Morgunblaðið - 14.11.2012, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 2012
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ritstjorn@mbl.is Viðskipti Agnes Bragadóttir, vidskipti@mbl.is Menning Pétur Blöndal menning@mbl.is Íþróttir Víðir
Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Guðrún Hálfdánardóttir, Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Lífeyrissjóðirnir eiga erfitt með að
veita óverðtryggð lán nema með
breytilegum vöxtum. Það er bundið
í lög að lífeyrissjóðir skuli greiða
verðtryggðan lífeyri. Þar sem verð-
bólga hefur verið viðvarandi í ís-
lensku samfélagi er óhjákvæmilegt
annað en að lán með óverðtryggð-
um vöxtum beri breytilega vexti,“
segir Gunnar Baldvinsson, formað-
ur Landssamtaka lífeyrissjóða.
Tilefnið er umræða um verð-
tryggð lán, kosti þeirra og galla.
„Ég er ekki viss um að það breyti
miklu fyrir lántakendur að velja
óverðtryggð lán með breytilegum
vöxtum í staðinn fyrir verðtryggð
lán. Sagan segir okkur að raunvext-
ir óverðtryggðra lána hafa verið
svipaðir og af verðtryggðum lánum
þegar litið er yfir lengri tíma.
Óverðtryggð lán eru yfirleitt með
breytilegum vöxtum sem breytast í
takt við verðbólgu. Í raun má segja
að breytilegu vextirnir séu samsett-
ir úr tveimur hlutum sem eru verð-
bólguálag og svo hin raunverulega
renta af láninu. Verðbólga hefur því
einnig áhrif á óverðtryggð lán.
Greiðslubyrði af verðtryggðum
og óverðtryggðum lánum er hins
vegar ólík en almennt má segja að
greiðslubyrði verðtryggðra lána sé
jafnari en af óverðtryggðum lán-
um,“ segir Gunnar sem kveðst
skilja gagnrýni margra á verð-
trygginguna.
Misvægi launa og verðlags
„Ég skil vel að það sé óánægja
með verðtryggð lán á meðan það
hefur verið misvægi milli þróunar á
verðlagi, launa og fasteignaverðs
líkt og verið hefur síðustu ár. En ég
get því miður ekki séð að óverð-
tryggð lán sé nein töfralausn fyrir
lántakendur og bendi á að það eru
kostir og gallar við báðar þessar
lánategundir. Ég fagna hins vegar
umræðu um þessi mál sem leiðir til
þess að fólk kynnir sér lánaformin
betur og alveg sérstaklega áður en
tekin eru lán.“
Spurður hvaða áhrif það myndi
hafa á lífeyrissjóðina ef verðbætur
yrðu dæmdar ólöglegar, eins og
Þórður Heimir Sveinsson lögmaður
gerir kröfu um í nýju dómsmáli fyr-
ir hönd hjóna í Hafnarfirði gegn
Íbúðalánasjóði kveðst Gunnar ekki
geta sagt til um það.
,,Verðtryggð lán til einstaklinga
hafa tíðkast á Íslandi í rúmlega
þrjá áratugi og verið það lánaform
sem er útbreiddast. Það kæmi okk-
ur verulega á óvart ef þau yrðu
dæmd ólögleg […] Það er verðbólg-
an en ekki verðtryggingin sem er
hinn raunverulegi bölvaldur fyrir
skuldara, bæði þá sem skulda verð-
tryggð lán og óverðtryggð. Verð-
bólgan er líka versti óvinur lífeyris-
sjóðanna.
Í verðbólgu hækka skuldbinding-
ar sjóðanna í jöfnu hlutfalli við
breytingu á vísitölu neysluverðs og
því tapa sjóðirnir á verðbólgunni.
Góð hagstjórn sem heldur verð-
bólgu í skefjum er besta lausnin
fyrir lífeyrissjóði og lántakendur.“
Morgunblaðið/Ómar
Umdeilt Gunnar Baldvinsson skilur að óánægja sé með verðtryggð lán.
„Verðbólgan versti
óvinur sjóðanna“
 Formaður LL segir óverðtryggð lán enga töfralausn
*Miðað við stöðuna í september 2012. Upphæðir eru í milljörðum króna. Heimild: Landssamtök lífeyrissjóða/SÍ.
**Tölur eru sóttar í Fjármálastöðug-leika, rit Seðlabanka Íslands, síðara hefti 2012, og eiga við fyrstu átta mánuði
ársins. Hér er um að ræða útlán viðskiptabanka og sparisjóða. ***Talan er sótt í sama rit en á við fyrstu sex
mánuði ársins. ****Talan er sótt á vef Íbúðalánasjóðs og á við fyrstu átta mánuði ársins.
Ný íbúðalán á árinuVerðtryggð eign
lífeyrissjóða* 28,5 milljarðar
24,51
milljarðar
óverðtryggt**
2,2 milljarðar
verðtryggt
8,3 milljarðar
verðtryggt
Ný íbúðalán
innlánsstofnana
í milljörðum**
Verðtryggð útlán
lífeyrissjóða***
Verðtryggð
íbúðalán ÍLS í
milljörðum****
30
25
20
15
10
5
0
Upphæð innlendra skuldabréfa
Upphæð erlendra skuldabréfa
þar af verðtryggð
eign 1.363
3,99 milljarðar
verðtryggt
1.514
780
Tillaga að fjárhagsáætlun Kópa-
vogsbæjar fyrir árið 2013 var lögð
fram á bæjarstjórnarfundi í gær en
samkvæmt henni stendur til að
lækka fasteignagjöld af íbúðar- og
atvinnuhúsnæði, vatnsskatt og
sorphirðugjöld eftir áramót.
Áherslan í fjárhagsáætluninni er
lækkun skulda, segir í tilkynningu
frá Kópavogsbæ, en reiknað er með
að inn á þær verði greiddir rúmir
tveir milljarðar á næsta ári og að
skuldahlutfall sveitarfélagsins
lækki úr 244% niður í 206%.
Þá er gert ráð fyrir að rekstrar-
afgangur samstæðu bæjarins verði
126 milljónir króna og veltufé frá
rekstri 2.860 milljónir.
„Skuldahlutfall okkar er að
lækka mjög hratt og rekstur bæj-
arins er góður. Veltufé frá rekstri
er hátt, þannig að þetta er mjög
raunhæf nálgun á verkefnið,“ segir
Ármann Kr. Ólafsson bæjarstjóri
um þá ákvörðun að ráðast í lækkun
gjalda.
Þá bendir hann á að í fjárhags-
áætluninni hafi ekki verið gert ráð
fyrir lóðasölu, sem þó hafi verið
umtalsverð, og skuldahlutfallið
gæti þess vegna lækkað hraðar.
„Hins vegar kjósum við að fara
mjög varlega í tekjuáætlun og
gerum ekki ráð fyrir lóðasölu en
samt sjáum við hvernig skuldahlut-
fallið er að lækka,“ segir Ármann.
holmfridur@mbl.is
Hlutfall skulda
lækki hratt í 206%
 Boða lækkun
ýmissa gjalda í
Kópavogi 2013
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
Útgerðarfélagið Ögurvík hefur sagt
upp öllum sjómönnum á skipum
fyrirtækisins, samtals um 70 manns.
Fyrirhugað er að endurráða 50
manns en um 20 missa vinnuna.
Stjórnendur félagsins ætla að selja
annan togarann og veiða kvótann á
einu skipi.
„Þetta er ekki skemmtilegt verk-
efni,“ sagði Hjörtur Gíslason, fram-
kvæmdastjóri Ögurvíkur, um upp-
sagnirnar. Hann sagði að margir
þeirra sem hefðu fengið uppsagnar-
bréfið væru búnir að vinna lengi hjá
félaginu, sumir áratugum saman.
„Þessi rekstur hjá okkur hefur ver-
ið þungur. Við höfum verið að glíma
við stökkbreytt lán og síðan horfum
við fram á að markaðir eru heldur að
gefa eftir. Það má búast við að verðið
haldi áfram að lækka áður en mark-
aðir ná jafnvægi. Kornið sem fyllti
mælinn var svo auðlindaskatturinn
sem við fengum, en við þurfum að
greiða 200 milljónir í fjórum
greiðslum. Sá skattur fer síðan
hækkandi í þrjú ár.
Miðað við þessa stöðu var alveg
ljóst að félagið myndi rýrna og tærast
upp í höndunum á okkur og við urð-
um að bregðast við til að geta haft
þetta af,“ sagði Hjörtur.
Ögurvík gerir út togarana Vigra og
Frera. Hjörtur sagði að Freri yrði
seldur og Vigri yrði gerður út með
tvöfaldri áhöfn. Hann sagði að ekki
væri búið að selja Frera en það væru
ágætir möguleikar á að selja skipið.
Ekki er fyrirhugað að selja aflaheim-
ildir í tengslum við þessar breytingar.
Hjörtur sagði að talsverðar skuldir
hefðu hvílt á Ögurvík fyrir hrun og
þær hefðu stökkbreyst í hruninu.
Óbreyttur rekstur stæði ekki undir
háum vöxtum og hækkandi sköttum
samhliða lækkandi verði á
mörkuðum.
Ögurvík segir upp 70 sjómönnum
 Auðlindaskattur var kornið sem fyllti mælinn  Togarinn Freri verður seldur  Vigri RE mun veiða
allan kvóta Ögurvíkur  50 sjómenn verða endurráðnir og tvær áhafnir skiptast á að vera um borð
Morgunblaðið/Jim Smart
Ögurvík Fyrirtækið mun áfram
gera út Vigra RE en selja Frera RE.
Fáðu góðar hugmyndir á matarbloggi Kára á gottimatinn.is
matarmyndir
með snjallsíma
H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
SÍ
A
„Mér sýnist á öllu að þetta sé það
sem koma skal miðað við þá
stefnu sem stjórnvöld hafa,“ sagði
Vilmundur Jósefsson, formaður
Samtaka atvinnulífsins, um upp-
sagnir sjómanna hjá Ögurvík.
„Þetta er hrein og klár afleiðing
af árás stjórnvalda á útgerðina.
Minni útgerðir treysta sér greini-
lega ekki til þess að halda áfram
miðað við þetta. Forystumenn rík-
isstjórnarinnar sögðu að það ætti
að dreifa eignarhaldinu í sjávar-
útveginum. Mér sýnist þvert á
móti að samþjöppun eignarhalds
sé að aukast og að þeir einu sem
hugsanlega geti staðist þessi
ósköp séu stórútgerðirnar.“
Vilmundur kvaðst hafa heyrt
ávæning af því að fleiri minni út-
gerðarfélög treysti sér ekki að
halda áfram að óbreyttu og hug-
leiði að grípa til svipaðra aðgerða
og Ögurvík. Hann sagði dæmin
þegar blasa við og nefndi sölu
Bergs-Hugins ehf. í Vestmanna-
eyjum til Síldarvinnslunnar hf. í
Neskaupstað og sölu Helgu RE til
Útgerðarfélagsins Gjögurs á
Grenivík. gudni@mbl.is
Afleiðing af árás stjórnvalda
VILMUNDUR JÓSEFSSON FORMAÐUR SA