Sagnir - 01.04.1986, Qupperneq 77

Verkfallið 1955
Verkíallsvarsla. Verkfallsverðir hafa séð ástœðu til að stöðua þennan flutningabíl. Guðmundur J. Guðmundsson er hér íforsvari fgrír
uerkfallsvörðum eins og suo oft áður í þessu uerkfalli.
boðað verkfall kæmi ekki til fram-
kvæmda fyrr en í fyrsta lagi eftir 60
daga og ef vel væri haldið á málum,
væri hægt að leysa deiluna fyrir þann
tíma.
Verkfall
18. mars 1955 skall verkfallið á og
tóku í upphafi 7300 manns þátt í því.
Voru það verkalýðsfélög í Reykjavík
og Hafnarfirði sem fyrst lögðu niður
vinnu.14 Verkfallsstjórnin tók þá
ákvörðun í upphafi verkfallsins að
stöðva ekki mjólkurflutninga til
Reykjavíkur. Var sú ákvörðun vinsæl
meðal almennings. í samræmi við
þessa ákvörðun afboðuðu mjólkur-
fræðingar og starfsfólk í mjólkurbúð-
um verkfall.15
Fyrstu dagana leit út fyrir að verk-
falliö yrði skammvinnt. Atvinnurek-
endur buðu 7% kjarabætur. Það til-
boð stóð þó ekki lengi og var dregið
til baka. Ríkisstjórnin tilkynnti sátta-
nefnd á þriðja degi verkfallsins, að
hún hefði „ekkert til málanna að
leggja við lausn deilunnar".16 Eftir þá
yfirlýsingu var Ijóst að deilan var kom-
in í hnút. Hér reyndi á, hvor aðilinn
væri betur skipulagður í langar að-
gerðir. Var Ijóst frá upphafi að verk-
fallið var svo til algert; eining verka-
fólks náði þvert á allar pólitískar
skoðanir.17
Eggert Þorbjarnarson ritar um þær
aðferðir sem ofstækisfullir atvinnu-
rekendur og stuðningsmenn þeirra
beittu í verkfallinu í grein í Vinnan og
verkalýðurinn. Hann skiptir þeim að-
gerðum í þrennt:
í fyrsta lagi sú stefna þeirra að
knýja verkfallsmenn til ósigurs með
löngu verkfalli og horfa ekki í
stundarhagsmuni. í öðru lagi með
áróðri í því skyni að sundra verk-
fallsmönnum. Að þessu leyti var
skipulögð hatrömm áróðursherferð
gegn fagfélögum og meðlimum
þeirra og látið heita svo, að samn-
ingar strönduðu á þeim. í þriðja lagi
reyndu þeir að brjóta verkfallið á
bak aftur með „skipulagningu verk-
fallsbrota“.18
„Leningrad“ blandast
í málið
Það var á sviði verkfallsbrota sem
fylkingunum tveimur laust saman.
Þau fyrirtæki og einstaklingar sem
beittu sér fyrir verkfallsbrotum voru
fyrirlitin af almenningi. Einkum var
olíufélögunum beitt af mikilli heift
gegn verkfallsmönnum. Þegar fyrstu
verkfallsnóttina var gerð tilraun til
þess að lauma olíu á land í Örfirisey
og til átaka kom fyrsta verkfallskvöld-
ið, er landað var olíu í birgðastöð
B.P. í Laugarnesi.19 Þennan óróa
olíufélaganna má rekjatil þess að tvö
olíuskip biðu afgreiðslu og var dýr
hver sólarhringur sem þau voru látin
bíða. „Sagt var að sú upphæð hafi
numið 60 þúsund krónum á dag á
hvort skip.“20
Olíufélögin notuðu til verkfallsbrota
flutningaskipin Skeljung og Litlafell.
Voru þau í látlausum flutningum uns
Guðmundur J. Guðmundsson, for-
maður verkfallsnefndar Dagsbrúnar,
og Magnús Þ. Bjarnason, ritari A.S.I.,
stöðvuðu þá flutninga. Hannibal
Valdimarsson, forseti A.S.I., taldi þá
hafa stöðvað þá flutninga með „karl-
mannlegum og djarfmannlegum að-
gerðum".21
Olíuskipin, sem biðu afgreiðslu,
voru frá Ítalíu og Sovétríkjunum.
Sovéska skipið, Leningrad, lá inni á
Kollafirði og beið þar affermingar.
Fréttist að Skeljungur og Litlafell
hefðu siglt þangað til þess að ná sér
í olíu. Guðmundur J. Guðmundsson
SAQMIR 75