Morgunblaðið - 08.05.2012, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. MAÍ 2012
Vorverkin Að mörgu er að huga á vorin og hér gerir Sigurður Örn bátinn Jónas feita kláran fyrir sumarið en Jónas feiti er bátur á vegum Sigluness, sem notaður er í ferðir með börn á sumrin.
Ómar
Einhvers staðar var
skrifað að Jón Hregg-
viðsson á Rein væri per-
sónugervingur íslenskr-
ar alþýðu sem sætir
ókjörum. Hýðing Jóns
fyrir snærisþjófnað lýsir
refsihörku yfirvalda á
Íslandi forðum tíð og
spurt er hvort hverfa
eigi aftur til þeirrar for-
tíðar með ótæpilegu
valdi eftirlitsstofnana. Í
lögum um stjórn fiskveiða, tengdum
lögum og reglugerð eru þeim starfs-
mönnum hafna sem annast vigtun
sjávarafla lagðar á herðar býsna
merkilegar skyldur og ábyrgð, sem í
öðrum starfsgreinum þættu svo með
ólíkindum íþyngjandi að óviðunandi
þætti. Hafnasamband Íslands hefur
talað fyrir daufum eyrum um breyt-
ingar á þessu og ekki bætir úr skák
þegar fyrirhugaðar breytingar á lög-
unum um stjórn fiskveiða herða
heldur þær kröfur sem gerðar eru til
þessara starfsmanna.
Löngu fyrir daga fiskveiðstjórn-
unarkerfisins hafa hafnarstarfsmenn
annast vigtun sjávarafla, enda er
það forsenda fyrir aflagjaldstekjum
hafnanna. Við upptöku kvótakerf-
isins sá ríkið sér leik á borði og nýtti
vigtar og starfskrafta hafnanna – án
endurgjalds – til að afla þeirra upp-
lýsinga sem þurfti til að henda
reiður á lönduðum afla. Hægt og bít-
andi hefur ríkið síðan hert allt reglu-
verk sem að þessu snýr, krafist
meiri upplýsinga, sett tímamörk á
upplýsingagjöfina og fært eftirlits-
stofnun sinni víðtækar heimildir til
að tyfta starfsmenn, sekta og refsa,
ef þeir víkja frá þessum kröfum. Nú
er starfsfólk hafna allt hið prýðileg-
asta fólk og vandséð hvað reki yfir-
völd til þess að sveifla refsivendi sín-
um yfir hausamótum þess umfram
aðrar starfsstéttir. Samkvæmt fyrir-
liggjandi frumvarpi um stjórn fisk-
veiða er meðal annars
kveðið á um að stjórn-
valdssektum skuli beitt
óháð því hvort lögbrot sé
framið af ásetningi eða
gáleysi. Ábyrgð hafnar-
starfsmanna sem annast
vigtun sjávarafla er því
hlutlæg – og engar eða
litlar málsbætur ef út af
er brugðið. Til þess að
hnútarnir á svipunni séu
nægilega ógnandi geta
stjórnvaldssektir starfs-
mannanna numið frá 50 þúsund
krónum upp í 50 milljónir króna, en
sektir hafnanna sem lögaðila frá 250
þúsundum króna upp í 250 milljónir
króna. Til öryggis er kveðið á um að
gjalddagi sektanna sé 30 dögum eft-
ir ákvörðun þeirra. Sektarramminn
er því víður og breiður – enda telja
höfundar eflaust að hin breiðu bök
vigtarmanna þoli ekki síður vand-
arhöggin en Jón Hreggviðsson forð-
um.
Enginn amast við nauðsynlegu
eftirliti, en sú þróun að færa eft-
irlitsstofnunum óheft vald til ákvörð-
unar sekta er ekki aðeins var-
hugaverð heldur til þess fallin að
draga verulega úr réttaröryggi.
Slíkt er óviðunandi. Þess vegna er
skorað á Alþingi að gæta nú vel að
því sem sett er í lög og þess krafist
að hóflaus útdeiling refsiheimilda
gagnvart bryggjukörlum verði
stöðvuð.
Eftir Gísla Gíslason
»Nú er starfsfólk hafna
allt hið prýðilegasta
fólk og vandséð hvað reki
yfirvöld til þess að sveifla
refsivendi sínum yfir
hausamótum þess.
Gísli Gíslason
Ástæðulaus refsigleði
Höfundur er formaður Hafna-
sambands Íslands og hafnarstjóri
Faxaflóahafna sf.
Það dylst engum
sem fylgist með störf-
um Alþingis að þar er
samgönguáætlun í
vinnslu og meðförum.
Mörgum finnst nóg
um biðina eftir sjálf-
sögðum samgöngu-
úrbótum víðsvegar
um landið. Gerð nýrra
Norðfjarðarganga,
sem enn einu sinni eru
til umfjöllunar í sam-
gönguáætlun, er mér mjög hug-
leikin. Því miður lítur út fyrir að
þeim verði enn einu sinni frestað.
Íbúar Austurlands hafa beðið
nýrra Norðfjarðarganga um ára-
tugaskeið. Þau leysa gömlu Odds-
skarðsgöngin af hólmi sem eru
sannarlega barn síns tíma. Vegur-
inn að göngunum er með allt að
13% halla og mörgum erfiðum og
kröppum beygjum. Núverandi
Oddsskarðsgöng eru einbreið og
þröng, í yfir 600 metra hæð og í
þeim miðjum er blindhæð! Daglega
molna steinar úr berginu og falla á
veginn.
Vegurinn um Oddsskarð og
gegnum þessi úreltu göng er þjóð-
vegur í þéttbýli. Þessi farartálmi er
í Fjarðabyggð og klýfur sveitarfé-
lag í tvennt á milli hverfa þess. Um
þennan erfiða fjallveg fara yfir
þrjátíu þúsund manns á ári með
skipulögðum samgöngum til að
sækja vinnu, skóla, þjónustu Fjórð-
ungssjúkrahússins, opinbera þjón-
ustu og til stunda íþróttir svo eitt-
hvað sé nefnt. Þá eru ótaldir allir
þeir 500 einkabílar sem fara að
meðaltali um Oddsskarð á sólar-
hring. Yfir þennan fjallveg voru að
auki flutt 25 þúsund tonn af sjáv-
arafurðum á síðasta ári frá Norð-
firði enda er þar land-
að tæplega 15% af
heildarkvóta sjávar-
útvegsins árlega.
Af hverju þurfum
við, íbúar á Austur-
landi, enn einu sinni
að benda á öll þau rök
sem legið hafa fyrir
svo árum skiptir um
nauðsyn þessarar
sjálfsögðu samgöngu-
bótar? Er það kannski
svo að nýr vegur og ný
göng séu ekki þjóð-
hagslega hagkvæm?
Þeirri spurningu er hægt að svara
strax, því fáar samgöngubætur eru
jafn þjóðhagslega hagkvæmar og
ný Norðfjarðargöng.
Í Fjarðabyggð verða til nærri
23% af útflutningsverðmætum
þjóðarinnar í formi áls og sjávaraf-
urða. Fjarðabyggð er samfélag
sem aldrei sefur og þarf á því að
halda að samgöngur innan þess séu
greiðar svo þetta öfluga atvinnu-
og þjónustusvæði á Mið-Austur-
landi geti þrifist með eðlilegum
hætti og haldið áfram að skila mikl-
um verðmætum í þjóðarbúið.
Á Norðfirði er bæði Fjórðungs-
sjúkrahús Austurlands og Verk-
menntaskóli Austurlands sem
þjóna öllum fjórðungnum. Nú þeg-
ar ríkisvaldið horfir til þess að ná
hámarkshagræðingu á öllum svið-
um sinnar þjónustu hlýtur að vera
skilningur á því að aðgengi að þess-
um stofnunum sé til framtíðar sem
auðveldast öllum íbúum fjórðungs-
ins.
Allur sá kostnaður sem nú skap-
ast við snjóruðning á Oddsskarði
mundi sparast við að fá göng sem
tengja saman Norðfjörð og Eski-
fjörð á láglendi. Gríðarlegar upp-
hæðir myndu sparast í eldsneytis-
kostnaði enda er núverandi vegur
um Oddsskarð er það brattur að
eldsneytiseyðsla bifreiða sem þar
fara um er mjög mikil. Reiknings-
dæmið um þjóðhagslega hag-
kvæmni verður ekki einfaldara en
þetta – ný Norðfjarðargöng eru
nauðsyn.
Þá er ótalið að þegar sveitarfé-
lagið Fjarðabyggð var myndað með
sameiningu rótgróinna bæja og
hreppa, fyrst 1998 og svo aftur
2006, þá sýndu íbúarnir fordæmi
sem ríkisvaldinu var hugleikið, að
fækka og stækka sveitarfélög. Í að-
draganda beggja þessara samein-
ingarkosninga lofuðu fulltrúar rík-
isins samgöngubótum til að hægt
væri að sameina hið nýja sveitarfé-
lag. Ekki stóð heldur á slíkum lof-
orðum þegar Alcoa gerði samninga
við stjórnvöld um byggingu álvers í
Fjarðabyggð árið 2003. Þá var það
ríkisins að styrkja innviði sam-
félagsins til að sveitarfélagið gæti
orðið að einu stóru atvinnu- og
þjónustusvæði og gæti tekist á við
þetta verkefni. Þar var þörfin fyrir
ný Norðfjarðargöng brýnust. Og
enn bíðum við!
Við getum ekki beðið lengur.
Þarf kannski eitt slysið enn að
verða á Oddsskarði til að fram-
kvæmdir hefjist við ný Norðfjarð-
argöng?
Eftir Jón Björn
Hákonarson » Fjarðabyggð er öfl-
ugt atvinnu- og
þjónustusvæði, sam-
félag sem aldrei sefur
og þarf greiðar sam-
göngur til að skila verð-
mætum í þjóðarbúið.
Jón Björn
Hákonarson
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
Fjarðabyggðar.
Norðfjarðargöng – þjóðhags-
lega hagkvæm framkvæmd