SunnudagsMogginn - 13.05.2012, Blaðsíða 28

28 13. maí 2012
ismálum og á margan hátt barnaleg sem féllu ekki
í kramið hjá femínistum. Með árunum hafa skoð-
anir mínar á þessum málum breyst mjög mikið.
Þegar ég fór út á vinnumarkaðinn árið 1984 eftir
háskólanám þá voru margir góðir hlutir að gerast í
jafnréttismálum en ég var ekkert sérstaklega að
velta þeim fyrir mér. Nú er mér ljóst að það hefur
miðað bæði hægt og illa. Ég fór niður í fjár-
málaráðuneyti um daginn til að funda með fyrstu
konunni sem er fjármálaráðherra landsins og á
veggnum bak við hana voru tvær langar mynda-
raðir af köllunum sem voru fyrirrennarar hennar.
Mér finnst það ansi lýsandi fyrir stöðu jafnrétt-
ismála og hversu hægt hefur gengið í að auka hlut
kvenna í áhrifastörfum.“
Vil láta verkin tala
Þú hugleiddir um tíma að fara í forsetaframboð.
Af hverju hugleiddirðu það og af hverju ákvaðstu
að fara ekki?
„Ég hugleiddi hvort kraftar mínir, reynsla og
það sem ég stend fyrir núna gæti nýst í þessu
embætti. Svo rann smám saman upp fyrir mér að
þetta væri ekki starf fyrir mig. Forsetaembættið er
þannig að forsetinn verður meira og minna að fara
eftir fyrirfram ákveðinni dagskrá. Í forsetaemb-
ætti gæti ég ekki verið að starfa að þeim góðu mál-
um sem ég er að vinna við í dag. Svo er auðvitað
eitt að fara í slaginn og annað að sigra. Framboði
fylgir líka fjárhagsleg áhætta sem ég var ekki
reiðubúin að taka. Þannig að ég ákvað að fara ekki
í framboð og er alveg sátt við það.“
Finnst þér forsetaembættið hafa þróast á rétt-
an hátt?
„Að sumu leyti. Ég er ánægð með að forsetinn
skuli hafa virkjað synjunarákvæðið. Ólafur Ragn-
ar Grímsson hefur að mörgu leyti unnið gott starf
þótt mér hafi á tímabili fundist hann líma sig of
fast við útrásarvíkingana. Undanfarið hefur hallað
undan fæti hjá honum og í stað þess að hætta með
glæsibrag um áramót fór af stað leikrit sem mér
líkaði ekki við, auk þess sem mér finnst alltof
mikið að forseti sitji í fimm kjörtímabil. Það er nóg
af fólki sem getur gegnt forsetaembættinu og það
er gott fyrir þjóðina að þar sé skipt reglulega um
manneskju.“
Mér hefur verið sagt að þú sért hlédræg mann-
eskja. Er það rétt lýsing á þér?
„Nei ég er ekki beint hlédræg, það er frekar að
ég sé lítið fyrir samkvæmislífið og mikil fjöl-
skyldumanneskja. Ég tími allavega ekki að eyða
því að veita þeim tækifæri til menntunar sem svo
aftur leiðir til þess að þær fá vinnu sem gerir þeim
kleift að sjá sér farborða.“
Synjun frá RÚV
Núna ertu komin í allt annars konu vinnu en
fjölmiðlavinnu. Það hljóta að vera viðbrigði eftir
svo langan tíma í fjölmiðlum.
„Ég vann í föstu starfi við fjölmiðla í tæp þrjátíu
ár svo þetta voru mikil viðbrigði. Fjölmiðlamaður
hugsar á ýmsan hátt á mjög mótaðan hátt, hann er
stöðugt að passa upp á að efnið sem hann fram-
leiðir uppfylli ákveðin skilyrði, hann gætir hlut-
lægni og hefur lítinn tíma til að hugsa um hvað
hann sjálfur vill. Í fjölmiðlastarfi hefur maður litla
orku til að gefa í önnur störf utan vinnunnar. Þeg-
ar ég losnaði úr þessu boxi, reyndar ekki sjálf-
viljug, þá fann ég fyrir ríkri þörf til að láta gott af
mér leiða og gera nýja hluti.“
Það hlýtur að hafa verið áfall að missa vinn-
una eftir áratuga starf. Hélstu ekki að þú værir
nokkuð örugg í starfi?
„Jú, ég hafði alltaf staðið mína pligt og á dauða
mínum átti ég von fremur en að missa vinnuna.
Að missa vinnuna er eins og að ganga í gegnum
sorgarferli og ég er ekki búin að jafna mig ennþá.
Ég með mitt langlundargeð hef í tvígang sótt um
að hafa umsjón með þáttum hjá RÚV eftir upp-
sögnina en í bæði skiptin fengið synjun.
Hugsanlega verður maður dálítið hrokafullur af
velgengni sem virðist ætla að vera endalaus.
Kannski kveikti uppsögnin hjá mér hjartabál, sem
gerði að verkum að ég vildi nýta orkuna til að
hjálpa öðrum sem finna til og eiga bágt.“
Saknarðu fjölmiðlavinnunnar?
„Já, ég geri það. Ég myndi síður vilja fara aftur í
beinharða fréttamennsku en gæti vel hugsað mér
að vinna við fréttatengt efni eða annars konar
sjónvarpsþáttagerð. Núna er ég til dæmis að leggja
drög að skemmtilegu verkefni. Árið 2015 eru
hundrað ár síðan íslenskar konur fengu kosninga-
rétt og ég hef boðist til að gera heimildarmynd um
tildrög þess og sé ekki betur en að af því muni
verða. Ég er því mjög mikið sjónvarpstengd.“
Ég man eftir því að fyrir mörgum árum varstu
í sjónvarpsþætti með femínistum og þær voru
ekkert sérstaklega hrifnar af málflutningi þín-
um.
„Þetta hefur sennilega verið árið 1997 þegar ég
flutti fyrirlestur í Norræna húsinu í boði Kvenna-
listans og var með töffaraleg sjónarmið í jafnrétt-
E lín Hirst vann í áratugi við íslenska fjöl-miðla. Eftir að hafa misst vinnuna á RÚVhefur hún snúið sér að öðrum verk-efnum en sjálf segist hún vera starfandi
stjórnarformaður í fyrirtækinu Sjálfstætt starf-
andi. Óhætt er að segja að hún sé afkastamikil og
dugleg. Hún vinnur að bók, hefur lokið við heim-
ildarþátt fyrir sjónvarp, kennir á fjölmiðla-
námskeiði, auk þess sem hún vinnur að góðgerð-
armálum. Nú um helgina er mæðradagurinn, en
Elín hefur einmitt unnið fyrir Mæðrastyrksnefnd
Reykjavíkur, en hún og fleiri konur stóðu nýlega
fyrir átaki þar sem fjöldi manns kom saman í Ráð-
húsinu í sjálfboðavinnu til að búa til mæðrablómið
2012 úr rauðum efnisafgöngum. Talið berst fyrst
að sjálfboðastarfi hennar með Mæðrastyrksnefnd.
„Eftir uppsögn mína á RÚV fyrir tveimur árum
var ég á launum í sex mánuði. Mér leið illa á þess-
um tíma eins og öllum sem missa vinnuna, fann
fyrir bjargarleysi og áhyggjum, depurð og sorg. Ég
hugsaði með mér að kannski væri ráð að hitta fólk
sem hefði það miklu lakara en ég, því ég hafði það
ekki svo slæmt, þrátt fyrir allt. Ég vildi finna mér
farveg og fór til Mæðrastyrksnefndar og bauð
fram aðstoð mína. Ég hafði lengi dáðst að þeim
konum sem vinna þar óeigingjarnt starf. Þær tóku
mér afar vel og ég mætti næsta miðvikudag í mat-
arúthlutun. Það var áfall fyrir mig að sjá neyðina.“
Hvað sástu?
„Ég sá fólk sem bjó við mjög bág kjör og hitti
fólk sem ég þekkti, gamla skólasystur, leiksystur
mína úr æsku og frændfólk mitt. Ísland er lítið
stéttskipt land en stéttirnar eru mjög hreyfan-
legar. Þú getur verið moldríkur byggingar-
verktaki í dag og næsta dag ertu kominn í stór-
vandræði. Þú eða börnin þín veikjast eða þú missir
vinnuna og þá ná endar ekki saman hjá þér. Það
hafði mikil áhrif á mig að sjá hversu slæm staða
margra er og ég þurfti að telja í mig kjark til að
fara aftur næsta miðvikudag. En ég fór aftur og
aftur og aftur. Með tímanum hætti ég að taka það
sem ég sá eins mikið inn á mig og um leið fór ég að
geta gefið meira af mér og varð fljótlega mál-
kunnug nokkrum einstaklingum. Nú gegni ég for-
mennsku í menntunarsjóði fyrir tekjulágar konur
en ég kynntist því í matarúthlutuninni að margar
ungar konur eru fastar í fátæktargildru og skortir
menntun. Auk mín eru í stjórn sjóðsins þær Anna
H. Pétursdóttir, Bryndís Kristjánsdóttir og Ragn-
hildur Guðmundsdóttir. Tilgangurinn með sjóðn-
um er að fleyta tekjulágum konum upp á við með
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Uppsögnin
kveikti
hjartabál
Elín Hirst er með mörg járn í eldinum. Meðal annars hefur
hún nýlokið við heimildarmynd um stofnfrumur, önnur
mynd er mjög sennilega á leiðinni og hún er að skrifa bók. Í
viðtali ræðir hún um ný verkefni, uppsögnina á RÚV og
ástæðuna fyrir því að hún fór ekki í forsetaframboð.
Elín Hirst: Ég með mitt langlund-
argeð hef í tvígang sótt um að hafa
umsjón með þáttum hjá RÚV eftir
uppsögnina en í bæði skiptin fengið
synjun.