Sagnir - 01.04.1986, Blaðsíða 83

Umsögn um
6. árgang
Sagna
Helgi Skúli Kjartansson
S
S^Jjötti árgangur Sagna, 1985, er rit
sem viö fyrstu sýn vekur athygli fyrir
búning sinn fremur en efni; segja má
aö ritstjórnin steli aö vissu leyti sen-
unni frá höfundum, og segi ég henni
þaö til lofs en ekki lasts.
Umbrot og uppsetning er vandað
og kunnáttusamlegt. Mynda hefur
verið leitaö af mikilli elju, og þeim er
leyft aö njóta sín í talsverðri stækkun
þegar svo ber undir. Þá er þess of
sjaldgæfa velsæmis gætt aö birta
myndaskrá að heftislokum. Eitthvað
aöeins mætti fetta fingur út í punkta
og kommur í myndaskránni, en veru-
lega álitamáliö er hvort ekki sé sett
efni í myndaskrána sem betur ætti
heima í myndatextunum sjálfum,
einkum mannanöfn.
Þá hlýtur það aö vera vottur um
trausta og markvissa ritstjórn hve
samstæður blær er aö ýmsu leyti á
efni heftisins. Höfundar eru samtaka
um aö vanda málfar sitt og setja efnið
fram á aögengilegan hátt, laust við
allan háfræöilegan drunga. Inn-
gangsorð eru aö hverri grein eöa
stuttur inngangskafli, en aldrei hlut-
laus marklýsing, heldur einhvers kon-
ar áhugavaki, oft hnitmiðaður og vel
heppnaður. Eins eru sumir mynda-
textarnir, ekki einber staöreyndin um
hvað myndin sýni, heldur gripiö upp
áhugavekjandi efnisatriði, annaö
hvort beint úr greininni eöa jafnvel í
viöbót viö hana.
í þessari umsögn ætla ég raunar
ekki aö dvelja lengi viö hin almennu
einkenni Sagna, þótt athyglisverð
séu, heldur fjalla aðallega um grein-
arnar hverja fyrir sig, og fremur efnis-
atriöi þeirra en frágang eða framsetn-
ingu.
Fyrsta greinin, „Vesturgata 30“ eft-
ir Sigurð G. Magnússon, er megin-
hlutinn af samnefndum kafla í bók
höfundar, Lífsháttum í Reykjavík
1930-1940, sem út er komin síðan
greinin birtist. Þaö teljast þá varla
mannasiöir aö gagnrýna greinina
sem slika, úr því aö höfundur hefur
átt kost á að endurskoöa efni hennar
fyrir síðari birtingu. Lauslegur texta-
samanburður bendir samt til þess að
textinn í Sögnum geymi vissar lag-
færingar, bæöi á málfari og efnisröö,
sem láöst hafi að taka upp í bókina,
og þykist ég þar sjá ritstjórnina aö
verki. Meö greininni eru ekki tilvísan-
ir, aðeins heimildaskrá upp á þrjá liði,
og viröist tveimur þeirra ofaukið. Til-
færö er BA-ritgerð höfundar, en ég
held það sé góöur siður aö vitna ekki
í óprentuð eigin rit nema þau geymi
nánari upplýsingar eöa útskýringar;
hér mun ritgeröin geyma nokkurn
veginn sama efni og greinin sjálf og
því tilgangslaust að vísa lesandanum
þangað til frekari staöfestingar því
sem greinin segir. Þá er tilfærö blaöa-
grein sem samkvæmt tilvísun í bók-
inni er aðeins heimild fyrir einu efnis-
atriöi sem fellt hefur veriö brott úr
greininni. Eftir stendur hin eina rétta
heimild: viötöl við bræður tvo sem ól-
ust upp á Vesturgötunni.
Næsta grein, „Bjarnaborg" eftir
Hrefnu Róbertsdóttur og Sigríði Sig-
urðardóttur, er af sömu tegund, heim-
ilis- og mannlífslýsing, unnin aöal-
Iega úr viðtali við systur tvær sem
voru krakkar og unglingar í Bjarna-
borg 1916-30. (En hvort er svara-
skrá þeirra systra nr. 6874 eða 6784
í safni Þjóðháttadeildar?) Þó hefur
ötullega verið leitað viðbótarheimilda
um Bjarnaborgina og íbúa hennar,
bæöi prentaðra og óprentaðra.
Greinin geymir skemmtilegar svip-
myndir og er fróöleg um húsnæðis-
þrengslin í Reykjavík fyrr á árum.
„Félagshyggja og frelsisást" heitir
grein Helga Hannessonar um ritdeilu
þá er geisaði 1921 og 22 milli and-
stæðinga og málsvara samvinnu-
hreyfingarinnar. Helgi skrifar liðlegt
SAGMIR 81