Morgunblaðið - 15.11.2012, Side 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2012
SVIÐSLJÓS
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Vitundarvakningu þarf í sambandi
við íhluti og efni sem eru sett í og á
líkamann. Gera þarf meiri heilbrigð-
iskröfur til þeirra en gerðar eru í dag
eins og með öll efni og lyf sem eru
manneskjunni ætluð. Fólk þarf að
vera mikið betur upplýst um hvaða
áhættu það er að taka með því að
setja í sig silíkon,
fá sér lokk í tung-
una eða húðflúr.
Þetta kemur
fram í erindi sem
Vilhjálmur Ari
Arason heimilis-
læknir heldur á
Fræðadögum
heilsugæslunnar
sem fara fram í
dag og á morgun
á Grand hóteli í
Reykjavík. Þar verða haldin 43 erindi
um ýmislegt sem tengist heilsu-
gæslustarfinu, meðal annars eru
fjögur erindi um það sem fólk gerir
við líkama sinn í fegrunarskyni.
„Ég mun fjalla um brjóstapúða al-
mennt og þá umræðu sem er að skap-
ast erlendis frá um húðflúr og hringi.
Við erum að tala um nýtt lýðheilsu-
vandamál sem er orðið stórt og al-
gengt og mun sækja í sig veðrið er
fram líða stundir,“ segir Vilhjálmur.
Hann mun ræða um þróunina á PIP-
brjóstapúðamálinu og allt eftirlit með
slíkum aðgerðum. „Eftir síðustu ára-
mót kom í ljós að brjóstapúðar, sem
þúsundir íslenskra kvenna höfðu
fengið, reyndust alls ekki jafn örygg-
ir og áður hafði verið talið og margir
hriplekir. Púðarnir voru bannaðir í
Bandaríkjunum árið 2000 en notaðir
áfram í Evrópu í tíu ár. Kerfið brást
herfilega og eftir að vitað var að þetta
var fölsuð vara í mars 2010 var kon-
unum, sem voru með PIP-púðana,
sagt að bíða og sjá til. Það er al-
gjörlega óviðunandi, eins og það hafi
verið hálfgerð tilraun í gangi án þess
að fólk hafi verið látið vita af því.“
Nær dauða en lífi vegna íhluta
Vilhjálmur segir að heilsugæslu-
læknar hafi fengið töluvert mikið af
fyrirspurnum frá konum með
brjóstapúða um hvort ýmis einkenni
gætu passað við hugsanlega leka á
púðum, hvernig þær geti komist að
því og annað. „Konur spyrja hvort
hægt sé að taka blóðprufur eða hvort
hægt sé að skanna líkamann til að
vita hvar silíkon getur leynst. Þær
eru áhyggjufullar.“
Hann segir PIP-púðamálið hafa
skollið á sem nýtt vandamál og ný
læknisfræði. „Ég hef unnið lengi á
slysa- og bráðamóttöku og þekki
venjulegar sýkingar og uppákomur
sem eru ekki óalgengar með brjósta-
púða. Konur koma tiltölulega oft eftir
aðgerðir og eru með sýkingar. Þó
efnið sjálft sé ekki heilsuspillandi þá
er þetta aðskotahlutur og þeir kalla
oft á vandamál. Við höfum lent í mjög
alvarlegum tilfellum með íhluti þar
sem fólk er nær dauða en lífi vegna
sýkinga sem hafa náð sér á strik í
kringum hlutina.“
Heilsuspillandi ferli
Önnur íhlutun sem vandamál skap-
ast oft í kringum eru minni húðígerð-
ir eins og hringir og pinnar í tungur,
eyru, nafla, geirvörtur og kynfæri.
„Flestir læknar eru búnir að lenda í
tilfellum þar sem pinnar í tungu hafa
valdið alvarlegum sýkingum og það
er líka alltaf að aukast. Þetta er mjög
heilsuspillandi ferli.“
Mikil aukning hefur orðið í að fólk
fái sér húðflúr hér á landi á síðustu
árum, eins og annars staðar í hinum
vestræna heimi. Í Bandaríkjunum
hefur aukningin verið úr 14% árið
2008 í 21% á þessu ári. Vilhjálmur
segir að litarefnin sem eru notuð í
húðflúr séu ekki eins saklaus og þau
líti út fyrir að vera. Oft sé lítið vitað
hvað þau innihalda og þau standist
yfirleitt ekki þær heilbrigðiskröfur
sem eru gerðar til lyfja, hjúkrunar-
eða lækningavara. „Við vitum að lit-
irnir geta innihaldið ósótthreinsað
vatn, sýkla, sveppi, þungmálma og
önnur eiturefni, sem sitja munu jafn-
vel ævilangt í húð og vessum þess
sem ber húðflúrið. Lyfjaeftirlitið í
Bandaríkjunum er með þessi mál
undir smásjá núna og þeir segja að
þetta séu oft sömu litirnir og eru not-
aðir í blekprentarahylki. Þarna eru
alls konar kemísk efni sem fara út um
allan líkamann. Í sumar komu upp
húðberklatilfelli í Bandaríkjunum og
þau var hægt að rekja til framleið-
enda sem keyptu litina frá Suður-
Ameríku. Í ljós kom að vökvinn sem
var notaður til að þynna litinn út var
óhreint vatn, ekki sótthreinsað, og
berklarnir voru raktir til þess.“
Auka á eftirlit með litum
Eitt sem kemur sjaldan fram í
tengslum við húðflúr að sögn Vil-
hjálms er að þeir sem eru með mörg
húðflúr fara oft verr út úr segulóm-
skoðun. „Það er vegna þess að málm-
arnir í litunum og kemísku efnin
verða fyrir seguláhrifum. Það getur
bæði truflað rannsóknina og húðin er
næmari fyrir bruna.“
Vilhjálmur segir húðflúr mjög
stórt inngrip og varanlegt. Að láta
eyða því með lasertækni sé heldur
ekki hættulaust. „Þá er í rauninni
bara verið að leysa efnin í húðinni
upp og þau færa sig til og fara í æða-
kerfið eða annað í líkamanum.“
Ekkert sérstakt eftirlit er með
þeim litum sem eru notaðir á húðflúr-
stofum hér á landi að sögn Vilhjálms.
En til standi að herða eftirlitið svo
það lúti a.m.k. sömu lögmálum og
snyrtivörur.
Íhlutir nýtt lýðheilsuvandamál
 Upplýsa þarf fólk betur um áhættuna af því að fá sér aðskotahlut í líkamann eins og brjóstapúða eða
tungulokk  Oft lítið vitað hvað húðflúrlitir innihalda  Íhlutir ræddir á Fræðadögum heilsugæslunnar
Skreyttur Erik Sprague er þekktur sem Eðlumaðurinn. Hann hefur látið húðflúra á sig grænt hreistur um allan líkamann, látið kljúfa á sér tunguna, brýna
tennurnar og setja í sig ýmsa lokka og aðra íhluti til að líkjast eðlu sem mest. Erfitt gæti orðið fyrir hann að fara í segulómskoðun.
AFP
Vilhjálmur Ari
Arason
„Fyrirlesturinn
fjallar í stuttu
máli um útlit
kynfæra
kvenna, hvað er
eðlilegt og hvað
ekki. Kven-
sjúkdómalækn-
ar og fæð-
ingalæknar sjá í
auknum mæli,
ekki bara á Íslandi heldur út um
allan heim, að konur eru farnar
að óska eftir því að fara í aðgerð-
ir á kynfærum sínum, að láta
minnka innri skapabarma. Þetta
er alþjóðlegt vandamál sem hefur
verið að aukast á síðustu árum,“
segir Ebba Margrét Magnúsdóttir,
fæðinga- og kvensjúkdómalæknir,
sem flytur erindið „Kynfæri
kvenna, hvað er vandamálið?“ á
Fræðadögum.
„Bæði er þekkt að barmar séu
of stórir, eða þeir eru misstórir
og séu þannig lýti eða þá svo
stórir að þeir meiði konurnar. Það
eru fá tilvik í raun og veru. Það
sem við erum að sjá núna, og ég
vil kenna klámvæðingunni um, er
að þegar konur eru farnar að
vaxa eða raka af sér öll kynfæra-
hárin sjást innri barmarnir meira
en áður og það finnst konum
ljótt.
Skapabarmaaðgerðir hafa verið
gerðar á kvennadeildinni þar sem
það hafa verið læknisfræðilegar
ástæður til þess og þær aðgerðir
eru til á skrá. Svo hafa lýtalækn-
ar verið að gera þetta og taka
mörg hundruð þúsund fyrir. Það
sem er alvarlegast í þessu máli
er að það er engin skráning, við
vitum ekki hvort verið er að gera
2 eða 200 svona aðgerðir á ári
hjá lýtalæknum,“ segir Ebba Mar-
grét. „Við fáum síðfellt fleiri
beiðnir um svona aðgerð, sem
okkur finnst ekki læknisfræðileg
forsenda að gera heldur einungis
útlitslegar ástæður. Við höfum
líka verið að sjá afleiðingar þess-
ara „fegrunaraðgerða“; konur
koma til okkar með sýkingar og
blæðingar og svo eru líka konur
sem eru ekkert ánægðari á eftir.“
Ebba Margrét vill lyfta þessu á
annað plan og fá heilbrigðis-
stéttir og foreldra til að taka þátt
í því að efla sjálfsvitund stúlkna.
„Við þurfum ekki allar að líta
eins út. Við erum ólík og þess
vegna erum við flott.“
Skapabarmaaðgerðir aukist
KYNFÆRI KVENNA, HVAÐ ER VANDAMÁLIÐ?
Ebba Margrét
Magnúsdóttir
Gleraugnaverslunin þín
PIPA
R\TBW
A
•
SÍA
•
1
2
2
9
8
4
MJÓDDIN
Álfabakka 14
Sími 587 2123
FJÖRÐUR
Fjarðargötu 13-15
Sími 555 4789
SELFOSS
Austurvegi 4
Sími 482 3949
Gríptu afsláttarkortið
næst þegar þú kaupir
daglinsur í Augastað
Sjónmælingar og
linsumátanir í Augastað
Komdu í Augastað og fáðu faglega ráðgjöf hjá sjóntækjafræðingum okkar.
Við bjóðum upp á sjónmælingar og ráðgjöf við val á réttu linsunum.
Daglinsur • A
fsláttarkort
Frír
linsupakki
1. 2
. 3.
4.
5. 6
. 7.
8.
50%
afsláttur