Morgunblaðið - 15.11.2012, Síða 22

22 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2012
Madríd. AFP. | Til átaka kom milli lög-
reglumanna og mótmælenda á Spáni
og Ítalíu í gær þegar efnt var til
verkfalla og fjöldamótmæla víða í
Evrópu vegna sparnaðaraðgerða
stjórnvalda. Tugir þúsunda manna
tóku þátt í götumótmælum og starf-
semi margra fyrirtækja stöðvaðist
vegna verkfallanna, auk þess sem
samgöngur riðluðust.
„Evrópa er að vakna núna – frá
Róm, til Madrídar, til Aþenu,“ sagði
Mario Nobile, 23 ára háskólanemi
sem tók þátt í mótmælunum í Róm.
Á Spáni og í Portúgal var efnt til
allsherjarverkfalla sem urðu til þess
að starfsemi fyrirtækja í mörgum
greinum stöðvaðist og lesta- og flug-
samgöngur riðluðust. Verkalýðs-
samtök sögðu að mikil þátttaka hefði
verið í verkfallinu á Spáni og það
hefði náð til 85% fyrirtækja í sumum
greinum. Spænska stjórnin sagði þó
að verkfallið hefði ekki haft svo mikil
áhrif á atvinnulífið og rafmagnsnotk-
unin hefði minnkað um 15,8%.
Einnig var efnt til fjögurra stunda
verkfalla á Ítalíu og í Grikklandi.
40 hreyfingar frá 23 löndum
Til átaka kom milli lögreglumanna
og mótmælenda í miðborg Madrídar.
Lögreglumenn beittu kylfum og
skutu gúmmíkúlum upp í loftið til að
stöðva hundruð ungmenna sem
reyndu að komast að torgi í miðborg-
inni til að taka þátt í mótmælafundi.
Tugir manna voru handteknir og
minnst 34 særðust.
Átök blossuðu einnig upp í Róm,
Mílanó og Tórínó þegar tugir þús-
unda manna tóku þátt í götumót-
mælum þar og í 100 öðrum borgum
og bæjum á Ítalíu.
Um 40 hreyfingar frá 23 löndum
tóku þátt í mótmælunum í Evrópu í
gær, að sögn fréttavefjar BBC.
»Viðskiptablað, 4
AFP
Ólga Lögreglumenn takast á við mótmælendur í miðborg Madrídar. Tugir manna særðust í átökunum á Spáni.
Átök blossuðu upp á
götum evrópskra borga
 Verkföll og fjöldamótmæli vegna sparnaðaraðgerða
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Fjölskylda Olofs Palme íhugar að
höfða mál vegna umdeildrar kvik-
myndar sem hún segir vega að
mannorði hans. Myndin fjallar um
forsætisráðherra sem venur komur
sínar á vændishús og hefur kyn-
mök við stúlku undir lögaldri.
Mörg atriði í myndinni þykja
minna mjög á Olof Palme þótt per-
sónan sé ekki nafngreind og leik-
stjóri kvikmyndarinnar neiti því að
hún fjalli um forsætisráðherrann
fyrrverandi sem var myrtur árið
1986.
Martin Jönsson, yfirmaður
menningardeildar Svenska Dag-
bladet, lýsir myndinni sem „grófu
lögbroti“ og árás á mannorð Olofs
Palme. „Forsætisráðherrann í
myndinni klæðir sig eins og Palme,
talar eins og Palme, hreyfir sig
eins og Palme, notar sömu orð og
Palme. Það liggur í augum uppi
hvað vakir fyrir þeim. Þau skýla
sér á bak við það að þetta sé skáld-
skaparpersóna en benda um leið á
ákveðna sögulega persónu.“
Jönsson segir að í myndinni sé
m.a. skírskotað til atburða sem all-
ir Svíar þekki, t.a.m. sjónvarps-
spjallþáttar sem Palme tók þátt í
með Shirley MacLaine, en hún lýsti
þar aðdáun sinni á Palme og bar-
áttu hans fyrir jafnrétti.
Björn Wiman, yfirmaður menn-
ingardeildar Dagens Nyheter, seg-
ir að leikstjórinn hafi kastað „sið-
ferðisgildum sínum fyrir róða með
kvikmynd sem byggist á dylgjum
og getgátum“.
Dagens Nyheter hefur eftir
sænska sagnfræðiprófessornum
Kjell Östberg, sem hefur skrifað
tvær bækur um Olof Palme, að
ekkert bendi til þess að einhver fót-
ur sé fyrir því að hann hafi gerst
sekur um kynmök við stúlku undir
lögaldri.
Kvikmyndin var frumsýnd á
föstudaginn var og er fyrsta leikna
kvikmyndin í fullri lengd eftir
Mikael Marcimain, sem er þekkt-
astur í Svíþjóð fyrir leiknu sjón-
varpsþættina „Lasermannen“ og
„Upp till kamp“. „Þetta er kvik-
mynd í fullri lengd, skáldskapur.
Þetta er ekki heimildarmynd,“ hef-
ur fréttastofan TT eftir Marcimain.
Sænskir fjölmiðlar hafa eftir syni
Olofs Palme, Mårten Palme, að fjöl-
skylda hans íhugi að höfða mál
gegn kvikmyndaleikstjóranum fyr-
ir að lýsa Palme sem barnaníðingi.
Hermt er að kvikmyndin byggist
á ásökunum sem fram komu seint á
áttunda áratug aldarinnar sem leið
þegar Lennart Geijer, þáverandi
dómsmálaráðherra, var sakaður
um kynmök við vændiskonu sem
var undir lögaldri. Dagens Nyheter
skýrði frá því árið 1977 að lög-
reglan hefði sent Palme leynilegt
minnisblað þar sem fram hefði
komið að Geijer og nokkrir fleiri
hátt settir embættismenn hefðu
vanið komur sínar á vændishús sem
tengdist erlendri leyniþjónustu.
Blaðið þurfti seinna að biðja Geijer
afsökunar á fréttinni og greiða
sekt eftir að Palme staðfesti að
hann hefði ekki fengið slíkt minnis-
blað. Aldrei hefur verið sannað að
Geijer eða aðrir sænskir embættis-
menn hafi verið á meðal við-
skiptavina vændishússins.
Kvikmynd sögð vega að
mannorði Olofs Palme
 Ónafngreindum forsætisráðherra lýst sem barnaníðingi
AFP
Forsætisráðherrann Olof Palme
var myrtur 28. febrúar 1986.
Stjarnfræðingar skýrðu frá því í
gær að fundist hefði „munaðar-
laus“ hnöttur sem væri á flandri um
geiminn án móðurstjörnu.
Hnötturinn nefnist CFBDSIR-
2149 og er í meira en 100 ljósára
fjarlægð frá jörðu. Talið er að hann
sé milli 50 og 120 ára gamall og hit-
inn á yfirborði hans sé um 400 stig
á Celsíus. Áætlað er að hann sé fjór-
um til sjö sinnum massameiri en
Júpiter, stærsta reikistjarnan í sól-
kerfi okkar, að sögn fréttaveit-
unnar AFP.
Stjörnur á flandri eru hnettir
sem eru á stærð við reikistjörnur en
svífa um geiminn án móðurstjörnu.
Talið er að slíkir hnettir „myndist
annaðhvort sem venjulegar reiki-
stjörnur sem síðan hafi skotist út úr
sínum sólkerfum, eða einsömul eins
og minnstu stjörnurnar eða brúnir
dvergar. Hvor sem raunin er eru
þetta áhugaverð fyrirbæri – annað-
hvort sem reikistjörnur án stjarna
eða minnstu mögulegu fyrirbærin á
bili sem spannar massamestu
stjörnurnar til smæstu brúnu
dverganna“, segir í frétt um hnött-
inn á stjörnufræðivefnum.
„Þetta eru mikilvæg fyrirbæri
því þau geta annars vegar hjálpað
okkur að skilja betur hvernig reiki-
stjörnur geta kastast út úr sólkerf-
um og hins vegar sagt okkur hvort
mjög létt fyrirbæri geti orðið til í
stjörnumyndunarferli,“ segir
franski geimvísindamaðurinn Phil-
ippe Delorme. „Sé þetta litla fyrir-
bæri reikistjarna, sem hefur kast-
ast út úr sínum upprunalegu
heimkynnum, dregur það upp at-
hyglisverða mynd af munaðar-
lausum hnöttum á reiki um tóma-
rúm himingeimsins.“
Fundu „munaðar-
lausa“ stjörnu
AFP
Munaðarlaus Hnötturinn
CFBDSIR2149.
 Er á flandri án móðurstjörnu
Skannaðu kóðann til
að lesa um hnöttinn
á stjörnu-
fræðivefnum
Sjá sölustaði á istex.is
Íslenska ullin
er einstök
Skoðaðu litaúrvalið í næstu verslun