Sveitarstjórnarmál - 01.10.1999, Blaðsíða 37

FRÆÐSLUMAL
Svæðisbundin efling símenntunar
— Reynsla af Suðurnesjum
Ólafur Jón Ambjömsson, skólameistari Fjölbrautaskóla Suðumesja
Inngangur
Það er óhætt að segja að síðastlið-
in ár hefur umræða um menntamál á
íslandi verið meiri og ákafari en
marga undangengna áratugi. Flutn-
ingur gmnnskóla til sveitarfélaga og
ný lög um skólastigin hafa óneitan-
lega haft sitt að segja, en það sem er
athyglisvert við umræðuna nú er að
hún er almennari en áður og ekki
einungis bundin við skólafólk, aðra
fagaðila eða kjörna fulltrúa. For-
eldrar, aðilar vinnumarkaðar og
ekki síst fjölmiðlar hafa tekið virk-
ari þátt í umræðunni, verið gagnýnir
og lagt fram tillögur til úrbóta.
Sjálfsagt þyrfti að fara aftur til upp-
hafs sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar
til að fmna ámóta áhuga á menntun-
armálum í landinu.
Þessi umræða endurspeglar vissu-
lega þær áherslur sem em i heimin-
um nú sem staðfesta að skóla- og
menntamál em ekki lengur talin til
hinna svokölluðu „mjúku“ mála,
heldur forsenda samkeppnishæfni
þjóða á alþjóðlegum markaði og
mikilvægasti gmndvöllur hagsældar
ibúanna.
Einn meginþungi umræðunnar
hefur verið að ekki er lengur hægt
að ganga að því sem vísu að nokkur
raunvemlega ljúki námi þrátt fyrir
útskrift úr skóla. Störfúm fækkar ört
sem ekki krefjast einhverrar mennt-
unar og nýjum störfum - störfum
sem við ekki sáum fyrir fyrir ein-
ungis áratug - fjölgar enn örar.
Reynslan nægir ekki lengur ein og
sér. Hið formlega skólakerfí nær
einfaldlega ekki að undirbúa og
þjálfa nemendur fyrir öll þau störf
sem verða til - við sjáum þau ein-
faldlega ekki fyrir nægilega
snemma.
Til að mæta þörfúm nútímasam-
félags fyrir upplýst og þjálfað
vinnuafl og til þess að mæta ömm
breytingum samfélagsins þarf í raun
hvert og eitt okkar að vera tilbúið til
að „læra allt lífið“.
Starfstengt nám
(„...nokkrar ungar manns Persón-
ur af tvítugs aldri skuli útsendast til
Kaupinhafnar til að læra timbur-
manns, múr- og steinhöggvara pró-
fessionir til að innfæra aftur sömu
handverk hér í landet" (lögþ. bókin
1759, nr. 25).
Það hefúr löngum verið ljóst að
þrátt fyrir alla umræðu, áhuga og
vilja hefúr uppbygging og endumýj-
un starfsmenntunar reynst okkur Is-
lendingum erfítt verkefni og ekki
síst skólakerfinu. Tína mætti til ótal
skýringar á þessum vanda en eitt er
ljóst að starfsmenntun, hvort heldur
um er að ræða grunn- eða endur-
menntun, er dýr og verður aldrei til
árangurs nema með raunvemlegum
vilja og að ffumkvæði þess atvinnu-
lífs sem hún á að þjóna (ef ffá em
taldar lögbundnar stjórnvaldsað-
gerðir, (svo sem lög um iðnmennt-
un). Þetta em engin ný sannindi og
má sjá ein fyrstu dæmi þessa í til-
lögu Skúla Magnússonar landfógeta
(hér að ofan) þar sem vilji yfirvalda
til þess að létta byrði verslunarinnar
vegna kostnaðar við sendingu brota-
manna á Brimarhólm varð til bygg-
ingar „tugthússins“ sem nú hýsir
Stjórnarráðið og vegna skorts á
verkkunnáttu fyrir slíkar rammgerð-
ar byggingar.
„Tilraunaverkefni til efl-
ingar starfsmenntun á
Suöurnesjum“
í október 1995 samþykkti skóla-
nefnd Fjölbrautaskóla Suðurnesja
(FS) heildstæða áætlun um upp-
byggingu starfsmenntunar á Suður-
nesjum. Áætlun þessi tók í fyrsta
lagi til uppbyggingar nýrra starfs-
námsbrauta við skólann í tengslum
við atvinnulífið á Suðurnesjum. I
öðm lagi til endur- og símenntunn-
ar, í þriðja lagi til styrkingar svæðis-
bundinnar náms- og starfsráðgjafar
og í fjórða lagi til gæðamála á sviði
menntunar.
Áætlunin var í raun endurskoðun
og útvikkun á áætlun sem unnið
hafði verið effir í samvinnu við að-
ila vinnumarkaðar og sveitarfélög á
Suðumesjum frá 1990.
Kynningarrit samstarfs-
hóps um símenntun á
Suöurnesjum
Árið 1996 var Evrópskt ár sí-
menntunar og með því vildu Evr-
ópuþjóðir leggja áherslu á nauðsyn
þess að endumýja stöðugt þekkingu
sína og þjálfún starfsfólks á vinnu-
markaði. Evrópusambandið veitti af
þessu tilefni styrki til verkefna sem
tengdust símenntun.
Af þessu tilefni og með styrk ffá
Evrópusambandinu gaf áhuga-
mannahópur skipaður fulltrúum at-
vinnulífs, sveitarfélaga og skóla á
Suðumesjum út kynningarrit undir
titlinum „Framtíð íyrirtækja felst í
menntun og þjálfun starfsmanna“
með upplýsingum um starfsmennt-
un í atvinnulífmu og samkeppnis-
stöðu fyrirtækja. Bæklingurinn kom
227