Morgunblaðið - 14.11.2012, Blaðsíða 16

Skúli Hansen
skulih@mbl.is
Sérfræðingahópur, sem fór yfir tillögur stjórnlaga-
ráðs að nýrri stjórnarskrá, gerði 75 breytingar á til-
lögunum en auk þess lagði hópurinn fram þónokk-
urn fjölda ábendinga varðandi tillögur ráðsins.
Þannig bendir hópurinn meðal annars á að
stjórnarskránni sé ætlað að kveða með tiltölulega
almennum hætti á um grundvallarreglur réttar-
kerfisins en óhjákvæmileg afleiðing þess sé sú að
efnislegt inntak ákvæða hennar þurfi gjarnan að
skýrast og mótast í framkvæmd og með hliðsjón af
túlkun dómstóla. „Með tímanum skjóta þannig
stjórnarskrárákvæðin dýpri rótum í réttarkerfinu
og óvissa um inntak þeirra minnkar. Í ljósi þessa er
almennt séð ástæða til þess að fara varlega í breyt-
ingar á ákvæðum stjórnarskrár, er mótast hafa í
framkvæmd, ef ekki liggur skýrt fyrir að slíkar
breytingar séu til bóta,“ segir í skilabréfi hópsins.
Þörf á mati á heildaráhrifum
Þá segir einnig í skilabréfinu að ekki hafi farið
fram heildstætt og skipulagt mat á heildaráhrifum
stjórnarskrártillagnanna og að það verkefni kalli á
þverfaglega vinnu sem hópnum hafi ekki verið falin.
Hópurinn gerir ráð fyrir því að slíkt mat muni fara
fram á vettvangi þingsins en bendir þó sérstaklega
á þau atriði sem kalla, að hans mati, einkum á nán-
ari skoðun.
Hópurinn bendir á að í 39. gr. frumvarps stjórn-
lagaráðs felist bann við öllum þröskuldum við út-
hlutun þingsæta. Telur hópurinn rétt að benda á að
sú breyting sé til þess fallin að auðvelda frambjóð-
endum smærri stjórnmálaflokka að ná kjöri á Al-
þingi en af þeim sökum kunni að verða erfiðara að
mynda ríkisstjórnir sem njóta stuðnings stöðugs
þingmeirhluta. Þá bendir hópurinn einnig á að 39.
greinin gangi langt í að opna fyrir persónukjör sem
meginreglu og að hún muni takmarka möguleika
flokka á að ráða eigin málum, t.d. uppröðun á fram-
boðslista. „Rétt væri að meta betur áhrif þessara
breytinga sem og annarra breytinga sem lagðar eru
til á fyrirkomulagi kosninga til Alþingis,“ segir í
skilabréfinu.
Breytingar og ný ákvæði
Í skilabréfinu koma einnig fram ýmsar ábend-
ingar um þau ákvæði er snúa að hlutverki forset-
ans. T.d. bendir hópurinn á að ákvæði frumvarpsins
um lagalega ábyrgð forseta, sem gerir ráð fyrir að
almennir dómstólar en ekki sérdómstóll dæmi um
þau mál, sé óvenjulegt í evrópskum samanburði.
Jafnframt vekur hópurinn athygli á því að í frum-
varpi stjórnlagaráðssé ekki fjallað um hlutverk for-
setans í samskiptum við önnur ríki en það hefur þó
verið eitt af hans helstu hlutverkum.
Á meðal helstu breytinga sem hópurinn gerði á
tillögum stjórnlagaráðs eru þær að ákvæði um
kirkjuskipan landsins verði breytt á þann veg að
kveðið sé á um tilvist þjóðkirkju í samræmi við nið-
urstöður nýafstaðinnar þjóðaratkvæðagreiðslu. Þá
bætti hópurinn við tillögurnar ákvæði sem kveður á
um að enginn skuli eiga á hættu að sæta opinberri
málsmeðferð eða refsingu að nýju fyrir sama brot
og hann hefur áður verið sakfelldur fyrir eða sýkn-
aður af með endanlegri úrlausn. Einnig bætti hann
við ákvæði við mannréttindakaflann sem kveður á
um að réttur foreldra til að tryggja að menntun
barna þeirra sé í samræmi við trúar- og lífsskoðanir
þeirra skuli virtur.
Sérfræðinga-
hópur gerði
fjölda breytinga
16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 2012
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
„Mér fannst hún mjög góð og ég er virki-
lega ánægður með þetta,“ segir Eiríkur
Bergmann Einarsson, dósent við Háskólann
á Bifröst og fyrrum fulltrúi í stjórnlagaráði,
spurður út í skýrslu sérfræðingahópsins
sem fór yfir tillögur stjórnlagaráðs að nýrri
stjórnarskrá en hópurinn skilaði nið-
urstöðum sínum til stjórnskipunar- og eft-
irlitsnefndar í fyrradag.
Að sögn Eiríks sýnist honum tillögur sér-
fræðingahópsins almennt vera til bóta.
„Sumt er kannski smekksatriði en mér
finnst þær almennt til bóta,“ segir Eiríkur.
Hópurinn gerði samtals 75 breytingar á til-
lögum stjórnlagaráðs. Aðspurður hvort sá
mikli fjöldi breytinga feli í sér áfellisdóm yf-
ir tillögum stjórnlagaráðs segir Eiríkur:
„Nei, hreint ekki. Það hefur ekki einu sinni
hvarflað að mér. Þetta er það sem við er að
búast eftir svona yfirferð. Við skrifum
sumsé textann og komum með efnisatriðin
en þetta er auðvitað lagatexti og það er
mjög eðlilegt að það sé farið yfir hann með
þessum hætti og það skýrt sem er ekki
nægilega skýrt og orðalag fært nær hefð-
bundnara lagamáli þar sem það er nauðsyn-
legt.“
Eins og prófarkalestur
Þá bendir Eiríkur á að eftirtektarvert sé
að hópurinn gerir nær engar efnisbreyt-
ingar á ákvæðum tillagna stjórnlagaráðs.
„Þær breytingar sem gerðar eru, eru flestar
teknar úr skilabréfi stjórnlagaráðs frá því í
mars síðastliðnum. Eins og til dæmis kosn-
ingalagakaflinn, sem við einfölduðum mjög
þar, þar er ekki hnikað til orði frá þeim
texta sem við skiluðum þar,“ segir Eiríkur
og bætir við: „Þannig að þetta er nú aðeins
eins og hver annar prófarkalestur í þessu
lagalega samhengi.“
Aðspurður út í tillögur sérfræðingahóps-
ins þess efnis að aflað verði álits erlendra
sérfræðinga, þ.á m. Feneyjanefndar Evr-
ópuráðsins, segir Eiríkur: „Við lögðum það
sjálf til þegar við skiluðum af okkur fyrir
einhverjum 15 til 16 mánuðum, þannig að
það er fínt að þeir skuli taka undir það.“ Þá
segist hann eiga von á því að þingið fylgi
eftir þeim breytingatillögum sem hópurinn
lagði fram. „Mér finnst ekki að menn eigi að
hanga í einhverju eignarhaldi á orðalagi,
mér finnst það ekki vera aðalatriði í málinu.
Það sem er aðalatriði í málinu er að við
fáum góða stjórnarskrá,“ segir Eiríkur.
„Ég kíkti yfir þetta aðeins í gærkvöldi og
mér fannst nú flest það sem þar er lagt til
vera til bóta,“ segir Pawel Bartozek, stærð-
fræðingur og fyrrum fulltrúi í stjórnlag-
aráði, aðspurður út í fyrstu viðbrögð sín
vegna niðurstaðna sérfræðingahópsins.
Aðspurður hvað honum finnist um til-
lögur hópsins þess efnis að leitað verði álits
erlendra sérfræðinga, eins og t.d. Feneyja-
nefndar Evrópuráðsins, segir Pawel: „Það
er nokkuð sem ég hafði sjálfur lagt til í bréfi
til stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar fyrir
einhverjum tveimur vikum síðan og ég hef
ekki skipt um skoðun síðan þá.“
Ekki áfellisdómur
Þá segir hann breytingatillögurnar ekki
áfellisdóm yfir tillögum stjórnlagaráðs. „Það
eru gerðar 75 breytingatillögur og sumir
hafa sagt að þetta séu engir alvarlegir ágall-
ar eða að menn hafi staðist áfallspróf. Það
má velta því fyrir sér hvort það sé al-
gjörlega rétt miðað við þennan fjölda en í
rauninni skiptir það engu sérstöku máli, til-
lögurnar eru það sem þær eru hjá nefndinni
og hún semur frumvarp úr þessu,“ segir Pa-
wel og bætir við: „Ég hef aldrei litið á það
sem áfellisdóm, þannig lagað, ef menn finna
einhverja galla og gera tillögur að úrbótum.
Eina markmiðið hlýtur að vera að heildar-
tillagan í lokin sé ásættanleg.“
Að sögn Pawels ættu þingmenn að nýta
tímann frekar til þess að vinna vel úr tillög-
unum heldur en að einblína á það markmið
að setja væntanlegt frumvarp að nýrri
stjórnarskrá í þjóðaratkvæðagreiðslu. „Það
væri slæmt ef það markmið myndi koma
niður á gæðum vinnunnar og taka burt
tíma,“ segir Pawel.
Breytingatillögur sér-
fræðingahóps til bóta
Morgunblaðið/Kristinn
Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Sérfræðingahópurinn kynnti niðurstöður sínar um tillögur stjórnlagaráðs fyrir þingnefndinni í fyrradag.
 Segja tillögurnar ekki áfellisdóm yfir vinnu stjórnlagaráðs
Breytingar Samtals gerði sérfræðingahóp-
urinn 75 breytingar við tillögur stjórnlagaráðs.
Suðurlandsbraut 12 l 108 Reykjavík l S. 557-5880 l kruska@kruska.is l kruska.is
SENDUM Í FYRIRTÆKI OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ 11-20
Á Krúsku færðu
yndislegan og
heilsusamlegan
mat.
Opið frá 11-20
alla virka
daga