Morgunblaðið - 03.03.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2012
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fyrsta skrefið í átaksverkefni til að
efla byggðina á sunnanverðu Snæ-
fellsnesi er að leggja áherslu á auð-
lindir og tækifæri svæðisins, ýta
undir bjartsýni og jákvæðni íbú-
anna og virkja þá sjálfa til þátttöku
í framfaraverkefnum. Verkefn-
isstjórinn telur það vænlegt til ár-
angurs og vísar meðal annars til vel
heppnaðs verkefnis í Skotlandi.
Atvinnuþróunarverkefnið nefnist
„Sveitavegurinn“. „Mig langar með
því að leggja áherslu á að við erum
sveitabyggð og undirstrika sveit-
arómantíkina. Vegurinn hér um
sveitirnar er beinn og breiður og
þaðan sést vel yfir alla byggðina,
blómleg býli með kýr og kindur á
beit. Þetta er meðal annars sérstaða
okkar og við eigum að nýta hana,“
segir Margrét Björk Björnsdóttir
atvinnuráðgjafi sem er hugmynda-
smiðurinn að verkefninu og verk-
efnisstjóri. Sjálf er hún búsett á í
sveitinni.
Verkefnið er tilraun til þriggja
ára og á að vinna þannig að aðferða-
fræðin geti nýst víðar. Það er kynnt
fyrir íbúum nú í byrjun mánaðarins.
Verkefnið tekur til Eyja- og
Miklaholtshrepps sem er sjálfstætt
sveitarfélag og Staðarsveitar og
Breiðuvíkur sem eru í Snæfellsbæ.
Svæðið afmarkast af Haffjarðará í
suðri og Hellnum í vestri.
Drifkraftur breytinga
Átakið er hugsað eins og klasa-
samstarf nema hvað það verður
þverfaglegt vegna þess að tekið er
fyrir tiltekið svæði þar sem margs-
konar starfsemi fer fram. Mark-
miðið er að efla fólkið sjálft til að
styrkja byggðina.
Þegar Margrét var í ferða-
málafræði á Hólum skoðaði hún
verkefni sem unnið var að á Hofsósi
og gekk út á að efla fólk til að tak-
ast á við uppbyggingu eftir
áföll í atvinnulífinu. Henni
gafst síðan kostur á því að
kynna sér og vinna að
byggðaverkefni í Skot-
landi sem grundvallast
á svipaðri hug-
myndafræði.
Mikil hnignun hafði
orðið í Cairndow í Lock
Fyn-firði á vesturströnd
Skotlands. Þar hafði íbú-
um fækkað og meðalaldur
íbúa orðinn hár.
Búið var að
leggja niður
grunnskólann,
leikskólann og
pósthúsið. Allt
eru þetta kunn-
ugleg einkenni
hnignunar í sveitum á Ís-
landi. Brugðist var við með
því að efla samfélags-
andann og hvetja
fólk til dáða. Mar-
grét segir að það
hafi gengið vel.
Þegar fólk hafi far-
ið að ræða saman
um tækifæri svæðisins hafi
komið í ljós að margir voru
með svipaðar hugmyndir
um uppbyggingu sem þeir
gátu unnið saman að. Þeir
sáu möguleika til atvinnu-
sköpunar í firðinum og
þar var meðal annars farið í fiskeldi
sem hefur svo vafið upp á sig. Í
kringum það varð til matvæla-
vinnsla, verslanir og veitingastaðir.
Þegar Margrét var þarna á árinu
2007 hafði mjög fjölgað í sveitinni
og leikskóli tekinn til starfa. Vanda-
málið var hins vegar að ekki var til
húsnæði fyrir fólkið sem þangað
vildi flytja og var verið að skipu-
leggja íbúðahverfi.
Margrét telur að skoska verk-
efnið sé gott dæmi um það hvernig
jákvæðni, bjartsýni og hvatning
getur smitað út frá
sér og orðið drifkraftur breyt-
inga í litlum byggðarlögum.
„Ég veit ekki hvort við fáum
svona kraftaverk en ef við náum
upp sömu stemningu getur fólkið
hér gert ýmislegt. Því er þetta
verkefni undir heimamönnum kom-
ið,“ segir Margrét Björk.
Hún segir að ýmis tækifæri séu á
sunnanverðu Snæfellsnesi. Svæðið
sé þægilegt til búsetu og fallegt.
Ungt fólk sem þar hafi alist upp
langi að snúa heim.
Eftir samdrátt
í landbúnaði og
fækkun bænda-
býla síðustu
áratugi hefur
ferðaþjón-
usta verið vaxt-
arbroddur í atvinnulífinu. Margrét
telur að enn séu möguleikar, til
dæmis á að nýta náttúruna betur til
vöruþróunar af ýmsu tagi. „Þjóð-
garðurinn Snæfellsjökull gefur okk-
ur líka tækifæri sem ekki allir
hafa.“
Efla byggðina með jákvæðni
 Boltanum er varpað til íbúanna sjálfra í atvinnuþróunarverkefninu Sveitaveginum á Snæfellsnesi
 Getum gert kraftaverk ef stemmningin næst upp, segir Margrét Björk Björnsdóttir verkefnisstjóri
Ljósmynd/www.mats.is
Sveitavegur Beinn og greiður vegur liggur um Staðarsveit. Fjölsótt ferðamannaleið allt árið og telja heimamenn ýmis tækifæri felast í því.
Margrét Björk Björnsdóttir,
verkefnisstjóri „Sveitaveg-
arins“, er á heimavelli og þekk-
ir auk þess vel það tilfinn-
ingarót sem fylgir því að taka
ákvarðanir um að flytja í burtu.
Hún er fædd og alin upp á
sunnanverðu Snæfellsnesi. Er
gift fjögurra barna móðir
og býr í Böðvarsholti í
Staðarsveit.
Margrét tekur dæmi
af sjálfri sér í grein-
argerð um atvinnuþró-
unarverkefnið Sveitaveginn á
Snæ- fellsnesi. Árið 2000
þurftu þau hjónin að
taka stóra ákvörðun í
lífi sínu, um það hvort
þau ættu að flytja
með fjölskylduna
burt úr sveitinni
sinni eða ráðast í
einhverja nýsköpun og upp-
byggingu á staðnum. Fjöl-
skyldan flutti burt.
„Það var mjög erfið ákvörðun
sem tekin var heima við eldhús-
borðið eftir miklar tilfinn-
ingasveiflur og heilabrot – en
byggði samt algerlega á
þröngri sýn á það hvaða mögu-
leika þessi fjölskylda hefði til
atvinnu og uppbyggingar miðað
við þá staðhætti, mannvirki,
landrými, vélakost og mannafla
sem hún hafði á að skipa á sinni
bújörð.“
Hún segir að ekki hafi verið
hugsað út fyrir túnfótinn, hvort
möguleikar væru til uppbygg-
ingar með öðrum eða að nýta ein-
hver önnur tækifæri á svæðinu.
Ekki hafi heldur verið hugsað um
hvaða áhrif það hefði á sam-
félagið að þessi fjölskylda flytti
burt, enda nógu erfitt að taka svo
stóra ákvörðun fyrir sjálfan sig
og sína fjölskyldu, segir Margrét
og bætir því við að þá hefði verið
dýrmætt að búa við virkari um-
ræðu um möguleika og tækifæri
og þéttara stuðningsnet til að
vinna að uppbyggingu.
Þau fluttu aftur heim eftir sjö
ár og Margrét gat nýtt þá mennt-
un og þekkingu sem hún hafði
aflað sér í „útlegðinni“ og nú
langar hana til að láta samfélagið
njóta góðs af. helgi@mbl.is
Ekki var hugsað
út fyrir túnfótinn
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Verkefnisstjóri Margrét Björk
Björnsdóttir stýrir atvinnuþróun-
arverkefni á Snæfellsnesi.
Allt á einum stað!
Þín ánægja er okkar markmið
vodafone.is
Vertu í stöðugu sambandi við vinina
í gegnum Facebook, Twitter og aðra
samfélagsmiðla með Lumia 800.
Kynntu þér málið í næstu verslun
okkar eða á vodafone.is