Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.2007, Qupperneq 13

DV Helgarblað föstudagur 6. júlí 2007 13
Elínborg trúði statt og stöðugt að
hún fengi börnin aftur ef hún hætti
að neyta áfengis. Það gerði hún og
stóð sig eins og klettur, eins og kem-
ur fram í bréfi Gests Vigfússonar, sem
leigði hjá henni herbergi.
„Þar sem þið hafið tekið börnin
af Elínborgu Þórarinsdóttur, vegna
þess að hún hafi brotið af sér í vín-
drykkju, þar sem þér teljið það svo
alvarlegt að hún sé ekki fær um að
hafa börnin hjá sér, þá vil ég láta
ykkur vita það að í vetur hefur hún
ekki verið í neinni óreglu og get ég
fært sönnur á það þar sem ég hef
verið á hennar heimili. Til dæmis
hefi ég farið með hana á tvö til þrjú
spilakvöld í viku og get sannað það
ef þér óskið eftir því og get fengið
staðfestingu á því ef þið óskið eft-
ir hjá þeim aðilum sem standa fyrir
þeim.... Hún hefur unnið við skúr-
ingar í þrjá mánuði og hefur aldrei
sést þar undir áhrifum áfengis.“(úr
bréfi Gests Vigfússonar til Barna-
verndarnefndar, dagsett 28. mars
1966)
Bróðurást og söknuður
„Mamma smakkaði ekki áfengi
frá þeim degi sem við vorum tek-
in fram til árins 1968 og aldrei eftir
að við komum af Kumbaravogi árið
1975 og til dauðadags árið 1991,“ seg-
ir Erna.„Ég hélt sjálf í þá von að við
værum á leiðinni heim fyrstu mán-
uðina,“ bætir hún við. „Svo gerði ég
mér grein fyrir að svo yrði ekki fyrr
en við værum orðin fullvaxta. Ég var
á Kumbaravogi þar til ég var orð-
in nítján ára. Mamma mátti koma í
heimsókn til okkar einu sinni í mán-
uði og það gerði hún nema eitt sum-
arið sem hún dvaldi með bræðrum
mínum í Álftaveri. Þegar hún kom í
heimsókn á Kumbaravog var henni
hvorki boðið vott né þurrt og fór
beint til herbergis míns með okkur.
Það var eina ástin og hlýjan sem við
fengum öll þessi tíu ár. Ég skildi hins
vegar ekki hvers vegna dró úr heim-
sóknum Ragnars bróður til okkar.
Þær skýringar fékk ég þegar ég fékk
bréf mömmu í hendur um daginn.“
„Getið þið ímyndað ykkur
hvernig honum líður að hafa ekki
systkinin litlu hjá sér því hann
elskar þau það heitt sem enginn
lýsir með orðum, enda er ég hætt
að láta hann fara í heimsókn til
þeirra því hann vill þá helst vera
heilan dag hjá þeim og helst að
taka þau með heim sem von er.
Einar og Erna geta nákvæmlega
verið hjá mér eins og Ragnar.“
(úr bréfi Elínborgar til Barna-
verndarnefndar, dagsett 20. apríl
1966)
Áttum sterka og
góða fjölskyldu
Erna segir að vissulega hafi hún
oft hugsað til skyldmenna sinna þau
ár sem hún dvaldi á Kumbaravogi og
aldrei náð tengingu við það að eng-
inn hefði viljað hafa þau systkinin,
hafi svo brýn þörf verið á að fjarlægja
þau frá móður sinni.
„Við lestur skýrslnanna og bréf-
anna sá ég svart á hvítu að öll fjöl-
skyldan var reiðubúin að taka okkur
að sér,“ segir hún. „Enda hefði ann-
að verið óeðlilegt og í engu samræmi
við þá miklu vináttu sem ríkti milli
mömmu og systkina hennar þar sem
samgangur var mikill.“
„Ef um áfengisbrot yrði að
ræða frá minni hálfu þá höfum við
ákveðið að þau Erna og Einar færu
til skyldfólks síns en ekki vanda-
lausra. Þau eiga marga góða að svo
vonandi takið þið þetta til greina.
Þið eigið ekki að þurfa að kvíða
neinu gagnvart þessum börnum
meir.“
(bréf Elínborgar til Barna-
verndarnefndar, 20. apríl 1966)
„Það er ljóst af lestri allra þess-
ara gagna að Þorkell Kristjánsson
hjá Barnaverndarnefnd Reykjavíkur
á þessum tíma hefur margoft gefið í
skyn við mömmu og lofað henni að
að við kæmum heim til hennar,“ seg-
ir Erna. „Það loforð var svikið jafnóð-
um og ég get ekki reynt að ímynda
mér þær sálarkvalir sem móðir mín
gekk í gegnum þegar hún barðist fyr-
ir því að fá okkur aftur til sín. Bréf
hennar til Barnaverndarráðs Íslands
er síðasta tilraun hennar til að fá okk-
ur aftur, en reyndar er enn verið að
leita að gögnum frá henni, þar sem
þau voru ekki vistuð undir henn-
ar nafni. Mér finnst ótrúlega sárt að
lesa bréfin hennar og skynja þann
sársauka sem hún upplifði.“
Vonarneisti á jólum
„Háttvirta Barnaverndarráð. Ég
bið ykkur í örvæntingu um hjálp
mér til handa. Þið einir getið það.
Ég á tvö börn á vegum Barnavernd-
arnefndar austur á Kumbaravogi
sem eru búin að vera þar síðan í
október í haust. Þau þurfa ekkert
á þessu að halda, sem betur fer og
þrá að koma heim þrátt fyrir allt
mitt brot í haust. Það er löngu búið
að gera allar ráðstafanir gagnvart
þessum börnum, áfengi munu þau
ekki sjá á mínu heimili framveg-
is. Ég sagði Þorkeli Kristjánssyni
skriflega að ef til áfengisbrota frá
minni hálfu kæmi, sem ég vona að
ekki komi til, þá erum við búin að
ráðstafa þessum börnum til skyld-
menna því þau eiga marga góða
að og ættu þau ekki að þurfa að al-
ast upp sem munaðarleysingjar....
Síðasta fundardag fyrir jól hringdi
ég í þann góða mann (Þorkel) og
bað hann um börnin fyrir jól. Ja,
það er nú fundur á eftir og skal ég
reyna það sem ég get fyrir þig. Ég
tók það þannig að hann ætlaði að
mæla með því að ég fengi þau dag-
inn eftir. Hringdi ég mjög spennt.
Þá var svarið „ekki fyrir jól“ svo
ég spyr hann hvort ég megi þá fá
þau fyrir áramót. Hann tók það
ekki af, en sagði mér að áramótin
væru ekki komin. Vonarneisti var
hjá mér svo á jólunum þegar börn-
in spurðu hvort þau mættu ekki
fara að koma heim, þá sagði ég:
„Kannski bráðum.““
„Mamma, viltu koma
með sængina mína“
„Bráðum“ kom aldrei. Börnin
voru á Kumbaravogi í tíu ár. Elín-
borg Þórarinsdóttir lést 3. mars árið
1991. Sextán árum síðar heldur dótt-
ir hennar á bréfunum sem Elínborg
skrifaði og veit þá í fyrsta sinn um
alla þá baráttu sem móðir hennar
háði fyrir börnin sín.
Síðasta bréfið í möppunni hennar
Ernu er skrifað af henni sjálfri í ág-
ústmánuði árið 1966. Þá virðist hún
vera að átta sig á að hún sé ekki á
leiðinni heim - en heldur engu að síð-
ur í vonina.
„Elsku mamma mín og pabbi
minn. Ég og Einar biðjum að heilsa
öllum. Mamma, viltu senda okkur
Einari pakka en viltu biðja Þor-
kel að leyfa okkur að fara heim.
Mamma viltu biðja Bíbí að koma á
sunnudaginn, en Brynja má koma
ef hún vill. Mamma viltu koma
með sængina mína og tvo svamp-
púðana. Viltu senda mér dúkk-
una mína sem Óli frændi gaf mér
og viltu koma með hitt bleika.
Mamma viltu koma með peru í
vasaljósið hans Einars. Mamma
viltu koma með lampann minn
með allavega ljós sem ég keypti í
Kjörgarði. Mamma, þú mátt eiga
Hörpudiskinn.“
annakristine@dv.is
„Mamma viltu koma með sængina mína og tvo
svamppúðana. Mamma viltu koma með peru í
vasaljósið hans Einars. Mamma viltu koma með
lampann minn með allavega ljós sem ég keypti í
Kjörgarði. Mamma, þú mátt eiga Hörpudiskinn.“
Minningar um móður „Ég man mömmu syngjandi, lesandi sögur fyrir okkur á
kvöldin og biðja með okkur bænirnar. Hún breiddi alltaf ofan á okkur og signdi
okkur fyrir svefninn,“ segir Erna agnarsdóttir sem skilur enn síður eftir að hún fékk
gögn í hendur, hvers vegna henni og bróður hennar var komið fyrir á barnaheimili á
vegum ríkisins.
Einar Þór og Erna, sumarið 1965
Þetta er síðasta myndin sem tekin var
af okkur meðan við vorum frjáls.
Með mömmu „Mamma var alltaf að
leika við okkur, setja rúllur í hárið á
mér, lesa fyrir okkur sögur og biðja
með okkur bænirnar.“
Síðasta afmælisveislan heima
hjá mömmu Þarna er ég með
dúkkuna sem ég bað mömmu að
koma með til mín á Kumbaravog.