Morgunblaðið - 08.12.2012, Blaðsíða 52

52 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2012
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Haifaa Al Mansour er merkileg kona
fyrir margra hluta sakir. Hún er
fyrsti kvenkyns kvikmyndagerð-
armaður Sádí-Arabíu, hvorki meira
né minna, og auk þess varð hún fyrst
allra þarlendra kvikmyndagerð-
armanna til þess að taka upp kvik-
mynd í heimalandi sínu, kvikmynd-
ina Wadjda. Þá mynd frumsýndi Bíó
Paradís í fyrradag og verður Ísland
fyrst allra landa til þess að taka hana
í almennar sýningar, skv. tilkynn-
ingu frá kvikmyndahúsinu. Myndin
hefur áður verið sýnd á kvik-
myndahátíðum, m.a. í Feneyjum og
hlotið lof gagnrýnenda.
Mansour er bæði virt og umdeild í
heimalandi sínu þar sem hún hefur
með verkum sínum vakið athygli á
bágu hlutskipti kvenna í landinu og
afar takmörkuðu frelsi þeirra til at-
hafna. Mannréttindasamtök hafa
lengi gagnrýnt yfirvöld í Sádí-
Arabíu og sakað þau um að brjóta
mannréttindi á borð við tjáning-
arfrelsi og réttindi kvenna.
Mansour lauk BA-gráðu í bók-
menntafræði við bandarískan há-
skóla í Kaíró í Egyptalandi og meist-
aragráðu í leikstjórn og
kvikmyndafræðum við Háskólann í
Sydney í Ástralíu. Hún hefur áður
gert þrjár stuttmyndir og heimild-
armynd hennar, Women Without
Shadows, eða Konur án skugga, frá
árinu 2005, hafði mikil áhrif á kvik-
myndagerðarmenn í Sádí-Arabíu og
vakti umræðu um hvort ekki væri
rétt að leyfa kvikmyndahús en þau
eru bönnuð í landinu. Mansour bjó í
Sádí-Arabíu fram til ársins 2008. Þá
giftist hún og fluttist til útlanda með
eiginmanni sínum sem er diplómati.
Þau hafa búið víða, m.a. í Bandaríkj-
unum og Ástralíu en búa nú í Barein,
úti fyrir ströndum Sádí-Arabíu, með
börnum sínum.
Mansour er handritshöfundur
Wadjda sem og leikstjóri. Myndin
segir af tíu ára stúlku, Wadjda, sem
dreymir um að eignast reiðhjól. Hún
fær þau svör að slíkt sé ekki í boði
fyrir stúlkur en sættir sig ekki við
það. Móðir hennar bíður hins vegar
milli vonar og ótta eftir því að eig-
inmaður hennar ákveði hvort hann
eigi að taka sér aðra konu. Geri hann
það blasir við að hann yfirgefi
mæðgurnar að stóru leyti. Eins og
sjá má af efni myndarinnar varpar
hún ljósi á hlutskipti kvenna í Sádí-
Arabíu í dag. Erfitt reyndist að finna
stúlku í hlutverk stúlkunnar Wadjda
því foreldrar voru margir hverjir á
móti því dætur þeirra kæmu fram í
kvikmynd. Sú sem varð fyrir valinu,
Waad Mohammad, er 12 ára og
fædd og uppalin í borginni Ryadh
þar sem myndin var tekin.
Snúið að taka upp utandyra
Blaðamaður ræddi við Mansour í
fyrradag og sneri fyrsta spurninga
að því hvort ekki hefði verið snúið að
fá að taka upp kvikmynd í hinu
strangtrúaða múslimaríki. Mansour
segir það ekki hafa verið svo snúið
þar sem heilmikið efni fyrir sjónvarp
sé tekið upp í landinu og hún hafi
notið liðsinnis sjónvarpsframleið-
anda við tökurnar og hann hafi verið
öllum hnútum kunnugur. Hins vegar
hafi á köflum verið erfitt að taka upp
utandyra þar sem lög landsins leggi
blátt bann við því að konur starfi á
götum úti. „Stundum komu lög-
reglumenn til að athuga hvað við
værum að gera og þá þurftum við að
sýna þeim að við hefðum öll tilskilin
leyfi. Þá létu þeir sig hverfa,“ segir
Mansour.
– Mér skilst að myndin sé býsna
gagnrýnin á hlutskipti kvenna í
Sádí-Arabíu...
„Kannski er hún það en ég reyndi
að segja hvetjandi og upplífgandi
sögu. Ég var ekki að reyna að messa
yfir fólki eða þröngva upp á það mín-
um skoðunum,“ segir Mansour.
Myndin eigi að vekja fólk til um-
hugsunar. En hvernig leggst það í
hana að vera fyrsta sádí-arabíska
konan í starfi kvikmyndagerð-
armanns? „Ég geri kvikmyndir af
því ég hef ástríðu til þess,“ svarar
Mansour. Hún sé þó stolt af sínu
hlutskipti í kvikmyndasögunni.
Virt Haifaa Al Mansour er áhrifamikill kvikmyndagerðarmaður í Sádí-Arabíu og varð fyrst allra þarlendra leik-
stjóra til að taka upp kvikmynd í landinu. Verk hennar hafa vakið mikið umtal í fjölmiðlum þar í landi.
Til varnar systrum sínum
 Kvikmynd tekin upp í Sádí-Arabíu sýnd í Bíó Paradís  Sádí-arabísk kona
leikstýrði henni  Fyrsti kvenkyns kvikmyndagerðarmaður landsins
Aðalleikkonan Waad Mohammad.
Frekari fróðleik um myndina, sýn-
ingartíma, stiklu og myndskeið
með viðtali við Mansour má finna
á vef Bíós Paradísar, bioparadis.is.
Jólalegt er nú
orðið um að litast
á Gljúfrasteini.
Búið að dekka
borð í borðstof-
unni og draga
fram jólakortin.
Á morgun,
sunnudag, munu
rithöfundarnir
Auður Jóns-
dóttir, Auður
Ava Ólafsdóttir, Eiríkur Örn Norð-
dahl og Þórarinn Eldjárn koma við
á Gljúfrasteini og lesa úr nýút-
komnum verkum sínum. Upplestr-
arnir hefjast stundvíslega klukkan
16 og er aðgangur ókeypis.
Upplestur á
Gljúfrasteini
Auður
Jónsdóttir
Gunni og Felix skemmta gestum
Þjóðminjasafns Íslands ásamt
Grýlu og Leppalúða á morgun kl.
14. Aðgangur er ókeypis og allir
velkomnir. Samkvæmt upplýs-
ingum frá safninu hafa allar jóla-
sýningar safnsins nú verið opnaðar
auk þess sem jólaratleikurinn, Hvar
er jólakötturinn? er í boði á fimm
tungumálum. Á Torginu er sýn-
ingin Sérkenni sveinanna, en þar
má sjá jólahús með gripum sem
tengjast jólasveinunum. Gripina má
snerta og geta þeir hjálpað börnum
að skilja nöfn jólasveinanna. Á 3.
hæð safnsins eru sýnd gömul
jólatré en einnig jólasveinar eftir
systurnar Helgu og Þórunni Eg-
ilsson.
Morgunblaðið/Golli
Grallarar Gunni og Felix skemmta í
Þjóðminjasafninu á morgun.
Mæta með
Grýlu og
Leppalúða
LISTASAFN ÍSLANDS
Listasafn Reykjanesbæjar
ÁSÝND FJARSKANS
THE SHAPE OF YONDER
Þorbjörg Höskuldsdóttir
26. október – 16. desember
Bátasafn Gríms Karlssonar
Byggðasafn Reykjanesbæjar
Opið virka daga 12-17, helgar 13-17.
Aðgangur ókeypis
reykjanesbaer.is/listasafn
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Lauslega farið með staðreyndir
Þórunn Elísabet Sveinsdóttir
Hinumegin
Þuríður Rós Sigurþórsdóttir
Hádegisleiðsagnir
Alla föstudaga kl. 12:05
Opið 12-17, fim. 12-21, lokað þri.
www.hafnarborg.is
sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
Gísli B.
Fimm áratugir í grafískri hönnun
Leiðsögn sunnud. 9.des. kl. 14.00
Opið alla daga nema mán. kl. 12-17.
Verslunin KRAUM í andddyri
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is
Laugardagur 8. desember kl. 13:
Kristín Einarsdóttir þjóðfræðingur flytur fyrirlestur um jólasiði
Sunnudagur 9. desember kl. 14:
Jólaskemmtun með Grýlu og Leppalúða, Gunna og Felix
Jólasýningar og jólaratleikir
Fjölbreyttar sýningar, safnbúð og kaffihús.
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thjodminjasafn.is, thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga nema mánudaga kl. 11-17
REK; Anna Hallin & Olga Bergmann 10.11. - 31.12. 2012
VETRARBÚNINGUR 10.11.2012 – 31.1. 2013
HÆTTUMÖRK; Rúrí 19.5. – 31.12. 2012
VETRARLEG SUNNUDAGSLEIÐSÖGN 9. DES. KL. 14
UM ALLAR SÝNINGAR SAFNSINS í fylgd Rakelar Pétursdóttur safnafræðings
SAFNBÚÐ JÓLAGJAFIR LISTUNNANDANS
- Allt að 70% afsláttur af eldri útgáfum safnsins
KAFFISTOFA - Heit súpa í hádeginu, úrval kaffidrykkja og heimabakað meðlæti.
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
UMHVERFIS LANDIÐ Á FÁEINUM ÁRATUGUM og FORNMENN
Bergstaðastræti 74, sími 561 2914. Opið þri. til fim. kl. 11-14, sun. kl. 13-16.
NJÓTIÐ AÐVENTUNNAR OG VERIÐ VELKOMIN Í LISTASAFNI ÍSLANDS!
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600. OPIÐ dagl. kl. 11-17, lokað mán.
www.listasafn.is
Jóladagatal Norræna hússins 2012
Jóladagatal Norræna hússins fer nú fram í fimmta sinn og er svo sannarlega orðin
ómissandi hefð á jólunum. Jóladagatalið er gjöf Norræna hússins til gesta sinna og
er ókeypis á allar uppákomurnar.
Úr einu í annað
Þórey Eyþórsdóttir sýnir vefnað og textílverk í anddyri Norræna hússins undir
yfirskriftinni "Úr einu í annað". Titill sýningarinnar vísar í að verkin eru unnin yfir
langt tímabil og með ólíkri tækni.
GIERDU Samísk listasýning
GIERDU sýnir verk frá RiddoDuottarMuseat-safninu í Karasjok í Noregi. Safnið á
eitt af áhugaverðustu söfnunum af samískri samtímalist á Norðurlöndunum.
Norræna húsið, Sturlugötu 5, s. 551 7030
www.norraenahusid.is , nh@nordice.is
Opið alla virka daga 9-17, helgar 12-17. Aðgangur ókeypis.
NORRÆNA HÚSIÐ
Söfn • Setur • Sýningar
TÓMIÐ
HORFIN VERK KRISTINS PÉTURSSONAR
Athugasemdir: Hildigunnur Birgisdóttir
Huginn Þór Arason, Sólveig
Aðalsteinsdóttir og Unnar Örn
Næst síðasta sýningarhelgi ársins
Safnið er lokað 17. des.-17. jan.
Opið fimmtud.-sunnud. kl. 12-18
AÐGANGUR ÓKEYPIS
www.listasafnarnesinga.is
Hveragerði