Morgunblaðið - 14.11.2012, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 2012
Hér er fátækt leidd í lög Formaður Öryrkjabandalagsins las í gær forystu ríkisstjórnarinnar stefnu bandalagsins á hendur stjórnvöldum fyrir að hneppa stóran hóp fólks í fjötra fátæktar.
Ómar
Því skyldi kjarna
málsins sleppt í allri
þessari gífurlegu um-
ræðu um rammaáætlun
um virkjunarstaði – á
þingi, í blöðum og í sam-
félaginu?
Í öllu rifrildinu er síð-
ur en svo ljóst hvort og
hvenær menn eru að
tala um vatnsaflvirkjun
eða jarðvarmavirkjun,
þ.e. hvers eðlis sú virkjun er sem
setja skal á framkvæmdastig eða
færa með lögum á biðlista. Þótt fólk
virðist nú loks vera að átta sig á að
jarðvarminn í landinu sé takmörkuð
auðlind, heyrist lítið um að tryggja
að hann nýtist framtíðarkynslóðum
um alla eilífð. Jarðvarmavirkjun sem
á að vinna til rafmagnsframleiðslu og
nota svo rafmagnið áfram til málm-
framleiðslu nýtir ekki nema eitthvað
15-20% af unna aflinu – hitt puðrast
út í loftið, nema líka séu not fyrir
það til annars, eins og var þegar það
í upphafi var jafnhliða brúklegt til
húshitunar í Reykjavík og svo í
framhaldi í smærri stíl víðar. Þannig
hefur þetta uppdælda afl nýst æ síð-
an. En hvað er nú? Á ekki strax frá
byrjun að taka með í dæmið að full-
nýta allt unnið afl? Eða á kannski að
puðra stórum hluta þess út í loftið
um ófyrirsjáanlegan tíma? Eyða
þannig orkueign komandi kynslóða?
Vatnsaflsvirkjanir geta aftur á
móti strax fullnýtt til raforku sama
vatnið aftur og aftur og skilað því
svo út í sjó og áfram til notkunar
fyrir vatnsforða heimsins. Það held-
ur áfram að flæða fram með ánum
frá jöklunum. Með hlýnun á norð-
urhveli mun það meira að segja stór-
aukast næstu 50-100 árin a.m.k., eða
þangað til jöklarnir hafa aftur
minnkað um of.
Er það ekki einmitt núna, þessa
dagana, sem verið er í þinginu að
taka ákvörðun um hvort eigi að láta
þetta vatnsafl fara „á biðlista“ um
ófyrirsjáanlegan tíma, en snúa sér að
stórvirkjun á jarðvarma til raf-
orkuframleiðslu sem puðrar til hliðar
öllu þessu afli ónýttu út í loftið? Síð-
an þingmenn tóku að krukka í
margra ára niðurstöðu sérfræðing-
anna í rammaáætlun hefi ég ekki
heyrt þetta sett á oddinn. Kannski of
langtímahugsað? Hvað eiga þessir
vesalings þingmenn reyndar að gera,
rígbundnir í þröngu kjósendahaft-
inu? Og fáliðaðir frétta-
menn virðast hafa of
nauman tíma til að fara
ofan í meira en það sem
„er í umræðunni“ og
þarf að fá viðbrögð við á
stundinni.
Nú þegar verið er að
negla niður með lögum
til framtíðar ramma-
áætlun um orkunýtingu
og orkuvinnslustaði í
landinu rifjast upp fyrir
mér að nýlega var hér
frægt alvöru sjónvarpsteymi frá
Norður-Afríku, til að reyna að átta
sig á Íslandi og þessu framandi fólki
Íslendingum fyrir sína frægu þætti.
Ekki bara að leita til upplýsingafull-
trúa og láta vísa sér á Þingvelli,
Gullfoss og Geysi. Þeir voru að verða
heillaðir af þessari nútíma fram-
sæknu þjóð, sem hafði byrjað á að
virkja jarðhitann inni í Laugardal til
að hita upp skóla og í framhaldi hús-
in í sínu kalda landi. Væru nú þegar
komnir af stað með að þróa og fram-
leiða eldneyti á farartækin. Þá slapp
út úr mér utan dagskrár að samt
væri nú í þessu landi fólk sem væri
ólmt í að virkja jarðhitann til raf-
orku og selja á fyrirfram umsömdum
kjörum til álverksmiðja til komandi
áratuga. Þeir ætluðu ekki að trúa
þessu. Sögðu um leið og þeir pönt-
uðu viðtöl við rafbílamennina:
„Spyrjum iðnaðarráðherrann!“ Að
gefnu tilefni er furðuviðbrögðum
þeirra alltaf að skjóta upp kollinum
þessa dagana.
Kjarni málsins er semsagt: Mun
nokkur alþingismaður, frekar en þeir
sem nú ráða, þora að kveða strax
skýrt og skorinort upp úr um að nú
skuli drífa í að virkja vatnið og koma
í gagnið, eins og í neðri hluta Þjórs-
ár? Og halda áfram „á biðlista“ að
rannsaka jarðhitavirkjanirnar þar til
fást í raun full not fyrir allt aflið sem
þar er að hafa? Kannski selja á með-
an fundna þekkingu!
Eftir Elínu
Pálmadóttur
» Á ekki strax frá
byrjun að taka með
í dæmið að fullnýta allt
unnið afl? Eða á kannski
að puðra stórum hluta
þess út í loftið um
ófyrirsjáanlegan tíma?
Elín Pálmadóttir
Höfundur er blaðamaður.
Á að fullnýta orkuna
eða puðra út í loftið?
Stjórnlyndum
stjórnmálamönnum
finnst fátt skemmti-
legra en að deila út
fjármunum – pen-
ingum annarra en
þeirra eigin. Flóknar
millifærslur og háir
skattar eru forsenda
þess að hinir stjórn-
lyndu fái að njóta
sín, hvort heldur
undir merkjum félagshyggju eða
norrænnar velferðar. Þeir eru
sannfærðir um að hið opinbera –
stjórnmálamenn með aðstoð emb-
ættismanna – sé betur til þess
fallið að taka ákvörðun um ráð-
stöfun fjármuna en einstaklingar
og fyrirtæki sem afla þeirra af
dugnaði og útsjónarsemi.
En það er tilgangslaust að
dreifa brauðmolum hingað og
þangað ef enginn veit af því. Þess
vegna hafa hinir stjórnlyndu það
sem reglu að boða til blaða-
mannafundar, þó ekki væri til
annars en að tilkynna að þeir séu
að hugleiða að hefja útdeilingu
fjármuna. Engu skiptir þótt form-
leg ákvörðun – hvað þá lög-
formleg – liggi ekki fyrir. Mik-
ilvægast er að allir viti að
hugsanlega, ef til vill og kannski
muni góðgjarnir stjórnmálamenn
hefjast handa við að færa fjár-
muni fram og til baka í þjóðfélag-
inu.
Þúsund milljónir á mánuði
Í huga forráðamanna rík-
isstjórnarinnar var talið nauðsyn-
legt að boða til blaðamannafundar
18. maí síðastliðinn til að kynna
fjárfestingaáætlun ríkisstjórn-
arinnar. Samkvæmt henni ætlaði
ríkið að ráðast í liðlega 39 millj-
arða króna fjárfestingar á næstu
þremur árum, þar af voru 16,4
milljarðar króna á komandi ári.
Tilgangur ríkisstjórnarinnar með
fögrum fyrirheitum var annars
vegar að kaupa stuðning við of-
urskatt á íslenskan sjávarútveg
og hins vegar pólitískan frið
vegna misheppnaðrar stefnu í
efnahagsmálum.
Tæpu hálfu ári síðar var aftur
boðað til blaðamannafundar og
tilefnið hið sama og í maí; fjár-
festingaáætlun. Að vísu höfðu um
þúsund milljónir gufað upp á
mánuði frá því í vor
en engu að síður var
talið rétt að tilkynna
að liðlega 10,3 millj-
arðar rynnu úr rík-
issjóði á kosningaári
í hinar ýmsu fjár-
festingar eða rúm-
lega sex milljörðum
króna lægri fjárhæð
en ríkisstjórnin gaf
fyrirheit um á fyrri
kynningarfundi.
Fyrir stjórn-
málamenn sem
leggja metnað í að skammta fólki
opinbera fjármuni úr hnefa eru
blaðamannafundir mikilvægari en
flest annað í aðdraganda kosn-
inga. Nokkrum dögum fyrir próf-
kjör (flokksval á fínu máli sam-
fylkinganna) var ekki ónýtt að
sitja fyrir framan ljósmynda- og
sjónvarpsvélar og opinbera enn
og aftur „góðu tíðindin“ í upp-
byggingu atvinnulífsins. En lið-
lega 10,3 milljarða blaðamanna-
fundur dugði ekki krónprinsessu
Jóhönnu Sigurðardóttur til sigurs.
Brottrekinn ráðherra, sem í
óþökk Jóhönnu sækist eftir að
leysa hana að hólmi, hafði betur í
kapphlaupinu um oddvitasæti
Samfylkingarinnar í Suðvest-
urkjördæmi.
Umbúðir án innihalds
Innan Samfylkingarinnar eru
margir sérfræðingar, þótt einn
standi þar öðrum framar, í fögr-
um en innihaldslitlum orðum. Allt
er klætt í fallegan búning og ekki
vantar orðskrúðið í fjárfest-
ingaáætluninni. Grænn fjárfest-
ingasjóður, grænar fjárfestingar,
grænkun fyrirtækja, græn skref
og vistvæn innkaup eru umbúðir í
samræmi við pólitískan rétt-
trúnað. Efling vaxandi atvinnu-
greina, innviðir friðlýstra svæða,
verkefnasjóður skapandi greina
og sóknaráætlun landshluta und-
irstrikar hve umbúðirnar skipta
miklu í hugum hinna stjórnlyndu
en innihaldið litlu.
Í vor var reynt að kaupa al-
menning til fylgilags við ofurskatt
á sjávarútveg en hálfu ári síðar er
búið að „klípa“ 1,4 milljarða af
fjármunum sem á næstu þremur
árum áttu að renna til rannsókna
og nýsköpunar og sóknaráætlunar
landshlutanna. Og í orði hafa tals-
menn ríkisstjórnarinnar uppi stór
orð um að styðja við bakið á vax-
andi atvinnugreinum og ekki síst
ferðaþjónustu, en snúa sér síðan
við og ákveða að þrefalda skatt-
heimtu sem rústar öllum áætl-
unum fyrirtækja í ferðaþjónustu.
Afturhvarf til stjórnlyndis
Fjárfestingaáætlun ríkisstjórn-
arinnar er enn eitt dæmið um það
hvernig íslenskt samfélag er að
hverfa aftur til stjórnarfars
stjórnlyndis, þar sem almenn-
ingur og fyrirtæki eiga allt sitt
undir hinu opinbera. Tími gælu-
stjórnmála er genginn aftur í
garð. Fjármunir eru teknir af ein-
staklingum og fyrirtækjum og
þeim úthlutað til verkefna sem
njóta sérstakrar náðar stjórn-
málamanna. Þetta kallast „sókn-
aráætlun 2020“ í pólitískri orða-
bók Samfylkingarinnar og Vinstri
grænna.
Íslendingar, að minnsta kosti
þeir sem eldri eru, ættu að þekkja
afleiðingarnar. Okkur hlýnar í
skamma stund, líkt og þegar við
pissum í skóinn en síðan kemur
ofkælingin. Aðeins fjárfestingar
sem gera kröfu til arðsemi, þ.e.
aukinnar framleiðni fjármagns og
vinnuafls, skila hærri launum og
betri lífskjörum til lengri tíma.
Það er efnahagsleg firra að halda
því fram að nokkrir stjórn-
málamenn í Stjórnarráðshúsinu,
geti tekið ákvörðun um hvernig
best sé að verja takmörkuðum
fjármunum til uppbyggingar at-
vinnulífsins – hvaða fjárfestingar
séu vænlegar og hverjar ekki.
Samfylkingar og vinstri grænir
eiga þá ósk heitasta að halda
völdum eftir kosningar í apríl
næstkomandi með einu eða fleiri
varadekkjum undir vagninum.
Með fjárfestingaáætlun fulla af
fögrum loforðum, er vonast til að
ofkælingin komi ekki fyrr en eftir
kjördag.
Eftir Óla Björn
Kárason » Fjárfestingaáætlun
ríkisstjórnarinnar
er enn eitt dæmið um
það hvernig íslenskt
samfélag er að hverfa
aftur til stjórnarfars
stjórnlyndis.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Stjórnmálamenn stjórn-
lyndis útdeila fjármunum