnum en engin í 25
ára hópnum.
Reykingar: Reykingar voru algengastar í 18
ára hópnum (45%). Þær stúlkur höfðu reykt að
meðaltali 0,7 pakkaár og í þeim hópi var mark-
tæk neikvæð fylgni milli reykinga og heildar-
beinmagns, r=-0,38, p<0,01. í fjölþátta-
greiningu þar sem tekið var mið af líkams-
þyngd og fleiru komu reykingar enn út sem
marktæk breyta í 18 ára hópnum, p<0,05. I
öðrum aldurshópum, þar með talið 25 ára
hópnum þar sem 36% stúlknanna reyktu, var
ekki marktæk fylgni reykinga við beinmagnið.
í hópi 16 ára reyktu 15,3% og í 20 ára hópnum
34,4%.
Getnaðarvarnarpillan: Enginn marktækur
munur fannst á beinmagni þess hóps sem notað
hafði getnaðarvarnarpillu í samanburði við
hinar. í 25 ára aldurshópnum notuðu 45% getn-
aðarvarnarpillu og höfðu gert að meðaltali í
fimm ár. í hópi 16 ára var þetta hlutfall 8,4%,
meðal 18 ára 35,9% og 68,9% meðal tvítugra.
Af 25 ára konunum voru 37% mæður og
meðalbeinmagn þeirra hið sama og hinna.
Líkamsþyngd, mjúkvefja- og fitumagn: Tafla
II sýnir að líkamsþyngd fór vaxandi upp að 20
ára aldrinum og jafnframt jókst fitumagnið sem
hluti af líkamsþyngd úr 30 í 35%. Magn
mjúkvefja sem hluti líkamsþyngdar var mest í
16 ára hópnum (65%), en um 60% í 20 og 25
ára hópunum. í einföldum samanburði þessara
þátta við beinmagnið (tafla IV) fannst marktæk
fylgni við alla þættina í aldurshópnum 16-20
ára og við þyngd og mjúkvefjamagn í 25 ára
hópnum. Fylgnin var hins vegar sterkust við
mjúkvefjamagnið, r=0,38-0,53, p<0,01. Mark-