SunnudagsMogginn - 09.09.2012, Blaðsíða 32

Hvernig líður hægrimanni eins og þér í þjóðfélagi
þar sem er vinstristjórn?
„Ég tek það nú ekki inn á mig. En auðvitað er blóðugt
að vita til þess að við höfum ekki nýtt tækifærin sem
hafa boðist, t.d. í virkjunarframkvæmdum. Ekki er síður
blóðugt að við skulum ekki hafa reynt að stokka upp
spilin eftir hrun. Við erum mjög lítil þjóð, bara 300.000
manns, og við hefðum átt að nota tækifærið og hugsa allt
þjóðfélagsdæmið upp á nýtt. Spyrja: Hvað getur 300.000
manna þjóð leyft sér að gera? Hversu réttlætanlegt er til
dæmis að 300.000 manna þjóð taki þátt í miklu al-
þjóðlegu samstarfi? Hvað ætti 300.000 manna svæði að
hafa mikið af stofnunum sem þykja sjálfsagðar í 10 millj-
ón manna landi? Hvers konar löggjöf hæfir 300.000
manna samfélagi? Við gætum haft það miklu betra ef við
hugsuðum út frá slíkum sjónarhóli. Við þurfum ekki að
taka þátt í öllu, þurfum ekki að vera með sérstakar ís-
lenskar stofnanir fyrir hvaðeina og þurfum ekki að sam-
þykkja eins og þægir seppar allt reglugerðafarganið frá
Brussel vegna EES-samningsins. Því miður eru fáir sem
leggja það á sig að hugsa á þessum nótum. Það er til-
hneiging í nútímanum að fljóta með straumnum og víkja
sér undan erfiðum ákvörðunum.“
Ljúfur sem lamb í pólitík
Ertu harðlínumaður í pólitík?
„Nei, það held ég ekki. Konunni minni finnst ég mjög
víðsýnn og stelpunum mínum finnst ég vera mjög um-
burðarlyndur! Yfirleitt er ég ljúfur sem lamb í pólitík
sem öðru og alls ekki fyrir það gefinn að þröngva skoð-
unum mínum upp á aðra. Ég skal að vísu kannast við það
að ég á til að tala tæpitungulaust ef ég tek mér penna í
hönd, en það er bara hressandi, er það ekki, í þessum yf-
„blaði allra landsmanna“. Ég hélt blaðamanns-
launum mínum meðan ég vann verkið og hef ég
aldrei fengið jafn vel borgað fyrir nokkra bók sem
ég hef skrifað.
En eftir að bókin um Valtý kom út skildi leiðir.
Það voru mér vonbrigði. Ég hafði hugsað mér
Morgunblaðið sem minn framtíðarvinnustað.
Mogginn var í mínum huga eina alvöru blaðið í
landinu og ég gat ekki hugsað mér að vinna við
blaðamennsku annars staðar en þar. En mér fund-
ust ýmis sjónarmið ritstjóranna æði undarleg, ekki
síst Styrmis, og eftir að hann varð einn ritstjóri var
ljóst í mínum huga að ég ætti ekki framtíð á
blaðinu. Ég fór því að sýsla við bókaútgáfu jafn-
framt því sem ég tók að mér að skrifa hluta af
miklu verki um sögu Stjórnarráðs Íslands 1964–
2004. Eftir það tók ég mig til og setti á fót eigin
bókaútgáfu, Uglu, og hóf að gefa út mitt eigið blað,
tímaritið Þjóðmál.“
Vinstrislagsíða í fjölmiðlum
Af hverju fannst þér þörf á að stofna hægrisinnað
tímarit?
„Morgunblaðið var þá orðið vinstriblað í ýmsum
skilningi. Nánast á hverjum degi lítilsvirti blaðið
með einhverjum hætti fyrri afstöðu í helstu átaka-
málum tuttugustu aldar. Vinstrisinnað fólk var
ráðið inn á blaðið í stórum stíl. Í einstökum póli-
tískum málum var Morgunblaðið vissulega ennþá
hægriblað, en í öllu sem varðaði samfélags-
umgjörðina, menninguna og söguna var blaðið
vinstriblað. Eitt örlítið dæmi – af legíó: Þegar ég gaf
út litla bók um sögu kommúnismans eftir heims-
þekktan sagnfræðing, Richard Pipes, var kunnur
vinstrimaður fenginn til að salla bókina niður í
Morgunblaðinu. Þegar Þjóðmálum var hleypt af
stokkunum var því ekkert hægriblað í landinu.
Þjóðmál voru því frá upphafi hugsuð sem smá
mótvægi við allsráðandi vinstrisjónarmið í íslensk-
um fjölmiðlum.
Þjóðmál hafa fengið góðar viðtökur og tímaritið
er nú búið að festa sig í sessi. Áskrifendafjöldinn
vex og upplagið er nú 1000–1100 eintök. Samt
finnst mér stundum að oft ríki undarleg þögn um
blaðið. Herðubreið var vinstrisinnað tímarit sem
átti að vera nokkurs konar mótvægi við Þjóðmál.
Það kom að vísu ekki oft út, en það brást ekki að
þegar nýtt hefti af Herðubreið leit dagsins ljós var
ritstjórinn mættur í viðtal í Kastljósi ríkissjón-
varpsins. Ritstjóri Þjóðmála hefur aldrei verið kall-
aður í Kastljós til að tala um blað sitt og hafa Þjóð-
mál þó komið út samfleytt í átta ár. Þetta er til
vitnis um vinstrislagsíðuna í íslensku fjölmiðlaum-
hverfi. Ef mikill meirihluti starfsmanna fjölmiðla
hneigist til vinstri í stjórnmálum þá sýnir það sig
auðvitað í áhugaefnum þeirra og því sem þeir taka
sér fyrir hendur, það er ekki flóknara en svo.“
J akob F. Ásgeirsson hefur frá árinu 2005 gef-ið út tímaritið Þjóðmál, ársfjórðungsrit umstjórnmál og menningu. Tímaritið, sem erhægrisinnað, hefur vakið athygli enda er þar
að finna snarpar og ögrandi greinar eftir fræði-
menn og stjórnmálamenn. Jafnframt tímarits-
útgáfu rekur Jakob bókaforlagið Uglu sem sérhæfir
sig í útgáfu á bókum um pólitísk efni, eins og Eng-
an þarf að öfunda, um ástandið í Norður-Kóreu, og
Stasiland, um líf fólks í Austur-Þýskalandi komm-
únismans. Þýddar fagurbókmenntir hafa einnig
verið áberandi á útgáfulista Uglu og má þar nefna
bækur eftir F. Scott Fitzgerald, Thomas Hardy,
George Eliot, Joseph Conrad og Muriel Spark.
Sjálfur hefur Jakob svo skrifað fjölda bóka.
Jakob hóf feril sinn sem blaðamaður á Morg-
unblaðinu. Hann er beðinn um að rifja upp þau ár.
„Ég byrjaði mjög snemma í blaðamennsku, var
ekki búinn að ljúka stúdentsprófi þegar ég byrjaði á
Mogganum, sem þá var í Aðalstræti, og var þar í
tvö ár. Það var frábær tími. Þá voru Styrmir og
Matthías á hátindi sínum sem ritstjórar. Þeir eru
báðir einstakir menn og voru mér ákaflega góðir og
gáfu mér fullt frelsi til að gera það sem mér sýnd-
ist,“ segir hann. „Ég fór síðan í eins árs nám í
blaðamennsku í Bandaríkjunum. Þegar ég kom
heim fékk ég tækifæri til að skrifa bók, ævisögu Al-
freðs Elíassonar, sem varð ein af metsölubókum
ársins. Svo settist ég við fótskör Kristjáns Alberts-
sonar og við settum saman litla viðtalsbók. Það var
ómetanleg lífsreynsla að fá að hlusta á Kristján og
sagnaheim hans. Síðan skrifaði ég bók um haftaár-
in á Íslandi, Þjóð í hafti.
En þá var komið að því að gjalda keisaranum það
sem keisarans er. Ég var svo lánsamur að komast
að í Oxford-háskóla á Englandi. Þar var ég í góðu
yfirlæti í allmörg ár. Ég lærði fyrst P.P.E., sem er
hagfræði, heimspeki og stjórnmálafræði, og svo
hélt ég áfram í framhaldsnám í stjórnmálafræði. En
ég fann það í framhaldsnáminu að akademían var
ekki minn vettvangur. Ég sneri því heim og varð
aftur blaðamaður á Morgunblaðinu. Þá var Mogg-
inn kominn í nýtt hús í Kringlunni. Þar var allt
með öðrum brag en verið hafði í Aðalstræti. Ég
hafði drukkið í mig ensk blöð á skólaárunum og
hafði aðrar skoðanir á því hvað væri gott blað en
mínir gömlu ritstjórar. Þá fannst mér þeir vera
komnir á annan stall en verið hafði í Aðalstræti.
Meðal helstu starfsmanna blaðsins ríkti svo
óblandin aðdáun á ritstjórunum að mér var hálf
ómótt.
Ég sneri mér því að bókarskrifum á ný og skrif-
aði ævisögu Péturs Benediktssonar, sendiherra og
bankastjóra. En Morgunblaðsmennirnir gerðu vel
við mig, eins og þeirra var von og vísa. Þeir réðu
mig til þess að skrifa ævisögu Valtýs Stefánssonar
ritstjóra, mannsins sem gerði Morgunblaðið að
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Syndi á móti
straumnum
Jakob F. Ásgeirsson útgefandi, ritstjóri og rithöfundur er
vanur að tala tæpitungulaust og liggur ekki á skoðunum
sínum. Í viðtali ræðir hann um árin í blaðamennsku, ís-
lenska pólitík, bókaútgáfu og bókina sem hann er að skrifa
um Bjarna Benediktsson forsætisráðherra
’
Ég skal að vísu kannast við það að ég á
til að tala tæpitungulaust ef ég tek mér
penna í hönd, en það er bara hressandi,
er það ekki, í þessum yfirþyrmandi rétttrún-
aði sem umlykur okkur?
Jakob Eftir því sem sjálfs-
traust mitt hefur aukist
með aldrinum hef ég haft
vaxandi tilhneigingu til
að segja og gera það sem
mér finnst rétt.
32 9. september 2012