Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.02.1938, Qupperneq 42
38
ÞJÓÐIN
verð lán. Auk þess voru þetta afar-
erfiðir tímar fyrir rekstur ljæjar-
félaga, þar sem voru ófriðarárin.
Stórfelldar skuldir mynduðust hjá
þeim flestum, þar sem útgjaldalið-
irnir fóru svo geysilega fram úr á-
ætlun, sökum hækkandi verðlags,
og ofan á allt bættist eitt það mesta
atvinnuleysi, sem fvrir hæjarhúa
hefir komið, sem voru árin 1922 og
1923. Samt sem áður voru eignir
bæjarins umfram skuldir ca. 50 þús.
kr., og má það gott lieita, þegar
tekið er lillit til þess, að eignameg-
in voru Hvaleyrarkotin og alll iiæj-
arlandið, með öllum götum, færð
upp með nákvæmlega sama verð-
inu og landið hafði uppliaflega ver-
ið keypt fyrir, 110 þús. kr. En jafn-
aðarmenn voru ekki seinir á sér,
að hreyta þessari upphæð sér í hag.
Þegar á árinu 1927 er hæjarlandið
fært sem 350 þús. kr. virði og Hval-
evrarkotin sem 16 j)ús. kr., eða m.
ö. o. þessi eini liður liækkar eigna
megin á pappírnum, um 256 þús.
kr. Samt var þeim þetta ekki nóg;
það varð að sýna ennþá betri fjár-
hagslega afkomu bæjarins, og þvi
voru sömu liðir hækkaðir enn árið
1930; þá er bæjarlandið hækkað
upp i 500 þús. og Hvaleyrarkotin
upp í tæp 35 þús., m. ö. o. hækkun
á jiessum eina eignalið frá því 4
árum áður orðin 425 þús. kr., og
engin aukning orðið á landinu á
jjessum tima, nema þá sú, sem áð-
ur nefnd (Hamarskots- og Undir-
hamarséignin) og sem bærinn gaf
12 þús. kr. fyrir. Að visu má segja,
að rangt hafi verið að færa eignirn-
ar eins og áður var gjört, með kaup-
verði þeirra, en þetta, sem liér lief-
ir verið sagt, sýnir, á hvern liátt
eignaaukningin er orðin i reikning-
um bæjarins.
í árslok 1936 eru eignir umfram
skuldir taldar kr. 431.811, og eru
þar í innifalin útistandandi bæjar-
gjöld og inneign Iijá öðrum sveitar-
félögiun, að uppliæð tæpar 172 þús.
kr., sem óhætt er að segja, að ekki
fæst inn nema að hálfu levli, og
ætti þetta að nægja til þess að sýna
fram á, að fjárhag bæjarins er ver
komið nú, heldur en þegar jafnað-
armenn tóku við stjórninni. En
skuldir bæjarútgerðarinnar gleypa
jjessa eign, og meira til, eins og
siðar verður greint.
Þrátt fyrir góðæri, fyrstu árin,
sem jafnaðarmenn höfðu stjórn hér,
j)á er Jiað aðallega hið sívaxandi
atvinnuleysi og hin sívaxandi dýr-
tíð, sem ekki livað sízt er að kenna
aðgjörðum Alþingis hin síðari árin
og þar af leiðandi aukning fátækra-
framfærslunnar, sem er aðalorsök
J)ess, hvernig komið er. En einnig
má geta þess, að auk þess arna, hef-
ir verið allverulegur munur á fá-
tækraframfærinu viss ár, t. d. má
geta jiess, að fvrir árið 1934 var fá-
tækrastvrkur áætlaður kr. 100.000,
— en varð raunverulega 156.555 kr.
— og freistast maður til að halda,
að eittlivert samband hafi verið á
milli jiessarar hækkunar á fátækra-
stvrknum og Jíess, að tvennar kosn-
ingar fóru fram á j)ví ári, bæði bæj-
arstjórnarkosning og kosning til
Alþingis. Enda hefir hvorki fvrr né
síðar verið svo mikill munur á J)ess-
um liðum.