Dagblaðið Vísir - DV - 27.07.2007, Blaðsíða 14

Föstudagur 27. júlí 200714 Helgarblað DV
hinir nýju landvættir íslands

Kolbrún Halldórsdóttir, þingmaður
Vinstri hreyfingarinnar - græns framboðs,
segir margvíslegar ógnir steðja að íslensku
samfélagi. Hún segir sumar þeirra vera
heimatilbúnar og innbyggðar í þjóðskipu-
lagið. „Þá er ég að meina þá ógn sem stafar
af löglegum og ólöglegum vímuefnum. Svo
er það náttúruváin sem vofir yfir okkur þótt
hún sé ekki þjóðfélagsleg og í þriðja lagi get-
ur verið utanaðkomandi ógn sem stafar af
óvinum í öðrum ríkjum,“ segir Kolbrún.
Hún segir miklu máli skipta að forgangs-
raða og setja þá peninga og orku sem til eru
í að vinna gegn raunverulegum ógnum. Sú
ógn að ekki hafi tekist að höndla áfengis-
vandann standi okkur nær en þær ógnir sem
stafa af öðrum þjóðum. Hún telur að byggja
þurfi upp forvarnir og efla eftirfylgni svo
hendinni sé ekki sleppt af áfengissjúkling-
um, fíkniefnaneytendum og föngum áður en
þeir ná að fóta sig í samfélaginu. „Staðreynd-
in er sú að það deyr fjöldi fólks úr ofneyslu
áfengis og fíkniefna á hverju ári en mér skilst
að fáir og líklega enginn Íslendingur hafi lát-
ið lífið vegna hryðjuverka,“ segir Kolbrún og
bætir við að nær væri að berjast gegn hungri
og eyða ójöfnuði í heiminum því það myndi
draga úr ógninni af voðaverkum.
Hvað varðar samskipti við aðrar þjóð-
ir telur Kolbrún að Ísland eigi að halla sér
frekar að Sameinuðu þjóðunum og Örygg-
isstofnun Evrópu. Þær stofnanir hafi gert
ákveðinn vegvísi um hvernig vinna skuli að
alþjóðlegu öryggi og þjóðarheill. Telur Kol-
brún rétt að nýta þá vinnu og þekkingu sem
er til staðar hjá þessum stofnunum í stað
þess að binda trúss sitt við Bandaríkjamenn
sem fundu upp stríðið gegn hryðjuverkum.
„NATO hefur látið Bandaríkin stjórna sér
og er farið að fókusera á stríð gegn hryðju-
verkum sem alþjóðastofnanir hafa gagnrýnt
harðlega. Ég tel verkefnið að tryggja heims-
frið betur komið hjá alþjóðastofnunum en
hernaðarbandalaginu NATO og Bandaríkja-
stjórn.“
Náttúruvána segir Kolbrún vera til stað-
ar og þess vegna þurfi að leggja meira af
mörkum til þess að efla rannsóknastofnan-
ir og efla menntun vísindamanna sem muni
hækka menntunarstig þjóðarinnar. Eins tel-
ur hún það raunverulega ógn að við kunn-
um ekki að fara með náttúrulegar auðlind-
ir landsins og hættuna á að fiskistofnarnir
verði ofveiddir. hrs@dv.is
FJÖLDI DEYR ÚR OFNEYSLUKolbrún Halldórs-dóttir telur sam-
vinnu við alþjóða-
stofnanir
skynsamlegri leið
til þess að vinna að
heimsfriði en að
binda trúss sitt við
Bandaríkin. Hún
telur nær að eyða
orkunni í að vinna
gegn vímuefna-
vanda og náttúruvá.
Kolbrún
Halldórsdóttir
Kolbrún segir það
raunverulega ógn
að illa sé farið með
náttúruauðlindir
landsins og hætta
sé á því að
fiskistofnar verði
ofveiddir.
„Ég tel að við þurfum helst að beina sjón-
um okkar að umferð skipa og báta við land-
ið. Samkvæmt öllum spám mun skipaumferð
margfaldast á næstu árum þegar siglingaleiðir
á Norður-Atlantshafi opnast,“ segir Georg Lár-
usson, forstjóri Landhelgisgæslunnar. Hann
bendir á að því muni fylgja stórfelld aukning á
olíu og gasi við Íslandsstrendur.
Vill annað nýtt skip
„Ég tel vera þörf á öðru varðskipi til viðbót-
ar því sem er í smíðum. Dómsmálaráðherr-
ann hefur nefnt þann möguleika,“ segir Georg.
Ástæðurnar segir hann vera aukna umferð
skipa og meiri kröfur sem gerðar eru til öryggis
á landgrunni okkar. Að sama skapi segir Georg
skipaumferð og öryggismál henni tengd ekki
einkamál Íslendinga heldur allra þeirra landa
sem eru við Norður-Atlantshafið. Ný eftirlits-
flugvél sem er í smíðum fyrir Landhelgisgæsl-
una verður á ábyrgð Íslendinga en hugsanlega
munu nágrannalönd okkar koma að rekstri og
notkun vélarinnar. „Nýir tímar kalla á breytt
skipulag og nýja tækni og hefur verið brugðist
við því með endurbyggingu núverandi varð-
skipa og smíði nýs skips sem áætlað er að verði
tilbúið árið 2009. Ég tel að við sinnum okkar
skyldum ágætlega en við verðum töluvert betur
búin með tilkomu nýrra tækja,“ segir Georg og
bætir við að stöðugt þurfi að vera á vaktinni og
fylgjast með framvindu mála.
Hætturnar vegna aukinnar skipaumferðar
segir Georg vera mesta í kringum olíu og gas-
flutninga sem ógnað geti umhverfinu því hætt-
an á að skip strandi eða lendi á ísjaka sé alltaf
fyrir hendi. Skemmtiferðaskipunum er oftast
siglt á nóttunni, yfirleitt á mikilli ferð og þá
geta orðið slys. Við slysum þarf að vera hægt
að bregðast hvort sem það er til að bjarga um-
hverfinu eða mannslífum.
Unnið að sameiginlegri strandgæslu
Strandlengja Íslands er 4.970 kílómetra
löng og hefur eftirlit í kringum landið
verið stóraukið og er nú unnið að frekari
tækjakosti til að bæta það enn frekar. Nýtt
fjareftirlitskerfi er í uppbyggingu auk þess
sem öll starfsemi Landhelgisgæslunnar
hefur verið endurskipulögð. Georg segir það
ekki bara breyttan raunveruleika sem hafi hrint
þessum framkvæmdum af stað því einnig fylgi
auknar alþjóðlegar kröfur sem meðal annars
jukust við brotthvarf varnarliðsins. „Nú er til
dæmis unnið að uppbyggingu þyrlubjörgunar-
sveitar í sam- starfi við nágranna okkar og
þá helst Norðmenn.“
Mesta samstarfið er við Dani sem stendur
en þeir eru yfirleitt með skip, með þyrlum inn-
anborðs, beggja vegna Íslands. Þá segir Georg
að Björn Bjarnason dómsmálaráðherra vinni
að því að koma á björgunarsamstarfi við Kan-
ada, Bretland og Bandaríkin. Til stendur að
næsta haust verði komin sameiginleg strand-
gæsla í Norður-Atlantshafi.
Hafa þurft að taka yfir stjórn skipa
Eftirlit með bátum og skipum er mikið en
Georg segir hugsanlegt að skip geti komist
óséð að landinu. Komið hefur fyrir að allt í einu
uppgötvast að skip hefur farið ótrúlega nærri
landinu og er það þá kannað strax. Athugað er
hverjir eru á ferðinni og hvaða erindi þeir eiga.
Dæmi eru um að skipstjórar hafa verið í annar-
legu ástandi og villtir fyrir vikið eða verið með
hættulegan farm þar sem umferð með slíkan
farm er ekki æskileg. „Við höfum þurft að yfir-
taka stjórn skipa. Við höfum heimild til þess í
nýju lögunum og hefur það verið gert nokkrum
sinnum,“ segir Georg en þá þarf að beina skip-
stjórnendum til hafnar. Það næst yfirleitt með
samkomulagi við áhöfnina þó samstarfsvilji sé
ekki alltaf í upphafi.
Georg Lárusson, forstjóri Landhelgisgæslunnar, telur mestu ógnina sem steðjar að land-
inu vera sífellt vaxandi skipaflutninga í Norður-Atlantshafi. Eitt varðskip er í smíðum og
telur Georg vera þörf á öðru til viðbótar þar sem spáð er fyrir um opnun siglingaleiða.
Unnið er að sameiginlegri strandgæslu í Norður-Atlantshafi með Kanadamönnum, Bret-
um og Bandaríkjamönnum.
vill FlEiri varÐsKiP
Georg Lárusson, forstjóri Landhelgisgæsl-
unnar alþjóðalegar kröfur eiga þátt í því að
landhelgisgæslan þarf að vera betur búin en
áður, umferð skipa fer sífellt vaxandi.
alla mætti Björn Bjarnason dómsmálaráðherra, Georg Lárusson, forstjóra Landhelgisgæslunnar, Jóhann R. Benediktsson, lög-
reglustjóra á Suðurnesjum, og Harald Johannessen ríkislögreglustjóra hina nýju landvætti Íslands. Þeir eru helstu yfirmenn örygg-
ismála Íslands og hafa það verkefni að gæta þess að öryggi þjóðarinnar sé tryggt.
Dómsmálaráðherra segir ekkert benda til þess að verið sé að undirbúa árás á Ísland frekar en nokkurt annað land í okkar heimshluta.
Hann telur mikilvægt að tryggja öryggi borgaranna gegn alþjóðlegum glæpum og tekur lögreglustjórinn á Suðurnesjum, Jóhann R. Bene-
diktsson, undir það og bætir við að halda þurfi vökunni gagnvart öfgahópum sem sífellt verða meira áberandi í nágrannalöndum okkar,
hvort sem um er að ræða trúarofstækismenn eða umhverfisöfgamenn. Georg Lárusson, forstjóri Landhelgisgæslunnar, hefur yfirum-
sjón með stóru hafsvæði en lögsaga Íslendinga er 760 þúsund ferkílómetrar og björgunarsvæðið sem þarf að sinna er 1,8 milljónir
ferkílómetra. Hann telur helstu ógnina felast í sífelldri aukningu umferðar skipa og báta við landið og er búist við að hún muni auk-
ast til muna ef spár um opnun siglingaleiða í Norður-Atlantshafi ganga eftir.