Sveitarstjórnarmál


Sveitarstjórnarmál - 01.10.1999, Page 20

Sveitarstjórnarmál - 01.10.1999, Page 20
FJÁRMÁL Endurskoðun á tekjustofnum sveitarfélaga Ingimundur Sigurpálsson, bœjarstjóri Garðabœjar l. Gísli Brynjólfsson skáld hafði orð á því að það væri undarlegt að mað- ur skuli alltaf verða að vinna sér inn peninga, eins og maður hafí ekki nóg annað að gera. Því er hins vegar öðru vísi farið með hina jarðbundn- ari sveitarstjórnarmenn; þeir gera sér væntanlega grein fyrir því að tryggja verður næga peninga til þess að þeir hafí nóg að gera, og um það snýst umræðuefni sveitarstjórnar- manna um þessar mundir hvernig tekjustofnum sveitarfélaga verði sem best hagað. Umfjöllun um tekjustofha sveitar- félaga er gömul saga og ný. Ekki er við öðru að búast í fjölþættu og vax- andi samfélagi en að endurmeta verði reglulega kosti og galla gild- andi tekjustoftiakerfis og ekki síður markmið og leiðir í þjónustu sveit- arfélaganna við einstaklinga og fyr- irtæki. Ýmsar breytingar hafa verið gerðar á tekjustofnum sveitarfélaga og verkaskiptingu ríkis og sveitarfé- laga á undanfömum ámm. Þar má m.a. nefna að í ársbyijun 1972 tók ríkið að sér allan kostnað við lög- gæslu og almannatryggingar og aukinn kostnað við sjúkratrygging- ar, en á móti kom skerðing á heild- artekjum sveitarfélaga. Með lögum frá 1975 vom nokkur verkefni færð ffá ríki til sveitarfélaga og samhliða þeim breytingum vom tekjur Jöfn- unarsjóðs auknar nokkuð. Stórt skref var stigið í verkaskiptingu rík- is og sveitarfélaga með gildistöku verkaskiptalaga í ársbyrjun 1990. Þar var kveðið skýrar á um verka- skiptingu ríkis og sveitarfélaga og tekjuöflun sveitarfélaganna en áður hafði verið gert, og tóku sveitarfé- lögin að sér aukin verkefhi og fengu til þess auknar tekjur, en þær em á núgildandi verðlagi metnar á um 1,3 milljarða króna árlega. Þá er skemmst að minnast þeirra um- fangsmiklu breytinga sem gerðar vom á verkaskiptingu ríkis og sveit- arfélaga með yfírtöku sveitarfélaga á hlut ríkisins í rekstri gmnnskóla haustið 1996, en samhliða því vom sveitarfélögunum tryggðar auknar tekjur sem ætlað var að mæta kostn- aði við yfirtökuna. Auk þessara breytinga á tekju- stofnum sveitarfélaga og verka- skiptingu ríkis og sveitarfélaga hafa á undanfomum ámm verið sett fjöl- mörg lög þar sem sveitarfélögunum em lagðar auknar skyldur og fjárút- lát á herðar án þess að tekjur hafí beinlínis verið tryggðar jafnhliða. Er þar bæði um að ræða verkefni sem sveitarfélögunum er ætlað að leysa einum sér og eins sameiginleg verkefni ríkis og sveitarfélaga. Má í þvi sambandi nefna breytingar á lögum um gmnnskóla, breytingar á lögum um málefni fatlaðra, lög um félagsþjónustu sveitarfélaga, lög um virðisaukaskatt, lög um afnám að- stöðugjalds, lög um fjármagnstekju- skatt og raunar fjölmörg önnur sem ekki gefst tækifæri til að rekja hér frekar. Allar hafa þessar lagabreyt- ingar og lagasetningar hafl í för með sér auknar skyldur og fjárútlát án þess að sveitarfélögunum hafí jafh- hliða verið tryggðar nægar tekjur. I áhugaverðri og vandaðri skýrslu nefndar, sem stjórn sambandsins skipaði vorið 1997 til þess að fjalla um fjármálaleg samskipti ríkis og sveitarfélaga á ámnum 1990-1997 1. mynd. Mnijónir Heildartekjur ríkis og sveitarfélaga 1988-1997 króna 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 ‘Heimild: Þjóðhagsstofnun 1 1 Tekjur sveitarfélaga i Tekjur ríkissjóðs — — — — — — ..... ..... — — — - — — — f—- f ■ - — r- ■ r —j ~j —J 2 1 O

x

Sveitarstjórnarmál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sveitarstjórnarmál
https://timarit.is/publication/1063

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.